Tìm hiểu nguyên tắc và các biện pháp điều trị viêm xoang mạn tính

Việc điều trị viêm xoang mạn tính bằng phương pháp nội khoa hay ngoại khoa còn phụ thuộc vào mức độ bệnh cũng như tình trạng sức khỏe của mỗi bệnh nhân. Tuy nhiên, dù sử dụng phương pháp nào thì mục đích của việc điều trị vẫn là nhằm đáp ứng nguyên tắc phục hồi sự lưu thông khí cũng như dẫn lưu dịch mũi xoang và làm lành các niêm mạc lót bị viêm nhiễm.

1. Nguyên tắc điều trị viêm xoang mạn tính

Nguyên tắc điều trị viêm xoang mạn tính là làm giảm tình trạng viêm nhiễm, cải thiện sự thông thoáng khí và dẫn lưu các chất dịch nhầy ở mũi - xoang. Ngoài ra mục đích điều trị cũng giúp loại bỏ các nguyên nhân, giảm các đợt tái phát và điều trị giảm triệu chứng của bệnh nhân.

Để việc điều trị bệnh viêm xoang mạn tính đạt hiệu quả cao nhất, cần tuân thủ theo đúng 3 nguyên tắc sau:

Nguyên tắc 1 - Xác định đúng bệnh

Viêm xoang mạn tính là tình trạng viêm xoang kéo dài hơn 8 tuần hoặc lâu hơn, nó có thể kèm theo các triệu chứng như nước mũi vàng hoặc hơi xanh, tắc nghẹt mũi, đau nhức ở các khu vực xung quanh mũi gây khó chịu cho người bệnh. Những dấu hiệu này thường gây nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp trên khác.

Việc xác định sai bệnh hoặc sai mức độ bệnh sẽ khiến cho việc điều trị không mang lại hiệu quả, thậm chí có thể khiến cho bệnh trở nặng hoặc biến chứng. Do đó, khi có bất kỳ triệu chứng nào của viêm xoang mạn tính, người bệnh cần tới cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán đúng bệnh, không chủ quan.

Nguyên tắc 2 - Sử dụng đúng thuốc

Từ việc xác định đúng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng đúng loại thuốc. Từ đó tăng hiệu quả và đẩy nhanh quá trình điều trị. Nếu chọn sai thuốc, không những không thể chữa trị dứt điểm bệnh mà còn có thể gây ra những tác dụng phụ hoặc dẫn đến các bệnh nguy hiểm khác.

Đặc biệt, vì là bệnh mạn tính nên cần điều trị bắt buộc bằng cách sử dụng thuốc để chữa bệnh chứ không phải là sử dụng thực phẩm chức năng. Không những thế, bệnh có tính chất dai dẳng, kéo dài, dễ tái phát nên việc điều trị đúng loại thuốc là vô cùng quan trọng.

Nguyên tắc 3 - Đúng và đủ liệu trình điều trị

Sử dụng đúng liều là cần phải dùng đúng số lượng viên thuốc cho 1 lần uống và đúng số lần uống trong 24h. Người bệnh cũng cần uống thuốc đúng thời gian quy định như uống trước, uống trong hay uống sau bữa ăn. Cũng cần lưu ý uống đúng số ngày đã được quy định cho 1 liệu trình.

Việc uống thuốc không đúng liều như sẽ dẫn đến những hậu quả không tốt đến sức khỏe người bệnh. Tiêu biểu như dùng không đủ liều, đủ thời gian quy định sẽ tạo cơ hội cho bệnh tái phát và dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Dùng thuốc quá liều có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng.

2. Điều trị viêm xoang mạn tính bằng cách nào?

2.1. Điều trị nội khoa

Để điều trị nội khoa, một số loại thuốc được khuyên dùng như Corticosteroid ở dạng xịt mũi. Một số loại thuốc có thể kể đến như fluticasone, budesonide, triamcinolone, mometasone và beclomethasone giúp ngăn ngừa và điều trị tình trạng viêm.

Ngoài ra Corticosteroid dạng uống hoặc tiêm cũng có thể được chỉ định để làm giảm viêm xoang trong tình trạng viêm nặng và nghiêm trọng, đặc biệt khi có polyp mũi. Các loại thuốc được chỉ định bao gồm prednisone và methylprednisolone.

Corticosteroid dạng uống hoặc tiêm có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nếu sử dụng lâu dài. Vì vậy, chúng chỉ được sử dụng nếu bệnh nhân viêm nặng và để điều trị triệu chứng hen suyễn nặng.

Thuốc thông mũi thường có sẵn theo toa, bao gồm thuốc ở dạng viên và thuốc xịt mũi. Những loại thuốc thông mũi, miệng OTC sẽ có Sudafed Actifed còn thuốc xịt mũi sẽ bao gồm phenylephrine và oxymetazoline. Những loại thuốc này cũng chỉ nên được sử dụng trong 1 vài ngày vì chúng có thể gây tái phát nghiêm trọng hơn nếu lạm dụng.

Các loại thuốc giảm đau như aspirin, acetaminophen hoặc ibuprofen cũng không thường được chỉ định do các nguy cơ bị hội chứng Reye nguy hiểm đến tính mạng sống. Ngoài ra, lưu ý không sử dụng aspirin cho trẻ em vì có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như chảy máu đường ruột hoặc làm tình trạng hen suyễn trở nên nặng hơn.

Thuốc kháng sinh cũng thường được sử dụng nếu tình trạng viêm xoang mãn tính gây ra bởi niễm trùng. Các loại thuốc kháng sinh dùng để điều trị viêm xoang mạn tính là amoxicillin, doxycycline hoặc thuốc kết hợp trimethoprim – sulfamethoxazole.

Thông thường, một liệu trình điều trị sẽ kéo dài từ 10 đến 14 ngày, hoặc thậm chí là lâu hơn. Điều quan trọng là cần phải tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nếu ngưng thuốc sớm, bệnh có thể tái phát và sẽ khó điều trị hơn do nhờn thuốc.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân bị viêm xoang mạn tính là do tiếp xúc với dị nguyên gây dị ứng thì bác sĩ có thể chỉ định các liệu pháp miễn dịch để giảm thiểu các phản ứng dị ứng của cơ thể. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên dùng nước muối sinh lý để rửa mũi nhiều lần trong ngày.

2.2. Điều trị ngoại khoa - phẫu thuật

Trong trường hợp người bệnh không đáp ứng với biện pháp điều trị nội khoa trong 1 thời gian dài và nhiều đợt thì sẽ cần can thiệp ngoại khoa. Một số biện pháp phẫu thuật cũng được chỉ định với người mắc bệnh viêm xoang thoái hóa polyp. Các phương pháp thường được áp dụng bao gồm nạo V.A, cắt bỏ polyp mũi, chữa vẹo vách ngăn hay dẫn lưu dịch tiết...

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ có thể sử dụng các công cụ khác nhau để loại bỏ mô hay polyp ở mũi, hoặc mở rộng xoang bị hẹp. Việc lựa chọn phẫu thuật còn tùy thuộc vào vị trí polyp như:

- Viêm xoang hàm và sàng trước cần phẫu thuật mở khe mũi giữa và bóng sàng.

- Viêm xoang sàng trước và sau sẽ được chỉ định phẫu thuật nạo sàng.

- Viêm xoang trán cần phẫu thuật mở ngách trán.

Viêm xoang bướm được chỉ định phẫu thuật mở thông xoang bướm.