Tại sao bạn cảm thấy căng thẳng, buồn chán hơn trong mùa thu

Vào mùa thu, một số người cảm thấy lo lắng, căng thẳng hơn, tình trạng này được gọi là rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD). SAD thường bắt đầu ở tuổi trưởng thành và phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Một số triệu chứng rối loạn cảm xúc khi mùa thu đến như:

- Tâm trạng buồn và trầm cảm

- Lo lắng quá mức

- Cáu gắt

- Thờ ơ, buồn ngủ và mệt mỏi

- Mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày

Vậy tình trạng này xảy ra do đâu? Có nguy hiểm không? Có cách nào để cải thiện tâm trạng được không?

1. Nguyên nhân mùa thu con người cảm thấy căng thẳng, buồn chán hơn

Không rõ nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng căng thẳng, buồn chán vào mùa thu, nhưng có thể do một số nguyên nhân như:

- Do mùa thu giảm lượng ánh sáng mặt trời, dẫn đến lượng hormone serotonin giảm xuống. Hormone quan trọng này ảnh hưởng đến tâm trạng, sự thèm ăn và giấc ngủ. Ngoài ra, sự gia tăng hormone melatonin có xu hướng khiến người ta cảm thấy buồn ngủ và chán nản hơn.

- Hơn nữa, do ánh sáng mặt trời giảm nên có thể dẫn tới tình trạng thiếu hụt vitamin D. Theo một số nghiên cứu, nhiều người bị trầm cảm có lượng vitamin D lưu thông trong máu thấp, vì vậy có thể hai yếu tố này có liên quan với nhau.

Đọc thêm: 

- Phát hiện trầm cảm bằng 5 biểu hiện thường gặp

- Nguyên nhân gây ra chứng trầm cảm vào mùa thu, đông

Tình trạng này không nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và chất lượng cuộc sống.

2. Làm thế nào để chẩn đoán mắc SAD trong mùa thu

Đặc điểm chính của SAD là tâm trạng và hành vi của bạn thay đổi theo lịch. Đây không phải là một chứng rối loạn tâm trạng riêng biệt mà là một loại trầm cảm nặng hoặc rối loạn lưỡng cực, đôi khi được gọi là chứng trầm cảm hưng cảm.

Bạn có thể bị SAD nếu, trong 2 năm qua bạn cảm thấy:

- Bị trầm cảm hoặc hưng cảm bắt đầu cũng như kết thúc trong một mùa cụ thể

- Bạn không cảm thấy những triệu chứng này trong các mùa "bình thường"

- Trong suốt cuộc đời, bạn đã trải qua nhiều mùa không có trầm cảm hoặc hưng cảm

Đôi khi có thể mất một khoảng thời gian để chẩn đoán rối loạn cảm xúc do triệu chứng dễ nhầm lẫn với một số bệnh khác như hội chứng mệt mỏi mãn tính, tuyến giáp kém hoạt động, lượng đường trong máu thấp, bệnh do vi rút hoặc các rối loạn tâm trạng khác.

3. Cách cải thiện tình trạng SAD

3.1. Nhận nhiều ánh sáng hơn

Bạn nên tăng thời gian cho các hoạt động ngoài trời, ngay cả khi trời nhiều mây. Ảnh hưởng của ánh sáng ban ngày vẫn có ích cho tâm trạng. Nếu trời quá lạnh, hãy mở rèm và ngồi bên cửa sổ đầy nắng. Đặc biệt, ánh sáng mặt trời vào sáng sớm là tốt nhất, vừa giúp cơ thể hấp thụ vitamin D lại giúp tinh thần thoải mái, phấn chấn hơn.

3.2. Tập thể dục mỗi ngày

Tập thể dục đã được chứng minh rất tốt cho tâm trạng con người, giảm cảm giác trầm cảm, lo lắng và căng thẳng. Khi tập thể dục có thể làm tăng độ nhạy cảm của não đối với các hormone serotonin và norepinephrine, giúp giảm cảm giác trầm cảm, buồn bã.

Các bạn nên tập thể dục hàng ngày ít nhất 30 phút. Mùa thu là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng không gian ngoài trời, vì vậy hãy tận dụng tối đa nó bằng cách đi bộ đường dài hoặc đạp xe. Ngoài ra, hãy bắt đầu một môn thể thao mới hoặc tham gia phòng tập thể dục.

3.3. Thay đổi chế độ ăn uống

Một số loại thực phẩm đã được chứng minh là cải thiện sức khỏe tổng thể của não và một số loại rối loạn tâm trạng. Vì vậy, các bạn nên xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung một số thực phẩm như:

- Cá hồi: có chứa nhiều omega-3, mà tiêu thụ omega-3 có thể làm giảm mức độ trầm cảm, tốt cho não. Người lớn nên bổ sung ít nhất 250–500 mg EPA và DHA kết hợp mỗi ngày.

- Sô cô la đen: rất giàu các hợp chất thúc đẩy tâm trạng như flavonoid và đường. Tuy nhiên, bạn chỉ nên ăn sô cô la với lượng vừa đủ, vì hàm lượng đường khá cao nên sẽ không tốt cho sức khỏe

- Thực phẩm lên men: bao gồm kim chi, sữa chua, kefir, kombucha và dưa cải bắp, có thể cải thiện sức khỏe đường ruột và tâm trạng nhờ có chứa Serotonin - một chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của hành vi con người, chẳng hạn như tâm trạng, phản ứng căng thẳng, thèm ăn.

- Chuối: có chứa nhiều vitamin B6, giúp tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh có cảm giác tốt như dopamine và serotonin

- Yến mạch: Ăn yến mạch sẽ tốt cho tâm trạng vì có chứa nhiều chất xơ nên ổn định lượng đường trong máu giúp kiểm soát sự thay đổi tâm trạng và sự cáu gắt.

- Quả mọng: có chứa nhiều chất chống oxy hoá, mà một chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa có thể giúp kiểm soát chứng viêm liên quan đến trầm cảm và các rối loạn tâm trạng khác.

- Các loại hạt: như hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng và quả óc chó, bí ngô, vừng và hạt hướng dương cung cấp tryptophan, một axit amin chịu trách nhiệm sản xuất serotonin thúc đẩy tâm trạng.

- Các loại đậu: đây là một nguồn cung cấp vitamin B tuyệt vời, giúp cải thiện tâm trạng bằng cách tăng mức độ dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, norepinephrine và axit gamma aminobutyric.

3.4. Làm mới một cái gì đó

Việc dọn dẹp nhà cửa, sắp xếp lại đồ đạc trong nhà, phòng hoặc trồng cây cảnh, … là cách tuyệt vời để cải thiện tâm trạng của bạn tốt hơn. Điều quan trọng, không để bản thân nhàm chán với môi trường sống hiện tại.

Đối với những trường hợp bị rối loạn cảm xúc nặng, nên đến bệnh viện để được bác sĩ tư vấn và có thể dùng thuốc kê đơn.

Nhìn chung, rối loạn cảm xúc theo mùa thường không quá nguy hiểm. Nhưng nếu có những dấu hiệu nặng, khó kiểm soát, các bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra sức khoẻ để có hướng điều trị, cải thiện kịp thời. 

Nguồn tham khảo:

- Autumn Anxiety: Why You May Feel More Stressed This Season

- Seasonal Depression (Seasonal Affective Disorder)

- Is a Vitamin D Deficiency Causing Your Depression?