Ở mọi lứa tuổi đều có thể bị liệt nửa mặt do lạnh nhưng chiếm tỉ lệ nhiều hơn cả là người lớn, đặc biệt là ở người cao tuổi.
Bị liệt nửa mặt (méo mồm) hay còn gọi là méo miệng hoặc liệt thần kinh số 7 ngoại biên - chính là hội chứng tổn thương dây thần kinh số 7, làm giảm hoặc mất khả năng vận động các cơ ở mặt do dây thần kinh số 7 chi phối.
Theo nghiên cứu cho thấy bệnh liệt nửa mặt này khá phổ biến, với tỉ lệ khoảng 26/100.000 dân và thường xảy ra vào mùa lạnh (đông và xuân), bệnh này không phân biệt tuổi tác, giới tính, nhưng rất hay gặp ở người tuổi cao.
Khi bị bệnh này sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tâm lý (ngại giao tiếp) của người bệnh, gây khó khăn trong sinh hoạt và việc điều trị cũng gặp khá nhiều phiền phức, phải mất một khoảng thời gian nhất định và bệnh cũng có thể tái phát.
Bị liệt nửa mặt (méo mồm) hay còn gọi là méo miệng hoặc liệt thần kinh số 7 ngoại biên - (Ảnh: Internet)
Trong thời gian khi miền Bắc giá lạnh, số bệnh nhân đến khám chữa vì méo mồm, liệt mặt gia tăng đáng kể tại một số bệnh viện, trong đó ở Bệnh viện châm cứu Trung ương có ngày lên tới 20 - 30 bệnh nhân đến khám vì căn bệnh này.
Những bệnh nhân đến vì liệt dây thần kinh số 7 xảy ra rất phổ biến trong mùa lạnh, gặp ở mọi lứa tuổi. Và có rất nhiều nguyên nhân gây liệt mặt, méo miệng, nhưng 75% là do lạnh đột ngột làm ảnh hưởng tới dây thần kinh số 7, gây liệt mặt ngoại biên.
Đa phần những người bệnh khi ngủ dậy để đi tiểu đêm (người cao tuổi nhất là nam giới bị bệnh tiền liệt tuyến hoặc người mắc bệnh về thận, bệnh đái tháo đường) bị gặp lạnh đột ngột do phòng ngủ không kín gió, hoặc khi ra khỏi nhà gặp lạnh đột ngột, khi trở về bỗng thấy một bên mặt hơi cứng, tê khác thường, sệ xuống, miệng méo sang một bên.
Nguyên nhân là do dây thần kinh số 7 bị nhiễm lạnh đột ngột. Trong khi đó đoạn dây thần kinh số 7 nằm trong ống xương đá, vốn dĩ đã bị lạnh (do không có cơ che phủ dây thần kinh), do vậy khi gặp gió lạnh đột ngột, không khí lạnh buốt từ bên ngoài khiến cho nó càng nhanh bị nhiễm lạnh thêm.
Khi cơ thể bị nhiễm lạnh đột ngột, mạch máu bị co thắt lại, dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng và sưởi ấm làm cho dây thần kinh sẽ bị phù nề, bị chèn ép và dẫn đến liệt.
Bên cạnh đó một số trường hợp có thể do nhiễm virút cúm bởi độc lực của chúng làm ảnh hưởng xấu đến dẫn truyền của dây thần kinh số 7.
Biểu hiện phổ biến nhất của bệnh là liệt toàn bộ hoặc một phần cơ mặt, mờ nếp nhăn trên trán, má, mũi. Chính vì thế đa phần thường người bệnh vừa ngủ dậy và có thể tự mình phát hiện qua hoạt động vệ sinh buổi sáng như khó chải răng, khó súc miệng, khó ăn sáng nhất là khi soi gương thấy mất cân xứng nửa mặt, nhân trung, môi miệng xếch về một bên, không nhắm kín được mắt ở bên liệt, nét mặt mất sự linh hoạt hoặc không chúm môi được.
Khi phát hiện ra mình thì đa số bệnh nhân sẽ thấy mình bỗng nhiên nói ngọng, khó nói, miệng khép không kín và chảy nhiều nước dãi, nước mắt chảy nhiều hơn bình thường. Trong đó có một số trường hợp bị loạn vị giác (không nhận biết chua, cay…) hoặc bị rối loạn thính giác (nghe kém hẳn).
Mặc dù bệnh này không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây nhiều khó khăn cho người bệnh trong sinh hoạt, giao tiếp (do ngại giao tiếp do nói không được tốt), ăn, uống hàng ngày.
Khi phát hiện ra mình thì đa số bệnh nhân sẽ thấy mình bỗng nhiên nói ngọng, khó nói - - (Ảnh: Internet)
Nhưng nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, bệnh có thể được chữa khỏi từ 70 - 100%. Trường hợp nhẹ có thể hồi phục sau vài tuần, nếu nặng có thể vài tháng. Ngược lại có thể để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến thẩm mỹ, co giật nửa mặt. Đặc biệt nguy hiểm là bị viêm loét giác mạc do mắt không nhắm được, gây khô mắt, nhiễm trùng giác mạc dẫn đến viêm, loét giác mạc.
Trường hợp được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, bệnh có thể được chữa khỏi từ 70 - 100%.
Khi bị liệt nửa mặt (méo mồm) do lạnh người bệnh cần nhanh chóng đến khám ở bệnh viện, tốt nhất là khám bệnh viện đông y. Nhân nhân là do khi bị liệt dây thần kinh số 7 vì lạnh là một bệnh lành tính và thường được chữa khỏi hoàn toàn khi đến viện khám, điều trị sớm.
Nếu đến muộn hoặc để những người không có chuyên môn về y học chữa trị bệnh sẽ không khỏi và rất dễ để lại những di chứng về thẩm mỹ do mặt không không thể trở về được như bình thường, nguy hiểm hơn là gây biến chứng loét giác mạc ảnh hưởng xấu đến tầm nhìn và có thể gây mù lòa.
Tại các bệnh viện bệnh nhân sẽ được điều trị khẩn trương vừa điều trị tây y (vitamin B1 liều cao, kháng viêm, thuốc giỏ mắt…), đồng thời kết hợp châm cứu và lý liệu pháp...
Trước nhất là các bạn phải tránh gió lạnh đột ngột - do đó vào buổi tối trước khi đi ngủ cần đóng kín cửa để tránh gió lùa và không để không khí lạnh ở ngoài tràn vào phòng ngủ.
Khi ngủ thì cơ thể phải được ấm từ đầu đến chân - nếu gia đình có điều kiện, vào mùa lạnh nên dùng máy điều hòa nóng, nhất là có trẻ nhỏ và người cao tuổi (tránh dùng bếp củi, bếp than sẽ rất dễ ngộ độc khí CO).
Nhất là chứng tiểu đêm khi vào mùa lạnh thường xuất hiện, đặc biệt là người có tuổi, có bệnh về thận, bệnh đái tháo đường nên để sẵn một chiếc mũ ấm và một áo khoác ấm hoặc một chiếc chăn nhỏ, khi tỉnh dậy đi tiểu cần đội mũ, khoác áo ấm hoặc khoác chăn để tránh lạnh đột ngột.
Các bạn cần nhớ rằng ngay khi khỏi nhà cần được mặc ấm cơ thể - (Ảnh: Internet)
Các bạn cần nhớ rằng ngay khi khỏi nhà cần được mặc ấm cơ thể (mặc quần áo thật ấm, cổ quàng khăn len, đầu đội ngủ ấm, bàn tay, bàn chân cần đi tất), nên đeo khẩu trang rộng có 2 lớp để vừa giữ ấm cho mặt, mũi còn có giá trị che bụi, khi bẩn.
Vào những ngày trời lạnh, giá rét khi đưa các cháu đi học, đi chơi không nên cho các cháu ngồi phía trước xe tránh con bị lạnh đột ngột.
Tổng hợp
Bạn thường quan tâm đến các vấn đề sức khỏe gì dưới đây ?
Chia sẻ