Từ vụ bố mẹ, con trai tử vong vì ăn nấm: Hướng dẫn cách nhận biết và xử trí khi ăn phải nấm độc

Ngày 11/5, Bệnh viện Đà Nẵng xác nhận 3 người trong cùng một gia đình (quê huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi) đã tử vong sau khi ăn phải nấm độc. Trước đó, gia đình này đã vào rẫy hái nấm có màu trắng, nấm vừa mọc sau mưa để về chế biến thành món ăn.

Theo thông tin từ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết, Việt Nam có khoảng 50 - 100 loài nấm độc khác nhau. So với những loại ngộ độc khác thì ngộ độc do ăn phải nấm độc xảy ra ít hơn về số ca, nhưng lại tỷ lệ tử vong khá cao.

Nấm độc đa phần được xác định theo kinh nghiệm kể cả đã có một vài loại sách hay các bài viết hướng dẫn. Nhưng thực tế thì nấm độc cũng rất dễ bị nhầm lẫn với nấm có thể ăn được.

Độc tố của cây nấm độc nằm ở toàn bộ cây nấm, bao gồm mũ, phiến nấm, vòng, cuống và cả gốc nấm. Độc tố của cây nấm cũng thay đổi theo mùa và theo quá trình sinh trưởng của nấm.

1. Nhận biết dấu hiệu ăn phải nấm độc

Mỗi loại nấm độc khác nhau sẽ có các biểu hiện ngộ độc khác nhau. Thông thường thì nếu ăn phải nấm độc bạn sẽ có biểu hiện ngộ độc khá nhanh, chỉ từ sau 20 - 30 phút; cũng có trường hợp sau ăn 2 - 4 giờ mới có dấu hiệu ngộ độc và thậm chí có những ca xuất hiện sau ăn 20 tiếng. Thời gian ngộ độc càng lâu thì càng khó can thiệp y tế thành công.

Đối với nhóm nấm độc gây ngộ độc sớm:

Nhóm gây ngộ độc sớm là nhóm có dấu hiệu ngộ độc xuất hiện từ 30 phút - 6 giờ sau ăn. Người bệnh có thể có những biểu hiện như sau: Mạch có biểu hiện giãn, đổ mồ hôi; nước mắt, nước dãi chảy liên tục; bị tiêu chảy, buồn nôn và nôn, huyết áp giảm,.. Một số ca còn có thể bị co giật, mê sảng, mẩn đỏ trên da, miệng - mắt khô, nhìn thấy ảo giác,...

Đối với nhóm gây ngộ độc muộn:

Như đã nói ở trên, cơn ngộ độc bùng phát càng muộn thì tỷ lệ cứu chữa thành công lại càng thấp; có những cơn ngộ độc xuất hiện từ 6 - 12 tiếng sau ăn, thậm chí là tới 40 tiếng sau ăn.

Đối với các cơn ngộ độc muộn, người bệnh có thể bị đau bụng, nôn mửa liên tục kèm tiêu chảy, nước tiểu chuyển màu vàng, chân răng có dấu hiệu chảy máu cùng chảy máu mũi và đi đại tiện ra máu. Bệnh nhân nếu không được cứu chữa kịp thời sẽ tử vong rất nhanh do tổn tương gan, co giật,...

Nhìn chung, khi ăn phải nấm độc bạn có thể có các dấu hiệu sau:

- Xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, đến theo từng cơn

- Đi đại tiện nhiều, có nước tanh, mùi hôi thối và dính máu

- Buồn nôn và nôn, chất nôn có thể dính máu

- Cả cơ thể mệt mỏi, mất sức, tay chân bị lạnh

- Da có thể nổi mẩn

- Khát nước

- Da bị xanh tái, chóng mặt

- Miệng tăng tiết đờm, tiết rãi

- Xuất hiện các cơn co giật

- Không đi tiểu tiện được hoặc chỉ tiểu được một lượng nhỏ

- Xuất hiện cơn khó thở do phế quản bị co thắt, máu bị ứ đọng tại phổi.

2. Hướng dẫn sơ cứu người bị ngộ độc nấm

Đối với những người bị ngộ độc do ăn phải nấm bạn có thể hỗ trợ sơ cứu bằng những cách sau, tuy nhiên cần phải đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

- Gây nôn

Trong vòng vài giờ đầu tiên sau khi ăn nấm phát hiện bị ngộ độc, nếu như người ăn nấm trên 2 tuổi còn tỉnh táo và chưa bị nôn nhiều thì cần cho bệnh nhânn uống nhiều nước và gây nôn theo biện pháp cơ học.

- Sử dụng than hoạt tính

Có thể cho người bị ngộ độc uống than hoạt tính với liều 1gam/1 kg cân nặng

- Bù nước

Bù nước cho người bệnh bằng cách cho uống nhiều nước hoặc tốt nhất là uống oresol

- Nếu người bệnh bị co giật và mê sảng thì cần cho người bệnh nằm nghiêng

- Hà hơi thổi ngạt

Áp dụng với bệnh nhân bị ngừng hô hấp hoặc thở yếu.

Sau đó đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp kịp thời. Đặc biệt, trong vòng 1 - 2 ngày sau khi nhập viện bệnh nhân cần phải ở lại bệnh viện để theo dõi ngay cả khi dấu hiệu ngộ độc ban đầu không còn.

3. Phòng tránh ngộ độc nấm

Để phòng tránh ngộ độc do ăn phải nấm độc bạn cần lưu ý những vấn đề sau, bên cạnh việc tham khảo tìm hiểu về các loại nấm độc có hình dáng, màu sắc như thế nào,...

- Không được ăn nấm có màu sắc lạ, nấm không rõ nguồn gốc và xuất sứ

- Không ăn khi không có người phân loại nấm độc nấm lành

- Không cho động vật ăn thử nấm để thử độc vì độc tố trong nấm có thể phát tác muộn

- KHông hái nấm còn non để ăn do nấm chưa phát triển hết, không biết chắc có phải nấm trưởng thành là nấm độc hay không; cũng không nên ăn nấm đã quá già

- Nếu có biểu hiện ngộ độc nấm thì cần đưa tất cả những người đã ăn tới cơ sở y tế để được khám chữa kịp thời và theo dõi

- Nên ăn nấm khi còn tươi, sơ chế ngay khi hái để đảm bảo an toàn và giữ được toàn bộ chất dinh dưỡng. Nấm để lâu ngày hoặc không bảo quản đúng cách cũng có thể trở thành nấm độc.

Nguồn tham khảo: Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Thừa Thiên - Huế