Virus HPV - nguyên nhân gây ra bệnh ung thư lưỡi bạn nên thận trọng

Human papillomavirus – HPV là virus gây u nhú ở người. Có hơn 100 type HPV, trong đó khoảng 80 type hay gây bệnh ở da và 40 type hay gây bệnh ở niêm mạc, được chia làm 2 nhóm là nhóm nguy cơ thấp và nguy cơ cao gây ung thư. 

Ngoài ra HPV cũng gây nên những bệnh có tổn thương trong niêm mạc miệng, trong đó có bệnh ung thư lưỡi.

1. Mối liên quan giữa HPV và ung thư, trong đó có bệnh ung thư lưỡi

HPV là nguyên nhân chính gây bệnh ung thư cổ tử cung và nhiều loại ung thư khác như ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo, dương vật. HPV cũng có thể gây ung thư ở phía họng, miệng, bao gồm bệnh ung thư lưỡi và amidan.

Các tác nhân nhiễm trùng gây ra 17,8% bệnh ung thư, trong đó HPV xếp thứ 3, chiếm 5,2%. Theo thống kê của CDC trong khoảng thời gian 2008 – 2012, HPV liên quan đến 99,7% ung thư cổ tử cung, 40-90% ung thư vùng sinh dục – hậu môn và 70-80% ung thư vùng hầu miệng, trong đó có bệnh ung thư lưỡi.

Các type HPV nguy cơ cao gây ung thư là: 16,18, 31,33,45, 52, 58.. Trong đó hay gặp nhất là type 16,18. Chúng có các gen tiền ung thư E6, E7 làm cho mất tác dụng kiểm soát của gen p53, và gen pRB, từ đó gây kích thích tăng sinh tế bào. 

HPV type 16 gây khoảng 60-100% ung thư tế bào gai vùng hầu miệng và 13 - 47,5% ung thư tế bào gai khoang miệng như bệnh ung thư lưỡi. Tuy nhiên ở người châu Á, tỉ lệ này thấp hơn so với các nước phương Tây.

2. Đường lây truyền của virus HPV

Đường lây truyền là tiếp xúc trực tiếp của da và niêm mạc với tổn thương nhiễm HPV, virus chủ yếu lây truyền qua đường quan hệ tình dục. Các đường lây truyền khác hiếm gặp hơn là: tự lây nhiễm, hôn, lây từ mẹ sang con lúc đẻ, qua quần áo lót hoặc dụng cụ nhiễm HPV…

Một số nghiên cứu cho thấy có DNA của virus trong khói đốt tổn thương nhiễm HPV và có thể gây nhiễm lại u nhú khi tiêm DNA của virus gây u nhú ở bò (bovil paphillomavirus – BPV) được phân lập từ khói đốt laser CO₂.

Trên thế giới có báo cáo 2 trường hợp thủ thuật viên làm việc trong phòng đốt laser CO₂ bị mắc ung thư vùng đầu mặt cổ, dương tính với HPV dù yếu tố nguy cơ khác của họ rất thấp. Tuy nhiên các nghiên cứu khác lại thấy rằng không có bằng chứng gia tăng tỷ lệ mắc u nhú ở các thủ thuật viên chuyên về đốt laser CO₂ so với quần thể dân số nói chung và không có sự liên quan của tỉ lệ mắc u nhú với số năm làm việc.

HPV có kích thước rất nhỏ nên đa phần khẩu trang và hệ thống lọc ít hiệu quả để ngăn ngừa phơi nhiễm. Chính vì vậy, khi các bằng chứng về việc lây nhiễm HPV từ khói laser CO₂ chưa rõ ràng, các thủ thuật viên nên chú ý đến hệ thống hút khói và cần hút sát vào tổn thương khi đốt để giảm nguy cơ lây nhiễm.

3. Các triệu chứng của bệnh ung thư lưỡi

Loại bệnh ung thư lưỡi phổ biến nhất được gọi là ung thư biểu mô tế bào vảy. Tế bào vảy là những tế bào mỏng, phẳng có trên bề mặt da và lưỡi, ở niêm mạc của đường tiêu hóa và hô hấp, và ở niêm mạc miệng, cổ họng, tuyến giáp và thanh quản.

Các triệu chứng chính của bệnh ung thư lưỡi là lưỡi đau và hình thành nốt loét trên lưỡi. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

- Đau ở hàm hoặc họng.

- Đau khi nuốt.

- Cảm giác như có thứ gì đó bị mắc trong họng.

- Cứng lưỡi hoặc hàm.

- Gặp vấn đề nuốt hoặc nhai thức ăn.

- Mảng đỏ hoặc trắng hình thành trên niêm mạc miệng hoặc lưỡi.

- Vết loét ở lưỡi không liền.

- Tê trong miệng.

- Chảy máu lưỡi mà không có lý do.

- U cục trên lưỡi không biến mất.

Các triệu chứng của bệnh ung thư lưỡi tương tự như các bệnh ung thư miệng khác, và chúng cũng có thể không rõ ràng trong giai đoạn đầu của bệnh.