Tác dụng phụ của phương pháp hóa trị ung thư lưỡi

Tham vấn chuyên môn: - Khoa Nội Tổng hợp
Tác dụng phụ của phương pháp hóa trị ung thư lưỡi
Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư sử dụng hóa chất dưới dạng đơn hoặc đa chất truyền qua động mạch lưỡi hoặc theo đường toàn thân làm giảm thể tích khối u. Tuy nhiên phương pháp hoá trị ung thư lưỡi cũng gây ra nhiều tác dụng không mong muốn cho bệnh nhân.

1. Thuốc dùng trong hóa trị ung thư lưỡi

Các loại thuốc hóa học được sử dụng thường xuyên nhất trong hóa trị ung thư lưỡi cho bệnh nhân ung thư bao gồm

- Carboplatin

- 5- Cisplatin

- Fluorouracil (5-FU)

- Paclitaxel (Taxol ® )

- Docetaxel (Taxotere ® )

- Hydroxyurea

Các loại thuốc khác được sử dụng ít hơn trong hóa trị ung thư lưỡi bao gồm:

- Methotrexate

- Bleomycin

- Capecitabine

Có thể sử dụng đơn độc hoặc kết hợp hai hay nhiều thuốc trong hóa trị ung thư lưỡi. Thông thường, việc kết hợp thuốc thường có thể thu nhỏ khối u tốt hơn, nhưng có xu hướng gây ra nhiều tác dụng phụ hơn. Một sự kết hợp thường được sử dụng là cisplatin và 5-FU hoặc cisplatin, 5-FU cộng với docetaxel, sự kết hợp này có tác dụng thu nhỏ khối u tốt hơn sử dụng thuốc đơn độc trong hóa trị ung thư lưỡi.

Các bác sĩ cho hóa trị theo chu kỳ, với mỗi lần điều trị theo sau là một khoảng thời gian nghỉ ngơi để cho phép cơ thể có thời gian phục hồi. Mỗi chu kỳ hóa trị kéo dài trong một vài tuần.

Đối với các bệnh nhân ung thư đầu và cổ (ví dụ như ung thư lưỡi), thông thường các bác sĩ thường kết hợp đồng thời hóa trị ung thư lưỡi và xạ trị. Cisplatin là thuốc hóa trị được ưa thích khi dùng cùng với xạ trị. Một số bác sĩ thường cho tiến hành xạ trị và hóa trị trước khi phẫu thuật. Tuy nhiên, với một số người bệnh, tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe

Đối với những người bị ung thư lưỡi đã tiến triển đến giai đoạn không thích hợp để phẫu thuật nhưng vẫn chưa lan rộng, việc kết hợp hóa trị và xạ trị có thể tạo ra kết quả tốt hơn so với xạ trị đơn thuần.

Nhưng phương pháp kết hợp này có thể khó dung nạp, đặc biệt đối với những người có sức khỏe kém.

2. Tác dụng phụ của hóa trị ung thư lưỡi

Nguyên tắc hoạt động của hóa trị ung thư lưỡi là các thuốc hóa học tấn công các tế bào ung thư đang phân chia nhanh chóng không kiểm soát. Nhưng các tế bào khác trong cơ thể, chẳng hạn như các tế bào trong tủy xương, niêm mạc miệng và ruột và các nang lông phân chia nhanh chóng và cũng bị ảnh hưởng. Điều này có thể dẫn đến tác dụng phụ của hóa trị ung thư lưỡi.

Các tác dụng phụ của hóa trị phụ thuộc vào loại và liều lượng thuốc được đưa ra và thời gian dùng thuốc. Tác dụng phụ có thể bao gồm:

- Rụng tóc

- Loét miệng

- Ăn mất ngon

- Buồn nôn và ói mửa

- Bệnh tiêu chảy

- Công thức máu thấp

Hóa chất có thể ảnh hưởng đến các tế bào sản xuất máu của tủy xương, dẫn đến số lượng tế bào máu thấp. Điều này có thể dẫn đến:

- Tăng nguy cơ nhiễm trùng (do số lượng bạch cầu thấp)

- Dễ bị bầm tím hoặc chảy máu (do số lượng tiểu cầu trong máu thấp)

- Mệt mỏi (do số lượng hồng cầu thấp).

Bên cạnh những tác dụng phụ trên, một số loại hóa chất còn gây ra những tác dụng không mong muốn điển hình khác. Ví dụ, hóa trị ung thư lưỡi bằng 5-FU thường gây tiêu chảy. Do đó có thể điều trị thay thế bằng thuốc khác như loperamid. Cisplatin, docetaxel và paclitaxel có thể gây tổn thương thần kinh (gọi là bệnh lý thần kinh ).

Điều này có thể dẫn đến tê và ngứa ran ở tay và chân. Triệu chứng này có thể được cải thiện khi việc điều trị được dừng lại, nhưng đối với một số người, nó có thể kéo dài rất lâu. Cisplatin cũng có thể gây tổn thương thận. Để giúp ngăn chặn điều này, các bác sĩ sẽ sử dụng dịch truyền tĩnh mạch (IV) trước và sau mỗi liều.

Về cơ bản, hầu hết các tác dụng phụ trở nên tốt hơn theo thời gian sau khi ngừng điều trị, tuy nhiên ở một số người bệnh, cá tác dụng phụ này có thể kéo dài hoặc thậm chí là vĩnh viễn.

Trước khi tiến hành hóa trị ung thư lưỡi bạn hãy thảo luận kỹ với bác sĩ về các loại thuốc sẽ được sử dụng cũng như các tác dụng phụ có thể xảy ra. Khi hóa trị ung thư lưỡi bắt đầu, hãy báo ngay cho nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi hoặc có bất kỳ tác dụng phụ nào nhé.

Nguồn dịch: https://www.cancer.org/cancer/oral-cavity-and-oropharyngeal-cancer/treating/chemotherapy.html


Tác giả: Ninh Nguyễn