Tìm hiểu về bệnh viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính

Viêm xoang là bệnh về tai - mũi - họng khá phổ biến, đặc biệt là những nước có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam. Bệnh do rất nhiều tác nhân gây ra như vi khuẩn, virus, nấm, bất thường trong giải phẫu,... Tuy nhiên, nguyên nhân thường gặp nhất vẫn là viêm xoang do vi khuẩn.

1. Viêm xoang do nhiễm khuẩn là gì?

Xoang thực chất là các hốc rỗng để thông khí trong xương mặt. Trên cơ thể người, xoang hàm và xoang sàng là 2 phần có từ khi sinh ra. Phần xoang trán sẽ phát triển sau khi được 2 tuổi và xoang bướm phát triển sau khi trẻ được 7 tuổi. Xoang cũng giống như mũi, nó có 1 lớp niêm mạc lót gồm tế bào hình đài tiết dịch nhầy và tế bào lông rung.

Lớp dịch nhầy tiết ra này sẽ di chuyển đến các lỗ xoang với tốc độ nhanh, từ 1cm mỗi phút theo nhịp đập của lông rung. Trong khi đó, các lỗ xoang thường có kích thước nhỏ, đường kính của lỗ xoang sàng chỉ từ 1 - 2mm. Chính vì vậy, khi thời gian di chuyển của dịch nhày chậm hay tắc lỗ xoang sẽ dẫn đến tình trạng ứ đọng dịch nhầy gây viêm xoang.

Viêm xoang hàm là tình trạng viêm xoang phổ biến nhất, sau đó đến viêm xoang sàng, xoang trán, xoang bướm. Các loại virus gây viêm nhiễm đường hô hấp trên cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến viêm xoang, tuy nhiên chỉ có 0.5% biến chứng thành viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác bao gồm viêm mũi dị ứng, nhiễm khuẩn răng, chấn thương, khối u bạch huyết trong mũi, ung thư biểu mô tế bào vảy, và bệnh u hạt Wegener hay bệnh xơ cứng mũi đều có thể gây ra viêm xoang do tắc nghẽn.

Đối với viêm xoang do vi khuẩn, các nhà khoa học đã nghiên cứu và xác định rõ vi khuẩn gây viêm xoang bằng cách chọc và hút xoang trực tiếp. Theo đó, 2 loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp nhất là Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae. Ngoài ra còn vi khuẩn Moraxella catarrhalis là tác nhân gây bệnh viêm xoang ở trẻ em.

2. Triệu chứng

Những triệu chứng của viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính bao gồm chảy dịch trong mũi hoặc sau mũi, dịch có thể có màu vàng hoặc xanh do có kèm mủ. Người bệnh thường xuyên bị nghẹt mũi, đau mũi hay có cảm giác nặng sau mũi. Vị trí đau còn phụ thuộc vào các xoang bị viêm ví dụ như viêm xoang hàm thường đau trong má hay răng hàm trên.

Trong khi đó khi bị viêm xoang sàng, bệnh nhân thường thấy đau ở giữa hai mắt hoặc sau hốc mắt. Nếu viêm xoang trán sẽ cảm thấy đau ở trên lông mày và đau ở nửa trên của mặt hay sau hốc mắt rồi lan dần đến vùng chẩm là dấu hiệu của đau xoang bướm.

Những cơn đau này thường nặng dần về đêm và cơn đau tăng lên khi bệnh nhân cúi người hoặc nằm ngửa. Thông thường, những bệnh nhân mắc viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính sẽ bị sốt. Các triệu chứng khác cũng tương tự như viêm đường hô hấp trên do đó thường dễ bị nhầm lẫn gây chủ quan.

Các chuyên gia cũng đã nghiên cứu được rằng, nếu bị viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính, người bệnh sẽ có những triệu chứng tương tự cảm lạnh nhưng kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Do đó cần được thăm khám và chẩn đoán bằng hình ảnh, đặc biệt là chụp CT đối với trường hợp viêm xoang sàng và xoang bướm.

3. Điều trị và phòng tránh viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính

Phương pháp điều trị đối với viêm xoang do nhiễm khuẩn cấp tính là tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh và giảm tình trạng viêm nhiễm. Cách điều trị tốt nhất là sử dụng kháng sinh. Các loại thuốc kháng sinh thường được sử dụng bao gồm amoxicillin, trimethoprim - sulfamethoxazol sẽ có công hiệu nếu bệnh nhân bị viêm lần đầu.

Nếu viêm xoang trong bệnh viện do mầm bệnh Staphylococcus aureus và các vi khuẩn gram âm thì cần điều trị theo kháng sinh đồ. Bên cạnh điều trị nội khoa, đôi khi bệnh nhân cần phải phẫu thuật để mở rộng lỗ xoang và dẫn lưu chất dịch đặc nếu tình trạng viêm nặng hoặc mắc viêm xoang sàng, xoang trán hoặc xoang bướm mà điều trị bằng kháng sinh tiêm trước đó không có kết quả.

Để phòng tránh bệnh viêm xoang do nhiễm khuẩn, mọi người cần lưu ý giữ vệ sinh răng, miệng, mũi cẩn thận. Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, có nhiều vi khuẩn. Giữ ấm cơ thể nhất là vùng ngực và cổ cũng như ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Kèm theo đó là tập luyện thể dục để nâng cao sức đề kháng cũng là phương pháp tốt để tránh nhiễm bệnh.

Lưu ý, để phòng tránh viêm xoang nhiễm khuẩn cấp tính thì mọi người cần chủ động thăm khám khi có triệu chứng và điều trị dứt điểm các bệnh nhiễm khuẩn khu vực miệng, mũi, họng, tai hay bệnh răng lợi để tránh các biến chứng gây viêm xoang nhiễm khuẩn trở nặng.