Vai trò của canxi với người già và hướng dẫn cách bổ sung hợp lý

1. Vai trò của canxi với người già quan trọng như thế nào?

Vai trò của canxi với người già quan trọng do đây là đối tượng dễ bị thiếu hụt canxi nhất. Người ta thường chú ý bổ sung canxi cho trẻ em mà quên mất vai trò của canxi với người già. Tại sao người già lại thường bị thiếu hụt canxi?

Mạch máu của người già theo thời gian sẽ dần dần bị xơ hoá làm cho niêm mạc dạ dày không được cung cấp đủ máu sẽ teo lại. Tế bào tuyến trong niêm mạc dạ dày giảm hoặc thoái hoá, dẫn tới giảm tiết dịch vị và acid dạ dày. Một nguyên nhân khác khiến acid dạ dày thấp hoặc thiếu nữa là nồng độ men pepsin trong dạ dày giảm.

Do đó, sự hấp thu canxi từ thức ăn ở người cao tuổi sẽ bị giảm đi so với trẻ em hay người trưởng thành.

Ở người già, lượng canxi hấp thu từ thức ăn vào máu không đủ sẽ làm cho hooc mon parathyroid tăng. Lúc này muối canxi trong xương chuyển hóa thành ion canxi vào máu để cân bằng được lượng canxi trong máu, giúp duy trì các hoạt động của cơ thể có liên quan đến canxi máu.

Sự chuyển hóa nói trên cũng làm cho chất calcitonin tiết ra nhiều khiến muối canxi lắng đọng trên bề mặt khớp làm canxi bài tiết qua đường tiết niệu tăng. Với người già, thận lúc này đã bị suy giảm chức năng, sự tái hấp thu canxi ở ống thận lại giảm nên lượng canxi càng bị thải ra ngoài.

Bình thường, nồng độ canxi ở ngoài tế bào (dịch, máu) và trong tế bào thường có tỷ lệ 5.000:1. Để đảm bảo nồng độ trên cơ thể có quá trình bơm canxi (trên màng tế bào) để đưa canxi từ trong ra ngoài tế bào. Việc bơm canxi đòi hỏi cơ thể phải có năng lượng. Ở người già, quá trình chuyển hoá giảm nên năng lượng cũng giảm theo khiến cho việc bơm canxi không được đảm bảo. Canxi trong tế bào tăng thì canxi ngoài tế bào sẽ giảm. Khi nồng độ canxi trong máu giảm, theo quy luật tự nhiên thì cơ thể sẽ lại phải thực hiện quá trình lấy canxi từ xương vào máu.

Hormon sinh dục nữ (estrogen) và hormon sinh dục nam (testosteron) làm tăng hoạt tính của tế bào tạo xương. Nữ từ tuổi mãn kinh, nam từ tuổi 40 trở đi các hormon này giảm, làm quá trình tạo xương giảm, huỷ xương tăng. Hơn nữa, người già ít ra ngoài trời hơn nên ít tiếp xúc với tia tử ngoại trong nắng, quá trình chuyển tiền vitamin D dưới da thành vitamin D do vậy cũng bị giảm sút.

Việc hấp thu canxi kém, bài tiết canxi tăng đã dẫn tới tình trạng thiếu canxi ở người già. Từ đó, chúng ta cần lưu ý vai trò của canxi với người già là vô cùng quan trọng, cần được quan tâm bổ sung đặc biệt.

2. Thiếu canxi ở người già gây ra những tác hại gì?

Thiếu canxi ở người già dẫn đến bệnh loãng xương làm cho chất lượng cuộc sống bị giảm sút, có khi bị tàn phế suốt phần đời còn lại, thậm chí là tử vong. Loãng xương làm cho khối lượng xương giảm tới mức "ngưỡng gãy xương" thì chỉ ngã nhẹ cũng gây gãy xương, đặc biệt là xương cổ tay, cổ xương đùi, xương cột sống... Có nhiều trường hợp, khi xương khớp đã gặp vấn đề nghiêm trọng thì mới nhận ra vai trò của canxi với người già và bổ sung thì đã muộn.

Vai trò của canxi với người già có tác động mạnh mẽ đến sự dẫn truyền thần kinh. Thiếu canxi khiến quá trình này bị giảm sút dẫn đến bệnh lẩn thẩn tuổi già. Các nhà nghiên cứu tại Mỹ đã chứng minh rằng, sự tạo thành mảng amyloid của bệnh Alzheimer có nguyên nhân là do thiếu hụt canxi.

Do thiếu hụt canxi, canxi từ xương phải thực hiện quá trình chuyển hóa vào máu để đảm bảo mọi hoạt động tự nhiên của cơ thể, dẫn đến sự lắng đọng canxi sai vị trí. Điều này khiến người già thường bị ngứa ngáy, khó chịu.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vai trò của canxi với người già cũng có liên quan đến các vấn đề trong thành mạch máu.

Ngoài ra, vai trò của canxi với người già còn là tham gia vào việc điều tiết tính thẩm thấu thành mạch và tính hưng phấn dẫn truyền thần kinh. Nếu người già thiếu hụt canxi lâu thì việc điều tiết này tăng khiến cơ thể dễ bị dị ứng. Đó cũng là một trong số nhiều nguyên nhân mà người già hay mắc các bệnh như hen suyễn...

3. Bổ sung canxi cho người già như thế nào?

Biết được vai trò của canxi với người già, bạn sẽ có kế hoạch chăm sóc sức khoẻ cũng như bổ sung canxi hợp lý cho đối tượng này.

Người già nên ăn thức ăn giàu canxi hữu cơ có nguồn gốc tự nhiên, dễ hấp thu như sữa bò, đậu nành, vừng, tôm, cá, cua, sò, rong biển, mộc nhĩ đen... Trong chế biến thức ăn cần thêm một chút giấm hỗ trợ cho sự phân tiết acid dạ dày.

Ăn nhiều thức ăn giàu vitamin D như lòng đỏ trứng, gan động vật, cá hồi (với lượng chất béo thích hợp), phơi nắng buổi sáng. Kết hợp bổ sung những loại thực phẩm giàu vitamin C để tăng tạo collagen cho xương, sụn. Tránh dung nạp quá nhiều protein và muối. Nếu ăn quá nhiều protein, muối sẽ tăng bài tiết canxi. Ăn vừa đủ muối natri (nếu ăn quá nhiều cũng sẽ tăng bài tiết canxi).

Do quá trình hấp thu ở người già giảm trong khi bài tiết canxi lại tăng lên nên vai trò của canxi với người già cần được chú trọng đặc biệt hơn. Có những trường hợp thiếu canxi phải bổ sung bằng thuốc. Không dùng canxi đơn độc mà nên dùng cùng với vitamin D giúp cho canxi hấp thu tốt hơn. Trong nhiều trường hợp, việc bổ sung canxi này sẽ cải thiện được tình trạng các bệnh như loãng xương, ngứa, tăng huyết áp... do thiếu canxi ở người già gây nên.

Vai trò của canxi với người già quan trọng là vậy nhưng việc bổ sung cụ thể thế nào trong từng trường hợp lại khác nhau và không nên sử dụng tuỳ tiện. Nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc để việc bổ sung canxi bằng thuốc được hiệu quả, tránh dùng thừa và gặp phải những tai biến do thuốc gây ra.

Như vậy, theo sự lão hóa của cơ thể, mật độ xương giảm dần khiến cho vai trò của canxi với người già ngày càng cần được lưu tâm. Để giữ vững được vai trò của canxi với người già, hãy bổ sung canxi hợp lý qua chế độ dinh dưỡng hằng ngày.