Triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và phương pháp chẩn đoán

Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hay còn gọi tắt là đợt cấp COPD, là tình trạng các triệu chứng thông thường trở nên tồi tệ hơn và tiến triển nhanh chóng, thậm chí xuất hiện thêm các triệu chứng mới.

1. Triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Sau đây là một số triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp nhất:

- Triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính phổ biến và rõ ràng nhất chính là bạn cảm thấy thường xuyên mệt mỏi trong ngày, ngay cả khi bạn nghỉ ngơi hoặc hoạt động thể chất nhẹ.

- Nhịp thở rối loạn, không đều. Bạn luôn cảm thấy cơ thể không có đủ không khí, phải sử dụng cả cơ ngực để hít thở thay vì cơ hoành. Ngực phập phồng nhanh - chậm bất thường.

- Khi thở phát ra những tiếng động lạ. Nếu bạn thở khò khè có thể là dấu hiệu đường thở của bạn đang bị chất nhày hoặc mủ chặn lại. Nếu tiếng thở ọc ọc thì chứng tỏ triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nghiêm trọng hơn, dịch phổi đang tiết nhiều hơn.

- Bạn có thể ho nhiều hơn bình thường, kể cả ho khan hoặc ho có đờm, thậm chí là ho ra máu. Trong trường hợp triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nghiêm trọng, bạn sẽ bị ho dữ dội hơn khi nằm, nó có thể khiến bạn phải ngủ ngồi!

- Khi phổi gặp vấn đề nghiêm trọng thì bạn cũng có thể bị đau bụng hoặc sưng chân, sưng mắt cá chân.

- Bạn thường bị đau đầu vào buổi sáng sớm, thường là cảm giác đau nhói do máu tích tụ nhiều carbon dioxide bởi quá trình hô hấp kém.

- Sốt là triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính khá rõ ràng, cảnh báo sự nhiễm trùng và cơn đợt cấp sắp xảy ra.

- Da có màu xám hoặc vàng, môi xanh xao, móng tay chuyển sang màu xanh lam hoặc tím.

- Tình trạng hô hấp kém, bạn không thể nói chuyện, chỉ có thể biểu đạt suy nghĩ bằng cách cử động tay.

Khi gặp các triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính như đau ngực, môi hoặc da và móng tay đổi màu, khó thở nghiêm trọng, không thể nói chuyện thì bệnh nhân cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

2. Chẩn đoán đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

2.1. Chẩn đoán xác định

Khi xuất hiện một số triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thì bạn vẫn cần trải qua các bước chẩn đoán xác định để biết chính xác tình trạng bệnh, từ đó có hướng điều trị đúng đắn. Chuẩn đoán xác định đợt cấp COPD thường cần xác minh các yếu tố sau:

- Người bệnh có tiền sử bệnh COPD.

- Hô hấp kém, khó thở, thở nhanh trên 25 chu kì/phút, thậm chí là cơ thể tím tái do suy hô hấp nặng.

- Bị nhiễm khuẩn đường hô hấp, ho có đờm, đờm nhiều và đục.

>> Ho có nhiều đờm là bệnh gì?

- Sốt kèm theo các dấu hiệu nhiễm trùng.

- Khi khám phổi có thể nghe thấy âm thanh ồn ào, rít hoặc khò khè. Lồng ngực phập phồng, các cơ hô hấp phụ bị co kéo. Khi chụp X-quang thì thấy phổi sáng, phế quản đậm, khoang liên sườn giãn rộng.

- Nhịp tim nhanh.

- Huyết áp tăng chứng tỏ suy hô hấp nặng, huyết áp tụt chứng tỏ suy hô hấp kịch. Xét nghiệm máu sẽ thấy pH máu giảm, PaCO₂ tăng, có thể kèm theo giảm oxy hóa máu.

- Độ bão hòa oxy mạch (SpO₂) có thể < 90%.

- Có thể xuất hiện tình trạng suy tim phải với các dấu hiệu như phù, gan to, tĩnh mạch cổ nổi. Chụp X-quang sẽ thấy tim hình giọt nước hoặc tim to.

2.1. Chẩn đoán mức độ

Sau khi xác định chính xác bệnh nhân bị đợt cấp COPD thì bác sĩ sẽ tiếp tục tiến hành chẩn đoán mức độ nặng - nhẹ để từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

- Chẩn đoán đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính mức độ nặng:

Liên tục bị khó thở, thở bằng ngực và các cơ hô hấp phụ, người tím tái.

Dễ bị hụt hơi, chỉ nói được câu ngắn.

Tần số thở > 30/phút, SpO₂ < 90%.

PaO₂ < 60mmHg, PaCO₂ > 45mmHg, SaO₂ < 90%.

Tần số tim >110 chu kì/phút, huyết áp tăng.

- Chẩn đoán đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính mức độ nguy kịch:

Suy hô hấp nghiêm trọng, không ho được.

Huyết áp tụt.

Rối loạn ý thức, ngủ miên man, lú lẫn, nặng có thể là hôn mê.

PaO₂ < 45mmHg, PaCO₂ > 70mmHg, pH < 7,30.

Ngoài ra, bác sĩ còn có thể tiến hành thêm bước chẩn đoán phân biệt nếu các triệu chứng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có dấu hiệu liên quan tới cơn hen phế quản, cơn hen tim, tràn khí màng phổi ở bệnh nhân COPD, viêm phế quản, khí phế thũng,....

Nguồn tham khảo: https://www.webmd.com/lung/copd/10-signs-copd-exacerbation