Tìm hiểu những bài thuốc đông y hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan

Xơ gan là bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra như viêm gan virus, viêm gan mạn, sốt rét, uống nhiều rượu, suy dinh dưỡng... Biểu hiện lâm sàng của bệnh là sự suy giảm chức năng gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa, chảy máu, cổ trướng và hôn mê gan. Bệnh xơ gan đã được mô tả trong phạm vi các chứng hoàng đản, tích tụ, hiếp thống và cổ trướng của y học cổ truyền.

Dưới đây là các bài thuốc đông y có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan hiệu quả.

1. Bài thuốc điều trị bệnh xơ gan chỉ có dấu hiệu tiêu hóa can uất tỳ hư, can tỳ bất hòa

Các triệu chứng lâm sàng có thể kể đến khi mắc xơ gan ở thể chỉ có dấu hiệu tiêu hóa can uất tỳ hư, can tỳ bất hòa là:

- Sắc da mặt xạm tối,

- Đầu choáng, mệt mỏi, ăn kém.

- Đau vùng gan.

- Đau tức vùng thượng vị, ợ hơi.

- Bụng trướng.

- Đại tiện lỏng.

- Rêu lưỡi mỏng, mạch huyền tế.

Phương pháp điều trị bệnh xơ gan ở thể này là sơ can kiện tỳ (sơ can vận tỳ) với các bài thuốc đông y như sau:

- Bài 1: Rau má sao: 12g, Hậu phác 8g, khổ qua 12g, thanh bì 8g, chỉ thực 8g, uất kim 8g, ý dĩ 16g, hoài sơn 12g, bạch biển đậu 12g, đinh lắng 12g.

- Bài 2: Tiêu giao thang gia giảm bao gồm bạch truật 12g, sài hồ 10g, bạch linh 12g, cam thảo 6g, bạch thược 12g, sinh khương 6g, đại phúc bì 6g, hoàng kỳ 12g, ngũ gia bì 12g, đại táo 6g, ý dĩ 16g, đan sâm 16g, nhân trần 20g, chi tử 8g.

Các bài thuốc trên sắc uống ngày 1 thang giúp hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan hiệu quả.

2. Đối với thể xơ gan có dấu hiệu tăng áp lực tĩnh mạch cửa (khí trệ huyết ứ)

Các triệu chứng lâm sàng của thể xơ gan này là đau vùng mạn sườn nhiều, bụng trướng, người gầy, lách to, môi lưỡi tím, mạch tế. Chính vì vậy phương pháp điều trị sẽ là hành khí hóa ứ (sơ can lý khí, hoạt huyết).

Bài thuốc có thể tham khảo để hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan thể này là: (tùy người bệnh cụ thể mà gia giảm cho phù hợp)

Bài cánh hạ trụa ứ thang gia giảm: Đào nhân 12g, hồng hoa 12g, đương quy 12g, xích thược 12g, chỉ xác 12g, đan sâm 12g, tam lăng 12g, nga truật 12g, hương phụ chế 12g. Ngày dùng 1 thang, sắc nước, chia làm hai lần uống.

3. Thể xơ gan cổ trướng

3.1. Do âm hư thấp nhiệt

Ở thể này, bệnh hay kèm theo chứng chảy máu. Các triệu chứng lâm sàng là tư âm lợi thấp (thanh nhiệt hóa thấp, dưỡng âm lợi thủy).

Dưới đây là các bài thuốc đông y hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan ở thể này:

- Bài 1: Nhân trần 20g, chi tử 20g, bạch mao căn 20g, hậu phác 12g, trần bì 12g, trạch tả 12g, bán hạ chế 12g, sa sâm 12g, sinh địa 12g, thạch hộc 12g, xa tiền tử 12g.

- Bài 2: Lục vị địa hoàng hoàn gia giảm bao gồm thục địa 12g, sơn thù 8g, hoài sơn 12g, trạch tat 12g, địa cốt bì 12g, đan bì 12g, phục linh 2g, bạch truật 12g, đương quy 12g, bạch mao căn 20g.

Bệnh nhân sắc uống các bài thuốc trên mỗi ngày 1 thang để đạt được hiệu quả điều trị bệnh xơ gan cao nhất.

3.2. Do tỳ thận dương hư

Các triệu chứng lâm sàng ở thể bệnh này là mệt mỏi, ăn kém, bụng trướng, chân phù, tiểu tiện ít, đại tiện lỏng, sợ lạnh, sắc mặt vàng hoặc xanh nhợt, chất lưỡi nhạt hoặc bệu, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch trầm tế.

Phương pháp điều trị được áp dụng là ôn dương hành thủy (ôn tỳ thận dương) với các bài thuốc đông y như sau:

- Bài 1: Phụ tử chế 12g, nhục quế 4g, chỉ xác 6g, mộc hương 6g, bạch truật 12g, ý dĩ 12g, trạch tả 12g, hoài sơn 12g, kê nội kim 4g, xa tiền tử 12g.

- Bài 2: Phụ tử lý trung thang gia giảm bao gồm phụ tử chế 12g, quế chi 8g, can khương 6g, phục linh 12g, hậu phác 12g, hắc sửu 8g, úc lý nhân 12g.

- Bài 3: Thiên kim đại phúc thủy phương hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan bao gồm khương hoàng 4g, khiên ngưu 10g, côn bố 12g, hải tảo 10g, quế tâm 6g, đình lịch 12g.

Trên thực tế, khi bị bệnh xơ gan, do chức năng gan bị suy thoái nên thường xuất hiện các triệu chứng đồng thời với nhau như cổ trướng, chảy máu, phù… Do đó, cần căn cứ vào sự phân loại các thể bệnh trên mà có cách điều trị bệnh xơ gan hiệu quả nhất.

Châm cứu ít được sử dụng trong chữa bệnh xơ gan, nó có thể được dùng để giải quyết 1 số tình trạng trạng cục bộ hay toàn thân. Sau khi hết cổ trướng, chảy máu… và bệnh ổn định, để tránh tái phát và củng cố kết quả chữa bệnh, người bệnh nên dùng các thuốc có tác dụng kiện tỳ, bổ thận, sơ can lý khí, hoạt huyết…