Xét nghiệm mật độ xương: mục đích và đối tượng thực hiện

1. Xét nghiệm mật độ xương là gì?

Xét nghiệm mật độ xương (BMD) là phương pháp sử dụng một lượng nhỏ phóng xạ để xác định mật độ của cột sống, hông, cổ tay và các vị trí xương khác. Kết quả của bạn được so sánh với BMD trung bình của những người trẻ tuổi khỏe mạnh trong giới tính của bạn. Thông tin này có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh loãng xương hoặc đánh giá nguy cơ mắc bệnh loãng xương trong tương lai.

Xét nghiệm mật độ xương ngoại biên đo mật độ xương ở cánh tay dưới, cổ tay, ngón tay hoặc gót chân. Những xét nghiệm này không xâm lấn, không đau, và được thực hiện rất nhanh chóng, chỉ mất vài phút.

Phương pháp xét nghiệm mật độ xương phổ biến nhất hiện nay là sử dụng máy DXA để kiểm tra mật độ xương của hông và cột sống. DXA là viết tắt của phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép. Nó ước tính độ dày hoặc dày của xương của bạn bằng cách sử dụng tia X. Các tia X đo lượng canxi và khoáng chất trong một phần xương. 

Càng có nhiều khoáng chất thì càng tốt. Điều đó có nghĩa là xương của bạn khỏe hơn, dày hơn và ít có khả năng bị gãy hơn. Hàm lượng khoáng chất càng thấp thì nguy cơ loãng xương và gãy xương càng cao.

2. Mục đích của xét nghiệm mật độ xương

Xét nghiệm mật độ xương cho bạn biết bạn có mật độ xương bình thường, mật độ xương thấp hoặc bạn bị loãng xương. Đây là xét nghiệm duy nhất có thể chẩn đoán loãng xương. Mật độ xương của bạn càng thấp, nguy cơ gãy xương càng lớn. Một bài kiểm tra mật độ xương có thể giúp bạn và bác sĩ của bạn:

- Xác định được xương của bạn có khỏe mạnh không, bạn có bị loãng xương không.

- Dự đoán nguy cơ xảy ra loãng xương trong tương lai.

- Đánh giá một loại thuốc trị loãng xương hoạt động như thế nào bằng cách thực hiện xét nghiệm và so sánh mật độ xương có được cải thiện, giữ nguyên hay trở nên tồi tệ hơn.

- Đánh giá bạn bị gãy xương do loãng xương hay đơn giản là do chấn thương.

3.  Ai nên làm xét nghiệm mật độ xương?

Bạn nên đi xét nghiệm mật độ xương nếu bạn thuộc một trong những đối tượng dưới đây:

- Phụ nữ trên 65 tuổi, hoặc đàn ông trên 70 tuổi.

- Bị gãy xương sau 50 tuổi.

- Phụ nữ mãn kinh có yếu tố nguy cơ mắc loãng xương.

- Đàn ông trên 50 tuổi có yếu tố nguy cơ mắc loãng xương.

Ngoài ra, nếu bạn gặp một trong những triệu chứng dưới đây, bạn cũng nên đi xét nghiệm mật độ xương:

- Chụp X-quang cho thấy bạn bị gãy hoặc mất xương cột sống.

- Đau lưng trầm trọng.

- Giảm chiều cao, khoảng 1cm trong vòng 1 năm.

-  Tổng chiều cao mất trên 1cm so với chiều cao ban đầu của bạn. 

- Gãy xương dù chỉ gặp chấn thương nhỏ.

- Sử dụng lâu dài các loại thuốc steroid, can thiệp vào quá trình tái tạo xương - có thể dẫn đến chứng loãng xương.

- Những người cấy ghép nội tạng hoặc tủy xương có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn, một phần vì thuốc chống thải ghép cũng can thiệp vào quá trình tái tạo xương.

4. Bạn cần lưu ý gì trước khi xét nghiệm mật độ xương

- Xét nghiệm mật độ xương là dễ dàng, nhanh chóng và không đau. Hầu như bạn không cần chuẩn bị. Trên thực tế, một số phiên bản đơn giản của phương pháp xét nghiệm mật độ xương có thể được thực hiện tại nhà thuốc, không yêu cầu điều kiện quá khắt khe.

- Nếu bạn đang làm xét nghiệm khác, hãy nói trước với các bác sĩ của bạn. Bởi các chất cản quang trong một số xét nghiệm có thể can thiệp vào kết quả kiểm tra mật độ xương của bạn.

- Tránh bổ sung canxi trong ít nhất 24 giờ trước khi kiểm tra mật độ xương.

- Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái và tránh mặc quần áo có khóa kéo, thắt lưng hoặc nút. Loại bỏ tất cả các vật bằng kim loại khỏi túi của bạn, chẳng hạn như chìa khóa, trang sức, điện thoại,...