Tiêm trưởng thành phổi cho thai phụ: Khi nào cần thực hiện và rủi ro ra sao?

Bác sĩ thường khuyến nghị tiêm trưởng thành phổi cho các trường hợp thai phụ bị dọa sảy thai và có nhiều nguy cơ sinh non. Bên cạnh công dụng giúp làm giảm nguy cơ trẻ sinh non bị suy hô hấp, biến chứng khi tiêm trưởng thành phổi cũng tồn tại gây lo lắng cho mẹ bầu.

1. Định nghĩa tiêm trưởng thành phổi

Tiêm trưởng thành phổi là một cách giúp cho phổi của thai nhi phát triển nhanh hơn bình thường, điều này giúp cho trẻ khi sinh non tránh được nguy cơ bị suy hô hấp do phổi chưa phát triển toàn diện. Mũi tiêm trưởng thành phổi cũng giúp cho trẻ sinh non tránh các nguy cơ như xuất huyết não, trẻ sơ sinh nhiễm trùng hệ thống, tử vong ở trẻ sinh non hay tình trạng chậm phát triển.

Đọc thêm:

Thời tiết chuyển mùa, tiêm vaccine đúng thời điểm đem lại hiệu quả tăng miễn dịch cho trẻ nhỏ

Những điều cần biết khi tiêm vaccine phòng bệnh Rubella cho trẻ nhỏ

Thuốc được dùng tiêm trưởng thành phổi là các loại thuốc trong nhóm corticosteroid. Hai loại corticosteroid được dùng phổ biến nhất trong tiêm trưởng thành phổi là Betamethasone và Dexamethasone. Hai loại thuốc này có các ưu điểm phải kể đến như:

- Tác dụng của thuốc kéo dài hơn so với hydrocortison

- Khả năng ức chế miễn dịch thấp

- Thuốc truyền qua nhau thai khá tốt

- Loại thuốc này không tồn tại quá 40 giờ trong hệ tuần hoàn của trẻ.

Phương pháp tiêm trưởng thành phổi bằng thuốc nhóm corticosteroid chi phụ nữ mang thai nhằm giúp hỗ trợ phổi của thai nhi trưởng thành được thực hiện lần đầu năm 1972. Từ đó tới nay, phương pháp tiêm này được chỉ định rộng rãi mà mang về nhiều kết quả vô cùng khả quan.

Một chuỗi 12 nghiên cứu được thực hiện ngẫu nhiên trên 3000 sản phụ sinh non từ năm 1972 đến năm 1989 cho thấy, corticosteroid có khả năng giúp trẻ sinh non trước tuần 31 giảm 50% nguy cơ mắc chứng suy hô hấp.

2. Tác dụng của thuốc tiêm trưởng thành phổi là gì?

Sau khi thuốc tiêm trưởng thành phổi được tiêm vào cơ thể phụ nữ mang thai sẽ thông qua nhau thai đến được với em bé trong bụng. Và tác dụng của thuốc tiêm thành phổi bao gồm:

- Thuốc tiêm trưởng thành phổi sẽ giúp kích thích thúc đẩy quá trình tổng hợp và phóng thích surfactant xảy ra ở phế nang thai nhi. Đối với một thai kỳ bình thường, surfactant thường chỉ xuất hiện khi thai nhi chạm mốc 32 tuần tuổi. Surfactant sẽ hỗ trợ làm giảm bớt đi sức căng trên bề mặt phế nang sau khi trẻ chào đời; đồng thời giúp các phế nang luôn trong tình trạng mở để trao đổi không khí.

- Thuốc trưởng thành phổi còn hỗ trợ kích thích tăng thể tích phổi và làm giảm bớt đi lượng chất lỏng trong phổi.

3. Có nên tiêm mũi trưởng thành phổi không? Những trường hợp nào nên tiêm?

Câu hỏi có nên tiêm mũi trưởng thành phổi không sẽ do bác sĩ chuyên khoa sản quyết định, việc tiêm này sẽ được cân nhắc khi bác sĩ chẩn đoán thai phụ có nguy cơ sinh non. Một số dấu hiệu biểu hiện cho nguy cơ sinh non bao gồm:

- Thai phụ thấy xuất hiện thường xuyên các cơn gò tử cung

- Ra máu cá hoặc các chất nhầy ở đường âm đạo

- Cảm giác bụng trì nặng, đau thắt lưng nhiều

- Khi thăm khám, bác sĩ xác định được sự biến đổi ở cổ tử cung

- Bị vỡ ối, vùng xương chậu cảm thấy đau tức

Một số nguyên nhân dẫn đến sinh non ở phải kể đến là:

- Thai phụ bị hở eo tử cung, có dị tật tử cung bẩm sinh, viêm nhiễm âm đạo, u xơ tử cung, cổ tử cung ngắn hoặc từng có tiền sử sinh non.

- Một số nguyên nhân khác như đa ối, rỉ ối, đa thai, nhiễm khuẩn ối, thai được thụ tinh ống nghiệm, có khuyết tật thai nhi…

- Tuy nhiên, thai phụ không nên quá lo lắng bởi hơn 50% các trường hợp sinh sớm trước ngày dự sinh không có xác định được nguyên nhân. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần tái khám theo hẹn với bác sĩ để được khám và tầm soát nguy cơ sinh nón nếu có. Khi xác định được nguy cơ sinh non, việc tiêm trưởng thành phổi cho thai nhi sẽ được bác sĩ chuyên khoa chỉ định.

4. Khi nào tiêm trưởng thành phổi?

Câu trả lời của câu hỏi khi nào tiêm trưởng thành phổi là từ tuần 24-34 của thai kì. Sau mũi tiêm đầu tiên 1 tuần, nếu thai phụ vẫn chưa sinh thì sẽ được tiêm tiếp mũi thứ 2 để nhắc lại.

Liều lượng đối với 2 loại thuốc tiêm trưởng thành phổi như sau:

Betamethasone: 12mg/liều tiêm bắp, mỗi liều tiêm cách nhau 24 tiếng đồng hồ, tiêm 2 liều.

Dexamethasone: 6mg/liều tiêm bắp, mỗi liều tiêm cách nhau 12 tiếng đồng hồ và tiêm 4 liều.

Tiêm trưởng thành phổi thường chỉ tiêm tối đa 2 đợt và không tiêm sau khi thai nhi qua 34 tuần tuổi. Bởi sau 34 tuần tuổi, thuốc không còn tác dụng đối với thai nhi.

5. Biến chứng khi tiêm trưởng thành phổi có thể xảy ra là gì?

Ngoài những công dụng tuyệt vời mà thuốc đem đến, biến chứng khi tiêm trưởng thành phổi bằng thuốc nhóm orticosteroid cũng có thể gây ra nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe của mẹ bầu lẫn thai nhi. Những tác dụng phụ khi tiêm trưởng thành phổi phải kể đến như:

- Có nguy cơ gây suy thượng thận ở thai phụ và cũng có khả năng gây suy thượng thận ở em bé khi chào đời tuy nhiên rất hiếm gặp.

- Thai phụ có thể gặp tình trạng sốc phản vệ, có nguy cơ nhiễm trùng, hạ huyết áp, dị ứng.

- Một biến chứng khi tiêm trưởng thành phổi phải kể đến nữa là gây tăng đường huyết. Do đó, thai phụ cần được theo dõi đường huyết và tầm soát tiểu đường thai kỳ để tránh nguy cơ tăng đường huyết sau khi tiêm trưởng thành phổi.

- Nhiều nghiên cứu cho thấy, sử dụng trên 3 liều Betamethason có thể gây ra tình trạng tăng động ở em bé về sau. Còn đối với dexamethasone, nếu dùng quá nhiều liều có thể gây nhiễm độc thần kinh nguy hiểm.