Viêm teo, dị sản ruột dẫn đến ung thư dạ dày, phòng tránh bằng cách nào?

Tại Việt Nam, ung thư dạ dày có tỉ lệ mắc và tỉ lệ tử vong đứng thứ 3 ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới. Trong đó, 80% được phát hiện ở giai đoạn muộn nên bệnh nhân có thời gian sống ngắn.

Ung thư dạ dày là căn bệnh khá phổ biến ở nước ta và có tỉ lệ tử vong đứng thứ 3 ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới. Là một căn bệnh khó điều trị, thế nhưng lại rất nhiều người mắc bệnh và thường chủ quan trogn cách phòng tránh. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ung thư dạ dày, được gọi là "tiền ung thư" - đó là tình trạng viêm teo, dị sản.

1. Viêm teo, dị sản ruột ở dạ dày là gì?

Viêm teo dạ dày phát triển khi tế bào viền của dạ dày bị viêm kéo dài trong một vài năm. Như trên đã nói, viêm dạ dày chủ yếu do nhiễm khuẩn Hp. Vi khuẩn Hp làm thoái hóa lớp chất nhày bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi acid và dịch tiêu hóa, dần dần phá hủy các tế bào niêm mạc dạ dày nếu không được điều trị. Trong một vài trường hợp, viêm teo dạ dày xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào các tế bào khỏe mạnh của thành tế bào. Dạng bệnh lý này gọi là viêm teo dạ dày tự miễn, tuy nhiên thường xảy ra ở các nước phương Tây.

Dị sản ruột ở dạ dày là tình trạng tiếp theo của viêm teo, tiến gần sát hơn đến ung thư. Khi tế bào niêm mạc dạ dày bị teo nặng, không đủ khả năng tiết acid, làm cho môi trường pH trong dạ dày tăng lên, khi đó niêm mạc ruột sẽ phát triển không hoàn chỉnh ở dạ dày - gọi là dị sản ruột. Khi bệnh nhân có dị sản thì thường có viêm teo kèm theo
Nguyên nhân gây ra viêm teo, dị sản ruột ở dạ dày

Nhiễm vi khuẩn hp thường gây ra viêm teo dạ dày. Vi khuẩn hp có thể lây truyền qua miệng - miệng hoặc phân - miệng. Đối với đường lây truyền miệng - miệng xảy ra khi người lớn nhá cơm cho trẻ, nhiều người ăn chung bát canh mà không dùng riêng đũa để gắp, chấm chung bát nước mắm, hôn nhau...Phân - miệng: khi ăn thực phẩm sống như rau củ, quả, nước uống nhiễm khuẩn, chưa khử trùng, có vi khuẩn từ nguồn nước, phân bón.

Tình trạng trẻ em nhiễm vi khuẩn Hp ở Việt Nam rất phổ biến, đặc biệt là trẻ em nông thôn, miền núi, có điều kiện sinh hoạt khó khăn. Quá trình nhiễm lâu dài sẽ làm cho tình trạng viêm dạ dày trở thành mạn tính, viêm teo, dị sản.

Ngoài ra, thói quen ăn uống phản khoa học như ăn mặn, ăn cay, có tác dụng hóa học lên niêm mạc dạ dày gây ra tình trạng viêm mạn tính. Uống rượu bia, trào ngược dịch mật, cũng là nguyên nhân khiến dạ dày nhiễm khuẩn hp.

2. Triệu chứng viêm teo, dị sản ruột ở dạ dày

Viêm teo dạ dày có triệu chứng tương tự viêm dạ dày nhiễm Hp. Rất nhiều trường hợp viêm teo dạ dày không được chẩn đoán bởi không có triệu chứng gì. Tuy nhiên, các dấu hiệu phổ biến của nhiễm khuẩn Hp bao gồm: đau dạ dày, nôn và buôn nôn, chán ăn, sút cân, loét dạ dày, thiếu máu thiếu sắt.

Bệnh viêm dạ dày tự miễn có thể làm thiếu hụt vitamin B12 và gây bệnh thiếu máu ác tính với các triệu chứng như: suy yếu; thiếu minh mẫn; chóng mặt; đau ngực; đánh trống ngực; ù tai; thiếu vitamin B12 còn gây ra tổn thương thần kinh, dẫn tới tê chân tay, ngứa ran; đi lại không vững; rối loạn thần kinh...

Có nhiều phương pháp chẩn đoán viêm teo, dị sản ruột ở dạ dày. Nội soi để đánh giá tình trạng niêm mạc, làm xét nghiệm vi khuẩn Hp và sinh thiết làm xét nghiệm tế bào. Xét nghiệm máu thấy thiếu hụt pepsinogen - loại protein được sản xuất từ tế bào dạ dày; tăng nồng độ gastrin - một hormon kích thích tiết acid dạ dày; giảm nồng độ vitamin B12..
Cách phòng ngừa viêm teo, dị sản ruột dạ dày

Viêm teo dạ dày do Hp có thể điều trị để hồi phục niêm mạc dạ dày. Khi có các triệu chứng nêu trên bệnh nhân nên khám nội soi dạ dày để tìm nguyên nhân hoặc khi đã có chẩn đoán viêm teo thì phải tuân thủ điều trị và hướng dẫn theo dõi của bác sĩ. Cũng cần lưu ý là tỉ lệ tái nhiễm ở Việt Nam khá cao, khoảng 20% trong khi đó ở các nước phát triển tái nhiễm chỉ 2%.

Khi niêm mạc chuyển sang trạng thái dị sản ruột thì không còn cơ hội hồi phục được nữa.  Chính vì vậy, để phòng tránh sớm nguy cơ ung thư, bệnh nhân có tiền sử dị sản ruột cần phải theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm, kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng - 1 năm/ 1 lần.

Ngoài ra, để phòng chống vi khuẩn Hp, bạn cũng có thể áp dụng các biện pháp vệ sinh đúng cách trong ăn uống, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, ăn chín uống sôi, dụng cụ nấu ăn sạch sẽ, ăn uống vệ sinh và không được nhá cơm cho trẻ, hạn chế bia rượu, thuốc lá...