Rửa tay với xà phòng và nước sạch là một hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa rất lớn trong phòng chống các bệnh truyền nhiễm, nó là là liều vaccine mạnh nhất chống lại bệnh tật.
Việc rửa tay vừa đơn giản, dễ thực hiện và không tốn nhiều thời gian nhưng lại có thể phòng tránh nhiều bệnh nguy hiểm.
Bàn tay bẩn, không được vệ sinh thường xuyên là nơi vi sinh vật gây bệnh tồn tại và phát triển. Khi bàn tay bị bẩn, cơ thể con người nhất là trẻ em rất dễ bị nhiễm vi sinh vật và các vi khuẩn gây bệnh như: tiêu chảy, lỵ, thương hàn, tay - chân - miệng, giun sán, cúm gia cầm và các bệnh truyền nhiễm khác.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, bàn tay của một người có thể chứa tới 4,6 triệu mầm bệnh (tập trung số lượng lớn ở kẽ tay và kẽ móng tay). Thế nhưng tại Việt Nam chỉ có 12% người dân có thói quen rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn, có 16% rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh.
Đây chính là nguyên nhân khiến người dân, đặc biệt là trẻ em dễ bị mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp và tiêu hóa bằng các hành động vô tình như đưa tay chứa vi khuẩn chạm vào mắt, mũi hay miệng.
Mỗi người có thể hạn chế lây truyền các vi khuẩn, virus từ người khác sang mình và ngược lại từ đó phòng tránh bệnh truyền nhiễm một cách dễ dàng bằng ý thức rửa tay thường xuyên với xà phòng cho đôi bàn tay sạch là biện pháp cơ bản nhất.
Việc rửa tay bằng xà phòng làm giảm 35% khả năng lây truyền vi khuẩn tiêu chảy, những vi khuẩn gây bệnh hô hấp cũng được giảm tới- 45% và phòng ngừa rất hiệu quả căn bệnh tay chân miệng ở trẻ em.
Thế nhưng trên thực tế, bên cạnh thói quen rửa tay bằng xà phòng trong cộng đồng chưa cao, một số người còn rửa tay chưa đúng cách. Thông thường khi rửa tay, mọi người chỉ sử dụng một lượng nhỏ xà phòng và rửa nhanh với nước.
Hầu hết người dân không chú ý đến việc rửa sạch lòng bàn tay, mu bàn tay, cũng như các kẽ tay và kẽ móng tay, nơi tập trung chủ yếu của các mầm bệnh và vi khuẩn gây hại khiến việc rửa tay không có tác dụng cao trong việc phòng tránh bệnh truyền nhiễm.
Thực hiện đúng 6 bước rửa tay thường quy để phòng tránh bệnh truyền nhiễm, ngăn chặn tối đa khả năng bị nhiễm khuẩn. Thời gian vệ sinh tay tối thiểu cho cả quy trình là 30 giây
Quy trình rửa tay thường quy bao gồm:
- Bước 1: Làm ướt bàn tay bằng nước, lấy xà phòng và chà 2 lòng bàn tay vào nhau
- Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu và kẽ ngoài các ngón tay của bàn tay kia và ngược lại.
- Bước 3: Chà 2 lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ trong ngón tay.
- Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay của bàn tay này vào lòng bàn tay kia.
- Bước 5: Dùng bàn tay này xoay ngón cái của bàn tay kia và ngược lại.
- Bước 6: Xoay các đầu ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Rửa sạch tay dưới vòi nước chảy đến cổ tay và làm khô tay.
Mọi người cần thực hiện việc rửa tay bằng xà phòng vào 5 thời điểm quan trọng như sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi đùa ngoài trời, sau khi hắt hơi, sổ mũi, trước khi vào bữa ăn hay trước khi chế biến đồ ăn, sau khi thay đồ và tiếp xúc với người bệnh.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia WHO và được Bộ Y tế khuyến cáo thực hiện, rửa tay bằng xà phòng được coi là liều vaccine phòng tránh bệnh truyền nhiễm đơn giản, hiệu quả, dễ thực hiện và có thể cứu sống hàng triệu người.