Tác dụng phụ của phương pháp xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt

Tham vấn chuyên môn: - Bác sĩ Chuyên khoa I Bệnh viện Quân Y 108
Tác dụng phụ của phương pháp xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt
Xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt hay còn gọi là phương pháp EBRT sử dụng ở giai đoạn sớm hoặc khi tế bào ung thư đã di căn tới xương cần giảm nhẹ triệu chứng. Ở EBRT, các chùm bức xạ được tập trung vào tuyến tiền liệt từ một máy bên ngoài cơ thể.

Sau xạ trị ngoài cho ung thư tuyến tiền liệt thì một số tác dụng phụ có thể xảy ra. Những tác dụng phụ này dần trở nên tồi tệ hơn trong quá trình điều trị hoặc có thể bắt đầu ở một vài tuần sau xạ trị ung thư tuyến tiền liệt kết thúc.

Những tác dụng phụ này có thể được cải thiện từ 2 tuần hoặc có thể lâu hơn sau xạ trị. Lưu ý rằng những tác dụng phụ này có thể khác nhau ở mỗi bệnh nhân và tuỳ thuộc và thể trạng của họ. Có người gặp một, hai tác dụng phụ cũng có người bị tất cả hoặc không gặp gì.

Những tác dụng phụ của xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt:

1. Tác dung phụ trên đường tiêu hóa:

Xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt có thể gây kích thích trực tràng và gây ra một tình trạng gọi là viêm trực tràng do xạ trị. Điều này có thể dẫn đến tiêu chảy,  có máu trong phân hoặc bị rò trực tràng.

Các triệu chứng này hầu hết sẽ biến mất sau một khoảng thời gian, nhưng cũng có một vài ca hiếm gặp là các tổn thương không thể hồi phục về bình thường.

Để có thể hạn chế những vấn đề về đường tiêu hóa do xạ trị thì bệnh nhân nên áp dung một số chế độ ăn đặc biệt trong quá trình điều trị để hạn chế sự chuyển động của ruột vào vùng chiếu xạ.

2. Những vấn đề về tiết niệu

Viêm bàng quang có thể xảy ra do xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt. Người bệnh có thể phải đi tiểu tiện thường xuyên hơn, có cảm giác nóng rát khi đi tiểu và thậm chí là tiểu ra máu.

Cũng tương tự như những tác dụng phụ khác thì nó có thể biến mất theo thời gian nhưng cũng có xác suất nhỏ nó không thể mất đi.

Một số nam giới sau xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt thì xảy ra hiện tượng tiểu không tự chủ, không thể kiểm soát được nước tiểu hoặc bị rò rỉ,.. Nhìn chung, tác dụng phụ này xảy ra ít thường xuyên hơn sau khi phẫu thuật. Nguy cơ ban đầu là thấp, nhưng nó tăng lên mỗi năm trong vài năm sau khi điều trị.

Ngoài viêm bàng quang, tiểu không tự chủ thì chứng hẹp niệu đạo sau điều trị ung thư tuyến tiền liệt có thể gặp.

3. Rối loan cương dương

Sau một vài năm thì người ta thống kê được tỷ lệ rối loạn cương dương sau xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt là tương đương với sau phẫu thuật.

Vấn đề này không xảy ra ngay lập tức sau xạ trị mà sẽ phát triển từ từ. Còn đối với sau phẫu thuật thì vấn đề này xảy ra ngay lập tức và có thể cải thiện được.

4. Một số tác dụng phụ sau xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt khác

- Cảm giác mệt mỏi: mệt mỏi sẽ là biểu hiện xuyên suốt của quá trình xạ trị ngoài ung thư tuyến tiền liệt nói riêng và điều trị bệnh nói chung. Cảm giác này thậm chí là có thể không biến mất sau khi ngừng điều trị từ vài tuần tới vài tháng.

- Phù hạch bạch huyết: Nếu các hạch bạch huyết xung quanh tuyến tiền liệt bị tổn thương do xạ trị, làm cho dịch bạch huyết không lưu thông được, chúng tích tụ ở chân hoặc vùng sinh dục theo thời gian, gây sưng và đau.

Nguồn dịch: https://www.cancer.org/cancer/prostate-cancer/treating/radiation-therapy.html

Tác giả: Phạm Thanh