Ung thư âm đạo là gì: Tổng hợp từ A - Z về ung thư âm đạo

1. Ung thư âm đạo là gì?

Ung thư âm đạo là một dạng ung thư hiếm gặp xảy ra trong âm đạo, phần ống cơ nối giữa tử cung và cơ quan sinh dục ngoài. Các bác sĩ cho biết ung thư âm đạo thường được tìm thấy ở những tế bào lót bề mặt của âm đạo (hay còn được gọi là ống sinh).

Ung thư âm đạo có cơ hội chữa bệnh rất cao nếu như ở giai đoạn sớm, nếu như tế bào ung thư lan ra ngoài âm đạo sẽ khó điều trị hơn rất nhiều.

2. Dấu hiệu ung thư âm đạo

Ung thư âm đạo sớm có thể không gây ra bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng. Vì nó tiến triển, ung thư âm đạo có thể gây ra các biểu hiện như:

- Chảy máu âm đạo bất thường, ví dụ, sau khi giao hợp hoặc sau khi mãn kinh

- Chảy nước âm đạo

- Khối trong âm đạo

- Đi tiểu đau

- Táo bón

- Đau vùng chậu

3. Nguyên nhân ung thư âm đạo

Các nhà khoa học vẫn chưa tìm được chính xác nguyên nhân ung thư âm đạo là gì. Tuy nhiên nhìn chung thì có thể giải thích như sau: Các tế bào khỏe mạnh phát triển và nhân lên với một tốc độ thiết lập, cuối cùng chết tại một thời điểm. 

Khi tế bào ung thư phát triển và đồng thời nhân ra khỏi sự kiểm soát - không chết thì chúng sẽ hình thành nên khối u (dạng khu trú), nếu như tế bào phát triển vượt qua âm đạo thì sẽ bị lan rộng ra (dạng di căn).

Dưới đây là những yếu tố nguy cơ gia tăng khả năng mắc ung thư âm đạo:

- Độ tuổi trên 50

Nguy cơ gia tăng bệnh ung thư âm đạo khi có tuổi. Hầu hết phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư âm đạo lớn hơn 50 tuổi.

- Có sự xuất hiện của tế bào vô ích (tân) trong âm đạo

Những tế bào dạng không điển hình trong âm đạo được gọi là tân trong biểu mô âm đạo. Với phụ nữ mang tân trong biểu mô âm đạo sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư âm đạo.

Tế bào vô ích là do qua đường tình dục papillomavirus (HPV) có thể gây ra, âm đạo và âm hộ bệnh ung thư cổ tử cung, trong số những người khác. Vắc-xin ngăn cản một số loại HPV lây nhiễm có sẵn.

- Từng tiếp xúc với thuốc tránh sảy thai

Phụ nữ có mẹ đã dùng một loại thuốc gọi là diethylstilbestrol (DES) trong khi mang thai vào những năm 1950 có nguy cơ gia tăng ung thư tế bào âm đạo được gọi là adenocarcinoma.

- Nhóm yếu tố khác bao gồm: Có nhiều hơn 1 bạn tình, quan hệ tình dục sớm, thói quen hút thuốc lá, bị nhiễm HIV,...

4. Phân loại ung thư âm đạo

Ung thư âm đạo được chia thành các loại khác nhau dựa trên các loại tế bào nơi ung thư bắt đầu. Các loại bệnh ung thư âm đạo bao gồm:

- Ung thư tế bào vảy âm đạo: Bắt đầu trong tế bào vảy - mỏng, phẳng, tế bào lót bề mặt của âm đạo - và là loại phổ biến nhất

- Adenocarcinoma âm đạo: Bắt đầu trong các tế bào tuyến trên bề mặt âm đạo

- Khối u ác tính âm đạo: Phát triển trong tế bào sản xuất sắc tố (melanocytes) của âm đạo

- Âm đạo sarcoma: Phát triển trong các tế bào mô liên kết hoặc các tế bào cơ trơn trong các bức thành âm đạo.

5. Tầm soát và xét nghiệm ung thư âm đạo như thế nào?

Ung thư âm đạo đôi khi được tìm thấy trong khám phụ khoa định kỳ trước khi các dấu hiệu và triệu chứng trở nên rõ ràng. 

- Khám lâm sàng

Trong lúc khám phụ khoa, bác sĩ sẽ cẩn thận kiểm tra các phần bên ngoài của âm đạo, và sau đó chèn hai ngón tay đưa vào âm đạo và đồng thời sẽ ép lên bụng để có thể cảm thấy tử cung và buồng trứng. Bên cạnh đó bác sĩ cũng chèn một thiết bị gọi là mỏ vịt vào trong âm đạo của bạn với mục đích kiểm tra rõ ràng bên trong âm đạo và cổ tử cung hơn.

- Làm xét nghiệm PAP

Xét nghiệm PAP thường được sử dụng trong việc tầm soát ung thư cổ tử cung và được khuyến cáo nên được thực hiện 2 - 3 năm một lần và tần suất có thể thay đổi với những phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư âm đạo cao hơn hoặc từng có kết quả xét nghiệm bất thường (chưa tới ung thư) trong xét nghiệm PAP ở quá khứ.

- Kiểm tra âm đạo với kính hiển vi

Soi cổ tử cung là một xét nghiệm âm đạo với một kính hiển vi đặc biệt gọi là colposcope. Soi cổ tử cung cho phép bác sĩ phóng đại bề mặt của âm đạo để xem bất kỳ khu vực của các tế bào bất thường.

- Sinh thiết tế bào âm đạo (mô âm đạo)

Sinh thiết là một quá trình tầm soát ung thư âm đạo dựa trên việc lấy một vài mẫu mô nghi ngờ để kiểm tra các tế bào ung thư. Bác sĩ có thể lấy sinh thiết của các mô trong soi cổ tử cung.

6. Các giai đoạn ung thư âm đạo

Các giai đoạn của bệnh ung thư sẽ giúp bác sĩ quyết định phương pháp điều trị thích hợp. Để xác định giai đoạn ung thư, bác sĩ có thể sử dụng:

- Chẩn đoán hình ảnh

Bác sĩ có thể kiểm tra hình ảnh để xác định liệu ung thư đã lan rộng. Hình ảnh kiểm tra có thể bao gồm X-quang, vi tính cắt lớp (CT scan), chụp ảnh cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp phát xạ positron (PET).

- Nội soi

Thủ tục sử dụng máy ảnh nhỏ để xem bên trong cơ thể có thể giúp bác sĩ xác định bệnh ung thư đã lan đến các khu vực nhất định. Máy ảnh giúp bác sĩ nhìn thấy bên trong bàng quang (soi bàng quang) và trực tràng (proctoscopy).

Các giai đoạn ung thư âm đạo:

- Giai đoạn I: Ung thư khu trú tại thành âm đạo

- Giai đoạn II: Ung thư đã lan đến các mô bên cạnh âm đạo

- Giai đoạn III: Ung thư đã lan đến hạch bạch huyết gần đó hoặc vào vùng chậu hoặc cả hai

- Giai đoạn IVA: Ung thư đã lan đến hạch bạch huyết gần đó và cũng đã lan đến xương chậu, bàng quang hoặc trực tràng

- Giai đoạn IVB. Ung thư đã lan đến các khu vực đi từ âm đạo, như phổi,...

7. Các phương pháp điều trị ung thư âm đạo

Lựa chọn phương pháp cũng như phác đồ điều trị thích hợp cho bệnh nhân ung thư âm đạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ví dụ như: giai đoạn phát triển của bệnh, sức khoẻ thể chất của bệnh nhân,...

7.1. Phẫu thuật

Phẫu thuật để loại bỏ bệnh ung thư chủ yếu được sử dụng cho bệnh ung thư âm đạo giai đoạn đầu giới hạn đối với âm đạo, hoặc trong trường hợp lựa chọn, mô gần đó. 

Bởi vì nhiều cơ quan quan trọng được đặt trong khung xương chậu, phẫu thuật cắt bỏ khối u lớn hơn sẽ yêu cầu loại bỏ các các cơ quan này. Vì lý do này, bác sĩ có thể cố gắng để kiểm soát bệnh ung thư thông qua các phương pháp điều trị khác trước. Các loại phẫu thuật có thể được sử dụng ở phụ nữ mắc bệnh ung thư âm đạo bao gồm:

- Cắt bỏ các khối u nhỏ hoặc tổn thương

Ung thư giới hạn ở những bề mặt âm đạo có thể được cắt bỏ, cùng với biên độ nhỏ xung quanh các mô khỏe mạnh để đảm bảo rằng tất cả các tế bào ung thư đã được gỡ bỏ.

- Cắt bỏ âm đạo (vaginectomy)

Cắt bỏ một phần của âm đạo (một phần vaginectomy) hoặc toàn bộ âm đạo (vaginectomy) có thể cần thiết để loại bỏ tất cả ung thư. Tùy thuộc vào mức độ của bệnh ung thư, bác sĩ phẫu thuật có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ tử cung và buồng trứng (cắt bỏ tử cung) và các hạch bạch huyết lân cận đồng thời là vaginectomy.

- Cắt bỏ phần lớn các cơ quan vùng chậu (exenteration)

Điều này có thể phẫu thuật mở rộng là một lựa chọn nếu ung thư đã lan rộng khắp vùng khung chậu hoặc nếu bệnh ung thư âm đạo tái phát. Trong exenteration vùng chậu, bác sĩ phẫu thuật loại bỏ các bộ phận cơ thể ở vùng xương chậu, bao gồm cả buồng trứng, bàng quang, tử cung, âm đạo, trực tràng và phần dưới của ruột già.

Nếu âm đạo hoàn toàn loại bỏ, có thể chọn trải qua phẫu thuật để xây dựng âm đạo mới. Bác sĩ phẫu thuật sử dụng những miếng da, các phần của ruột hoặc nắp của cơ từ các khu vực khác của cơ thể để tạo thành âm đạo mới. 

Với một số điều chỉnh, âm đạo xây dựng lại cho phép có giao hợp âm đạo. Tuy nhiên, âm đạo tái cấu trúc không giống như âm đạo. Ví dụ, thiếu bôi trơn âm đạo tự nhiên và tạo ra một cảm giác khác nhau khi xúc động do thay đổi dây thần kinh xung quanh.

7.2. Xạ trị

Xạ trị sử dụng năng lượng cao dầm, như X-quang, để tiêu diệt tế bào ung thư. Bức xạ có thể theo hai cách:

- Bức xạ ngoài

Ngoài tia bức xạ hướng vào bụng, hoặc chỉ toàn bộ khung xương chậu, tuỳ theo mức độ của bệnh ung thư. Trong chùm tia bức xạ bên ngoài, đặt trên bàn và một máy bức xạ lớn là thao diễn xung quanh để nhắm mục tiêu các khu vực điều trị. Hầu hết phụ nữ mắc bệnh ung thư âm đạo nhận được bức xạ tia bên ngoài.

- Bức xạ nội

Trong bức xạ nội (brachytheraphy), các thiết bị phóng xạ - hạt, dây, trụ hoặc các vật liệu khác - được đặt trong âm đạo hoặc xung quanh mô. Sau khi thiết lập, các thiết bị được loại bỏ. Phụ nữ với ung thư âm đạo giai đoạn rất sớm có thể nhận được bức xạ nội. Phụ nữ khác có thể nhận được bức xạ nội sau khi trải qua bức xạ bên ngoài.

Xạ trị tiêu diệt tế bào ung thư phát triển nhanh chóng, nhưng nó cũng có thể gây hại các tế bào lân cận lành mạnh, gây tác dụng phụ. Tác dụng phụ của bức xạ phụ thuộc vào cường độ của bức xạ, mà nó nhằm mục đích.

7.3. Hóa trị

Hóa trị sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Không rõ liệu hóa trị hữu ích ở những phụ nữ mắc bệnh ung thư âm đạo hay không. Vì lý do này, hóa trị liệu thông thường không được sử dụng để điều trị ung thư âm đạo. Hóa trị có thể được sử dụng trong thời gian xạ trị để tăng cường hiệu quả của bức xạ.

Ngoài ra vẫn còn một số phương pháp khác đang được thử nghiệm lâm sàng với mục đích tìm ra phương pháp tốt nhất để điều trị cho bệnh nhân ung thư âm đạo.

8. Phòng tránh ung thư âm đạo như thế nào?

Không có một biện pháp chắc chắn nào có thể phòng tránh ung thư âm đạo, tuy nhiên dưới đây là những gợi ý có thể giúp bạn loại bỏ yếu tố nguy cơ gây bệnh:

- Kiểm tra vùng chậu định kỳ và làm xét nghiệm PAP

Có thể làm tăng cơ hội phát hiện sớm bệnh ung thư âm đạo bằng cách thường xuyên kiểm tra vùng chậu và xét nghiệm Pap. Khi phát hiện ở giai đoạn sớm nhất của nó, ung thư âm đạo có nhiều khả năng chữa khỏi. Các bác sĩ khuyên phụ nữ bắt đầu khám vùng chậu ngay sau khi bắt đầu có quan hệ tình dục và bắt đầu xét nghiệm Pap ở tuổi 21. Thảo luận với bác sĩ thường xuyên, nên trải qua các thử nghiệm này.

- Tiêm phòng HPV

Hãy hỏi bác sĩ về chủng ngừa HPV. Tiêm phòng để ngăn ngừa nhiễm HPV có thể làm giảm nguy cơ ung thư âm đạo và bệnh ung thư khác liên quan đến HPV. Hãy hỏi bác sĩ thuốc chủng ngừa HPV thích hợp.

- Không hút thuốc lá

Nếu hút thuốc, bỏ thuốc lá. Nếu không hút thuốc, không bắt đầu. Hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư âm đạo.