Tìm hiểu những biến chứng mắt của bệnh tiểu đường

Một trong những biến chứng thông thường do bệnh tiểu đường mà mọi người thường phát hiện và chú ý là tim mạch, mạch máu và thận. Tuy nhiên, ngoài những biến chứng vô cùng nguy hiểm này thì tiểu đường còn là nguyên nhân gây ra rất nhiều các biến chứng âm thầm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ khác trong có có biến chứng mắt.

Biến chứng mắt của bệnh tiểu đường là nguyên nhân khiến người mắc bệnh tiểu đường bị suy nhược thị lực nhanh chóng, hơn nữa tình trạng này nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị còn có thể gây ra tình trạng mất thị lực hoàn toàn.

Thực tế, thị lực bị mất do biến chứng của đái tháo đường đôi khi không thể đảo ngược. Tuy nhiên, với việc phát hiện và điều trị sớm còn có thể làm giảm tới 95% nguy cơ mù loà.

Do đó, việc nhận thức được ảnh hưởng nghiêm trọng cũng như biến chứng về mắt của bệnh tiểu đường giúp người bệnh tiểu đường hiểu rõ và có biện pháp xử lý kịp thời đối với quá trình bảo vệ sức khoẻ của bản thân.

1. Những biến chứng mắt của bệnh tiểu đường

Mắc bệnh tiểu đường có thể gây ra một vài biến chứng về mắt cụ thể gồm:

1.1. Tăng nhãn áp

Tăng nhãn áp là biến chứng tiểu đường cao hơn so với người bình thường tới 40%. Điều này cho thấy rằng người bệnh mắc bệnh càng lâu thì khả năng xảy ra các biến chứng về mắt càng cao.

Hiện tượng tăng nhãn áp xảy ra ở người mắc bệnh tiểu đường do thuỷ dịch trong mắt dẫn lưu kém và còn làm tăng áp lực lên mắt. Hơn nữa, áp lực này còn gây tắc nghẽn các mạch máu nuôi dưỡng võng mạc và đồng thời làm đẩy các dây thần kinh thị giác khiến cho tầm nhìn của người mắc bệnh đái tháo đường giảm dần.

Đọc thêm:

- Tác dụng phụ của insullin trong điều trị bệnh tiểu đường

- Biến chứng tăng đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường

1.1. Đục thuỷ tinh thể là biến chứng mắt của bệnh tiểu đường

Tiểu đường còn làm tăng nguy cơ bị đục thuỷ tinh thể. Tình trạng đục thuỷ tinh thể xảy ra khiến mắt bị mờ như có màn xương mù ở phía trước và khiến cho bạn không thể nhìn rõ. Điều này cho biết đối với người bị đái tháo đường thì khả năng đục thuỷ tinh thể có thể cao lên tới 60%.

Hiện nay, bệnh đục thuỷ tinh thể ngày càng trẻ hoá so với trước kia hiện tượng bị đục thuỷ tinh thể thường xảy ra ở người cao tuổi.

1.3. Bệnh võng mạc

Võng mạc là bệnh về mắt do biến chứng của bệnh tiểu đường gây ra. Không những thế, bệnh võng mạc còn là nguyên nhân gây mất thị lực phổ biến nhất đối với người mắc bệnh tiểu đường.

Biến chứng đáy của bệnh đái tháo đường còn được gọi là bệnh võng mạc đái tháo đường và gây ra tổn thương đến các mạch máu nhỏ ở võng mạc. Vị trí võng mạc hay còn gọi là đáy mắt và đây là vùng nhạy cảm đối với ánh sáng của nhãn cầu và còn là nơi có các tế bào thần kinh nhận hình ảnh để đưa lên não xử lý.

2. Võng mạc đái tháo đường

2.1. Tiệu chứng võng mạc đái tháo đường

Trong giai đoạn đầu của người mắc bệnh đái tháo đường sẽ không cảm thấy các bất thường cho đến khi bệnh tiến triển hơn có thể gặp.

- Cảm giác xuất hiện đốm đen ruồi bay hoặc các sợi màu đen ở trước mắt nhìn mờ.

- Hình ảnh bị dao động.

- Thấy những vùng đen hoặc vùng trống trong cảnh vật.

- Mù và mất cảm nhận về màu sắc.

2.2. Đối tượng tăng nguy cơ mắc bệnh võng mạc đái tháo đường

Thực chất trong thời gian mắc bệnh đái tháo đường thì đối với người bệnh khi mắc bệnh đái tháo đường càng lâu thì nguy cơ bị biến chứng ở đáy mắt sẽ càng lớn. Tuy nhiên một số đối tượng tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

- Glucose huyết không ổn định.

- Đối tượng bị ăng huyết áp.

- Người bệnh bị tăng cholesterol máu.

- Phụ nữ có thai.

- Hút thuốc lá.

2.3. Võng mạc đái tháo đường nguy hiểm như thế nào?

Hiện tượng võng mạc đái tháo đường có thể gây ra tình trạng mù loà bởi vì tại mắt đây còn là vị trí làm tổn thương các mao võng mạc và đồng thời làm tăng tính thấm thành mạch cũng như thoát huyết tương vào võng mạc gây ra tình trạng phù nề.

Hơn nữa khi mao mạch bị phá huỷ còn gây ra tắc và làm thiếu máu võng mạc, trong khi đó cơ thể phản ứng lại bằng cách tiết ra các yếu tố kích thích sự phát triển mạch máu mới, tân mạch với mục đích nuôi dưỡng những vùng võng mạc này.

Nhưng đối với những mạch máu này rất mỏng mạnh và dễ vỡ nên có thể gây ra các biến chứng xuất huyết dịch kính, đồng thời xơ hoá sẽ gây co kéo bong võng mạc.

Võng mạc là bộ phận cảm thụ ánh sáng, hơn nữa hoàng điểm là trung tâm của võng mạc và là nơi cho tinh lực tinh tế nhất. Điều này khiến người mắc bệnh tiểu đường trên võng mạc sẽ làm cho võng mạc bị tổn thương nặng hơn và còn làm ảnh hưởng đến chức năng thị giác.

3. Các nguyên nhân khác gây mờ mắt

Dù tình trạng mờ mắt có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh tiểu đường nhưng cũng có các lý do khác nhau khiến cho bạn có thể bị mờ mắt. Trong một số nguyên nhân phổ biến có thể kể đến gồm: Cận thị, khô mắt, huyết áo thấp hoặc bị tổn thương mắt hay mắt bị viêm, nhiễm trùng mắt.

Ngoài ra, ngồi trước máy tính trong thời gian dài, thói quen sử dụng thiết bị điện tử cầm tay quá lâu cũng có thể trở thành nguyên nhân gây ra tình trạng mờ mắt, gặp các vấn đề về mắt.

4. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Đối với người mắc bệnh tiểu đường, việc thường xuyên thăm khám và kiểm tra sức khoẻ cũng như khám mắt là điều cần thiết. Do đó mắt cần được kiểm tra toàn diện gồm cả kích thước mắt khi cả giãn mở.

Trong khi đó quá trình khám mắt còn giúp đảm bảo cung cấp cho bác sĩ đầy đủ các thông tin về:

- Triệu chứng mắt mà người bệnh đang gặp phải.

- Cần trao đổi với bác sĩ về lịch sử sức khoẻ cá nhân, gia đình và các loại thuốc đang sử dụng.

Các vấn đề về mắt có thể là vấn đề nhỏ và dễ dàng khắc phục bằng thuốc nhỏ mắt hoặc đeo kính. Tuy nhiên, một vài vấn đề về mắt tưởng nhỏ còn có thể là dấu hiệu của một bệnh mắt trọng hoặc tiềm ẩn một bệnh lý khác ngoài bệnh tiểu đường.

Việc phát hiện và kịp thời sớm cũng là một trong những cách đem lại hiệu quả giúp khắc phục được tình trạng bệnh hoặc giúp cho người bệnh ngăn được tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên để quá trình điều trị diễn ra thuận lợi, các bác sĩ cần xác định được nguyên nhân trước để đưa ra một kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

5. Ngăn ngừa biến chứng mắt của bệnh tiểu đường bằng cách nào?

- Thăm khám mắt định kỳ

Thăm khám mắt định kỳ được biết đến là một thói quen tốt đối với sức khoẻ và có tác dụng hiệu quả trong việc phát hiện sớm các tổn thương ở đáy mắt cũng như giúp xử lý kịp thời và còn giúp ngăn ngừa sự tiến triển của biến chứng.

Quá trình thăm khám mắt định kỳ còn có tác dụng giúp bệnh võng mạc đái tháo đường kịp thời phát hiện. Hơn nữa, quá trình chỉ định khám mắt ở người bệnh đái tháo đường tuýp 2 còn giúp bác sĩ cẩn đoán và sau đó mỗi năm sẽ được bác sĩ chuyên khoa mắt chẩn đoán.

Quá trình thăm khám nếu glucose huyết ổn định, huyết áp không cao nhưng như không có các bất thường về mỡ máu, bác sĩ có thể quyết định được tình trạng khám lại đáy mắt sau 2 đến 3 năm.

Đối với phụ nữ mắc bệnh đái tháo đường trong thời gian mang thai thì nên khám mắt toàn diện trong ba tháng đầu sau đó theo dõi chặt chẽ trong suốt thai kỳ và một năm sau khi mẹ bầu sinh em bé.

- Điều trị các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây mắc các bệnh về mắt

Để mắt khoẻ, ổn định cần chú ý thực hiện thay đổi các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh về mắt bằng cách:

- Ổn định glucose huyết tốt, cần luyện tập thể dục thể thao mỗi tuần ít nhất 150 phút và thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, đồng thời ăn uống theo đúng chỉ dẫn và uống thuốc đúng theo chỉ dẫn bác sĩ.

- Nghiêm túc thực hiện một chế độ ăn lành mạnh cũng như thực hiện tập luyện thể dục thể thao hợp lý, sử dụng thuốc hạ đường huyết máu là một trong những thói quen quan trọng đem lại hiệu quả và đóng vai trò giúp điều trị cũng như kiểm soát đường máu.

- Với chế độ ăn uống lành mạnh còn có tác dụng giúp kiểm soát lượng đường trong máu, huyết áp và cholesterol.

- Nên xây dựng cho bản thân một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, thực hiện chế độ ăn với đĩa thức ăn thông minh.

- Cần chú ý, trước khi xây dựng hoặc lên kế hoạch cho việc tập thể dục thể thao nên khám và kiểm tra các biến chứng sức khoẻ. Bác sĩ còn có thể lập trùng thể dục phù hợp đối với tình hình sức khoẻ của người bệnh.

- Đặc biệt không nên lựa chọn các bài tập làm tăng áp lực như chạy bộ nhanh hoặc tập tạ không tốt cho sức khoẻ người mắc bệnh tiểu đường.

- Những người có biến chứng võng mạc thì cần chú ý tập các bài tập có cường độ vừa phải. Sau đó cần chú trọng các bài tập nâng cao sức khoẻ, sức dẻo dai, sức bền cũng như sức cơ.

Thay đổi một vài thói quen gồm:

- Điều trị huyết áp và giảm muối.

- Điều trị rối loạn chuyển hoá lipid.

- Không hút thuốc.

- Khám đáy mắt.

Sau khi thực hiện khám tổng quát về mắt thì bác sĩ sẽ đưa ra đánh gia chung của mắt. Bước tiếp theo là tra thuốc giãn đồng tử để khám đáy mắt.

Sau đó, cần thực hiện chụp đáy mắt ảnh màu nhằm giúp nhận định được các tổn thương giai đoạn sớm.

Cuối cùng với các bước kiểm tra mắt nếu phát hiện các tổn thương cần chụp mạch máu huỳnh quang và chụp OCT nhằm đánh giá chính xác tổn thương của mắt.

Có thể hiểu rằng, biến chứng mắt của bệnh tiểu đường rất nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách và kịp thời, thậm chí có thể gây mù loà. Tuy nhiên, việc kịp thời phát hiện và điều trị sớm các bệnh về mắt do đái tháo đường gây ra còn có thể làm giảm đến 95% nguy cơ mắc mù loà.

Nguồn tham khảo:

1. https://idf.org/our-activities/care-prevention/eye-health.html

2. https://www.nhs.uk/conditions/diabetic-retinopathy/

3. https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/diabetic-eye-disease

4. https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/diabetic-retinopathy