Bún ốc, ốc luộc, ốc xào,... là các món ăn quen thuộc được ưa chuộng của rất nhiều người Việt. Tuy nhiên ăn ốc vỉa hè lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ không tốt cho sức khoẻ liên quan tới an toàn thực phẩm.
Nhiều hàng quán bán ốc nhưng chế biến không sạch sẽ, lựa chọn ốc không đảm bảo tiêu chuẩn khiến nhiều thực khách có nguy cơ nhiễm sán, ngộ độc nếu ăn phải.
Mỗi khi thời tiết dịu mát lại, các món ăn làm từ ốc lại được ưa chuộng hơn cả. Với giá thành rẻ, ăn ốc vỉa hè thu hút đông đảo người dân.
Tuy ngon miệng là thế nhưng bạn đã từng quan sát khâu chế biến từng bát ốc của người bán ngay từ khi mua về chưa? Đặc biệt là khi ốc vốn là một món ăn được khuyến cáo cần cẩn trọng dễ có nguy cơ nhiễm độc nếu như từ công đoạn rửa ốc không sạch sẽ.
Nguy cơ từ ruột ốc cấp đông cả năm
Theo báo cáo của PV tại một chợ đầu mối tịa chợ Nhổn (Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội), có kha khá các tiểu thương chuyên cung cấp ruột ốc đã làm sẵn, được đóng túi trữ đông rồi đem tiêu thụ cho các hàng quán ăn. Ốc to, ốc nhỏ đều được chào mua với giá là 50.000 VND/1kg, chưa kể giá buôn còn rẻ hơn nữa!
Ruột ốc có thể được cấp đông thành từng khối, để cả năm. Không hề có một thiết bị trữ đông diệt khuẩn, đóng gói chân không,... nào khác; chưa kể đến các túi ruột ốc không hề có nhãn mác hay hạn sử dụng!
Được biết, rất nhiều nhà hàng, quán ăn luôn săn đón món ruột ốc "làm sẵn tiện lợi" này!
Khâu sơ chế cẩu thả
Không chỉ là việc cấp đông ruột ốc, khâu sơ chế ốc cẩu thả cũng góp phần khiến người ăn đối mặt với nguy cơ ngộ độc cao hơn. Nhiều tiểu thương sẵn sàng bỏ ốc còn lẫn bùn đất bẩn vào luộc để sơ chế. Hay các khu làm ốc trên nền gạch, nhiều ruồi nhặng xung quanh,... cũng không hề đảm bảo vệ sinh.
Bởi rất khó để có thể biết được bát bún ốc bạn đang ăn, bát ốc luộc đang khêu,... được chế biến hay bảo quản thế nào nên thực khách càng cần phải cẩn trọng mỗi khi lựa chọn quán ăn, nhất là quán ăn ốc vỉa hè!
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), cho biết, ốc là loài sinh sống thuỷ sinh trong bùn nên ốc có nguy cơ bị nhiễm ký sinh trùng cực cao. Sán, giun có thể ẩn náu trong ốc và xâm nhập vào hệ tiêu hoá nếu như không được rửa sạch và chế biến an toàn.
Chế biến an toàn ở đây là rửa thật sạch, đun thật lâu, nấu thật kỹ để diệt sạch ấu trùng giun, sán ký sinh trong ốc.
Chưa kể đến bạn có thể phải đối mặt với nguy cơ mù mắt, liệt mắt,... do ký sinh trùng xâm nhập. Việc ăn ốc vỉa hè theo chuyên gia là rất khó kiểm soát chất lượng vệ sinh. Do vậy, nếu như gia đình muốn ăn ốc thì nên có các biện pháp sơ chế phù hợp:
- Ngâm ốc để nhả hết chất bẩn, bùn sình sau đó cẩn thận rửa sạch từng con
- Loại bỏ ruột ốc, không nên tiếc vì ruột ốc nằm ở phần đuôi, phần này có chứa không ít các tạp chất
- Rửa đi rửa lại cho tới khi quan sát thấy con ốc hết nhớt và hết cặn bẩn.
Tuy nhiên, ăn ốc vỉa hè thì bạn làm sao để kiểm soát điều này?
Câu trả lời là RẤT KHÓ. Đặc biệt, nhiều nhà hàng truyền nhau cách luộc ốc 3 cấp, chờ sôi 3 lần trào nước ra khỏi vung là bắc ra khiến ốc chưa được chín kỹ, nguy cơ bị nhiễm giun sán vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn do lúc này ốc mới chỉ chí tái mà thôi.
"Riêng với ruột ốc cấp đông thì ngoài nguy cơ nhiễm sán còn dễ bị ngộ độc cấp tính. Đối với loại ốc cấp đông không rõ nguồn gốc, không có hạn sử dụng như vậy thì người tiêu dùng tuyệt đối không nên ăn", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nói.
Đây là chưa kể tới việc ruột ốc cấp đông còn bị mất đi rất nhiều chất dinh dưỡng đồng thời các chất dinh dưỡng này lại bị biến đổi rất có hại cho sức khoẻ.
Vậy bạn cần phải làm sao để hạn chế nguy cơ ngộ độc, nhiễm sán từ ốc?
PGS.TS Thịnh khuyên rằng, điều tốt nhất là bạn nên hạn chế tối đa nhất việc ra ngoài ăn ốc vỉa hè, tránh khỏi việc ăn phải ốc chế biến chưa được kĩ, ốc bẩn, ruột ốc cấp đông,... Hoặc tìm những địa chỉ uy tín, sạch sẽ để tới ăn.
Trả lời về việc có thể phân biệt được loại ốc tươi và ốc đông lạnh hay không, PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh khẳng định: "Rất khó để phân biệt ốc sạch, ốc bẩn vì loại ốc cấp đông này đã được phân phối rộng rãi từ nhà hàng đến quán ăn vỉa hè. Hơn nữa, quy trình làm ốc rất mất thời gian, đừng hy vọng các quán ốc tự mua ốc về để sơ chế sạch và bán cho bạn. Cách tốt nhất là hãy hạn chế ăn bún ốc ở nhà hàng, hàng quán trôi nổi".