Phòng tránh con vắt rừng trong mùa mưa giông là một vấn đề quan trọng khi đi rừng. Đặc biệt, vắt là loại dễ tấn công và hút máu từ người. Một số trường hợp vắt đã kí sinh ở hốc mũi, ở khí quản,.. và mới đây ngày 17/6, một bệnh nhi đã được thực hiện thủ thuật gắp con vắt sống kí sinh trong mắt (Nghệ An).
Vắt là loại sinh vật tương cận của loài đỉa, thuộc họ Hirudinea, ngành giun đốt Annelida. Khi vắt hút máy, tuyến nước bọt của loài này tiết ra một chất gọi là chất chống đông máu khiến máu của vật chủ chảy ra không ngừng ở vùng bị hút.
Con vắt sống ở trong đất, kích thước thông thường của một con vắt là từ 2cm - 4cm khi ở trạng thái nghỉ. Vắt có 5 chi bao gồm 15 loài được phân bố ở nhiều khu vực khác nhau, nhưng chủ yếu là những khu vực có tính ẩm ướt thuộc vùng nhiệt đới ví dụ như Đông Nam Á, Nam Mỹ,... Vắt là loài đẻ trứng, chúng thường đẻ ở chỗ có bùn; từ trứng nở tra con non nhỏ.
Một con vắt bình thường rất đói máu, chúng có thể ẩn núp ở những hốc đá, dưới lá cây hay trong suối, khi vật chủ đi qua chúng sẽ búng nhảy và bám vào da để hút máu. Nếu như vết hút máu bị chảy máu kéo dài có thể khiến vật chủ tử vong, đặc biệt là nếu chúng bám vào ống tiêu hoá, khí quản hay mũi người,...Vắt sẽ phát triển và lớn nhanh tại những nơi chúng hút máu và ký sinh.
Các nhà khoa học đã khảo sát và thông báo loài vắt Dinobdella ferox còn gọi là đỉa răng khi còn non thường chui vào hút máu và kí sinh ở mũi người. Loài vắt này phổ biến ở tỉnh Quý Châu, Vân Nam tại Trung Quốc; Ấn Độ, Miến Điện, Nam Trung Quốc...
Vắt Dinobdella là một kí sinh có tác hại vô cùng lớn đối với gia súc nuôi và các loài động vật hoang dại cũng như con người. Giống như những chủng vắt khác, chúng cũng sống ở các khe núi, hốc đá, bờ giếng hay những khu vực ẩm ướt,...
Chính vì sự nguy hiểm và tính phổ biến của vắt và việc phòng tránh con vắt khi đi rừng hay các khu vực ẩm ướt khác là rất quan trọng. Một số lưu ý để phòng tránh con vắt trong mùa mưa giông mà bạn cần lưu ý:
- Khi đi rừng cần sử dụng, mặc các trang bị bảo hộ, nhất là những vùng được cảnh báo là có nhiều vắt sinh sống
- Bạn có thể dùng hóa chất loại DMP dimethylphtalate) để bôi lên da, loại hóa chất chuyên dụng này sẽ giúp bạn xua đuổi vắt hiệu quả
- Ngoài ra bạn cũng có thể dùng M-1960 bao gồm 3 thành phần butilacetanilid, 2 butyl-2 ethyl-3 propanediol và benzyl benzoate với định lượng bằng nhau trộn lại hoặc M-1960 kết hợp với 10% Tween 80 dùng để ngâm và tẩm vào quần áo dùng để đi rừng sẽ giúp bạn chống lại và phòng tránh con vắt tấn công và xâm nhập bám vào người hút máu.
Cần làm gì khi bị vắt rừng tấn công?
Nếu như bị vắt bám vào và hút máu, bạn cần tìm mọi cách để có thể loại bỏ vắt ra khỏi khu vực bị bám và hút máu. Bạn có thể sử dụng nước muối hoặc một lượng nhỏ rượu để nhỏ vào chỗ vắt bám.
Nếu như vùng bị vắt hút vẫn tiếp tục chảy máu thì bạn có thể sử dụng bút điện để có thể cầm máu lại. Sau đó hãy rửa sạch vết thương bằng loại thuốc sát trùng rồi băng lại sạch sẽ.
Nguồn tham khảo: Viện Sốt rét - Ký Sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn (Bộ Y tế)