Tác dụng phụ của insullin trong điều trị bệnh tiểu đường

Thông thường, insullin sẽ được dùng để điều trị tiểu đường. Insulin là một loại hormone giúp điều chỉnh lượng đường, hoặc glucose trong máu. Hormone đối ngược với Insulin gọi là glucagon, một loại hormone hoạt động theo cách ngược lại.

Cơ thể chúng ra sẽ sử dụng insulin và glucagon để đảm bảo rằng lượng đường trong máu không quá cao hoặc quá thấp và các tế bào nhận đủ glucose để sử dụng làm năng lượng. Tuy nhiên, có những tác dụng phụ của insullin tronmg điều trị tiểu đường khá nguy hiểm mà chúng ta cần lưu ý.

1. Tác dụng phụ của insulin thường thấy

Sử dụng insullin thường xuyên có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ hoặc nghiêm trọng. Tuy rằng không phải ai cũng gặp những tác dụng phụ này nhưng chúng khá phổ biến và thường thấy. Chính vì vậy, các bệnh nhân tiểu đường mới được kê insullin hoặc vừa chuyển sang một loại insullin mới gần đây có thể cảm thấy lo lắng.

Dưới đây là một số tác dụng phụ chính có thể xảy ra khi dùng insulin thường xuyên:

- Sưng phù cánh tay và chân.

- Tăng cân.

- Hạ đường huyết với các dấu hiệu như đổ mồ hôi, chóng mặt hoặc choáng váng, run rẩy, đói.

- Nhịp tim nhanh.

Đọc thêm bài viết:

- Bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể thuyên giảm không cần dùng thuốc

- Bệnh tiểu đường nên ăn trái cây gì? Điểm danh 10 loại trái cây tốt nhất cho người bị tiểu đường

- Ngứa ran ở bàn tay, bàn chân, môi hoặc lưỡi.

- Khó tập trung hoặc đôi khi bị lú lẫn.

- Mắt mờ, nói lắp.

- Lo lắng, cáu kỉnh hoặc thay đổi tâm trạng bất thường.

- Phản ứng tại chỗ tiêm khi sử dụng insullin dạng tiêm. Nếu tiếp tục có các phản ứng trên da hoặc các triệu chứng phản ứng trở nên nghiêm trọng hơn, hãy nhờ tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Cần lưu ý rằng không được tiêm insulin vào vùng da đỏ, sưng hoặc ngứa. Các dấu hiệu phản ứng tại chỗ tiêm có thể bao gồm đỏ, sưng tấy, ngứ.a

- Thay đổi da tại chỗ tiêm hay còn được gọi là loạn dưỡng mỡ. Để giảm các nguy cơ mắc tác dụng phụ của insullin này thì bệnh nhân nên thay đổi vị trí tiêm insullin trên da. Các triệu chứng có thể bao gồm da co lại hoặc dày lên tại các vị trí tiêm. Tuyệt đối không được tiếp tục tiêm vào vùng da này.

Các tác dụng phụ kể trên nếu chỉ ở trạng thái nhẹ, chúng có thể biến mất trong vài ngày hoặc vài tuần. Nếu chúng trầm trọng hơn hoặc không biến mất, hãy tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Tất nhiên, cá tác dụng phụ này không nhất thiết phải xảy ra đồng thời và việc gặp tác dụng phụ nào còn tùy theo cơ địa của mỗi người

2. Các tác dụng phụ nghiêm trọng của insullin trong điều trị tiểu đường

Tuy hiếm gặp nhưng nếu nhận thấy bất kì tác dụng phụ nào nghiêm trọng do sử dụng insullin sau đây, người bệnh cần đến thăm khám tại các cơ sở y tế càng sớm càng tốt hoặc đến cấp cứu ngay lập tức:

- Lượng đường trong máu thấp nghiêm trọng với các dấu hiệu bao gồm thay đổi tâm trạng bất thường, cáu kỉnh, thiếu kiên nhẫn, tức giận, bướng bỉnh hoặc buồn bã.

- Lú lẫn, thậm chí đôi khi là mê sảng.

- Choáng váng hoặc chóng mặt.

- Buồn ngủ, người lờ đờ.

- Mắt nhìn mờ hoặc suy giảm thị lực.

- Ngứa ran hoặc tê ở môi hoặc lưỡi.

- Đau đầu, suy nhược hoặc mệt mỏi.

- Thường xuyên gặp ác mộng hoặc khóc thét trong khi ngủ.

- Đối với những người bị bệnh thận: Insulin thường được thận loại bỏ khỏi cơ thể. Nếu thận của bạn không hoạt động tốt, insulin có thể tích tụ trong cơ thể bạn và gây ra lượng đường trong máu thấp.

- Đối với những người bị bệnh gan: Nếu bạn bị bệnh gan, thuốc này có thể tích tụ trong cơ thể gây ra các triệu chứng của bệnh về gan.

- Co giật.

- Mất ý thức.

- Kali máu thấp (hạ kali máu) với các dấu hiệu như mệt mỏi, chuột rút cơ bắp,

- Táo bón.

- Khó thở hoặc gặp các vấn đề về nhịp tim.

- Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng bao gồm phát ban khắp cơ thể, khó thở, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, sưng bàn tay và bàn chân.

- Suy tim với các dấu hiệu như khó thở, sưng mắt cá chân hoặc bàn chân, tăng cân đột ngột.

3. Hạ đường huyết khi dùng insulin

Tiêm insulin khiến các tế bào trong cơ thể hấp thụ nhiều glucose hơn từ máu. Do đó, dùng quá nhiều hoặc tiêm không đúng thời điểm có thể làm giảm lượng đường trong máu.

Nếu lượng đường trong máu của một người giảm xuống quá thấp, họ có thể gặp các triệu chứng, chẳng hạn như chóng mặt, khó nói, người mệt mỏi, bồn chồn lo lắng, da nhợt nhạt, đổ mồ hôi, co giật, mất ý thức.

Chính vì vậy, tuân thủ theo một lịch trình insulin nghiêm ngặt là điều cần thiết để giữ lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh. Bác sĩ có thể kê đơn insulin hoạt động ở các tốc độ khác nhau để giữ mức đường huyết của một người ổn định hơn.

Nếu bạn bị hạ đường huyết khi dùng insullin, bạn cần phải được điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn. Đối với bệnh nhân hạ đường huyết nhẹ, điều trị là 15 đến 20 g glucose. Có thể sử dụng 3 đến 4 viên glucose hoặc một ống gel glucose hoặc 4 oz. nước trái cây hoặc nước ngọt thông thường, không dành cho người ăn kiêng hoặc 8 oz. sữa bò không béo, 1 thìa đường, mật ong hoặc 8 đến 10 miếng kẹo cứng.

Kiểm tra lượng đường trong máu mỗi 15 phút sau đó. Nếu lượng đường trong máu vẫn thấp, cần lặp lại các phương pháp như trên. Khi lượng đường trong máu của bạn trở lại mức bình thường, hãy ăn một bữa ăn nhẹ nếu bữa ăn tiếp theo muộn hơn sau đó một giờ.

Nếu không điều trị tác dụng phụ hạ đường huyết, bệnh nhân có thể bị co giật, bất tỉnh và có thể bị tổn thương não. Lượng đường trong máu thấp thậm chí có thể gây tử vong. Nếu bệnh nhân bất tỉnh vì phản ứng hạ đường huyết hoặc không thể nuốt, bác sĩ sẽ cần phải tiêm glucagon để điều trị.

4. Các biến chứng khác có thể xảy ra

Ngoài các tác dụng phụ đã kể trên, việc sử dụng insullin cũng có thể gây ra một số biến chứng khác. Trong đó có tăng nguy cơ biến chứng về mắt. Cũng có khả năng dùng insulin sẽ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn, mặc dù những tác dụng này ít phổ biến hơn như hoại tử mỡ. Tình trạng này xảy ra khimột khối u gây đau đớn phát triển trong mô dưới da, ngay dưới bề mặt da.

Một đánh giá năm 2013 đã so sánh liệu pháp insulin với điều trị metformin. Metformin là một phương pháp điều trị hạ đường huyết khác cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Các nhà nghiên cứu này phát hiện ra rằng nhóm điều trị bằng insulin trong nghiên cứu có nguy cơ mắc một số biến chứng bao gồm đau tim, đột quỵ, biến chứng mắt và các vấn đề về thận.

Một đánh giá khác kết luận rằng rủi ro của liệu pháp insulin có thể lớn hơn lợi ích đối với những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Các tác giả đã nêu bật những tác dụng phụ của insullin bao gồm tăng liều lượng và độ phức tạp của kế hoạch điều trị theo thời gian, tăng nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng, nguy cơ tử vong cao hơn, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư cụ thể, bao gồm cả ung thư tuyến tụy.

5. Tương tác với các loại thuốc khác

Insulin thông thường dùng để điều trị tiểu đường có thể tương tác với các loại thuốc khác. Các loại thuốc khác nhau có thể gây ra các hiệu ứng khác nhau. Ví dụ, một số có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của một loại thuốc, trong khi những loại khác có thể gây ra các tác dụng phụ gia tăng.

Chính vì vậy, trước khi dùng insullin, hãy nhớ nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc theo toa, không kê đơn và các loại thuốc khác mà bạn dùng. Cũng cho họ biết về bất kỳ loại vitamin, thảo mộc và thực phẩm chức năng nào mà bạn sử dụng. Dưới đây là danh sách các loại thuốc có thể tương tác với insulin thông thường:

- Các loại thuốc tiểu đường khác. Dùng thiazolidinediones với insulin thường xuyên có thể gây tích nước và suy tim. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm pioglitazone, rosiglitazone

- Dùng pramlintide cùng với insullin thường để giúp kiểm soát bệnh tiểu đường có thể gây ra lượng đường trong máu rất thấp. Nếu bắt buộc phải dùng những loại thuốc này cùng nhau, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng insulin thông thường,

- Thuốc điều trị trầm cảm. Dùng một số loại thuốc trầm cảm với insulin thường xuyên có thể gây ra hạ đường huyết nghiêm trọng. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm fluoxetine, chất ức chế monoamine oxidase (MAOIs).

- Thuốc điều trị cao huyết áp, Dùng các loại thuốc huyết áp này với insulin thường xuyên có thể gây ra hạ đường huyết nghiêm trọng. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm enalapril, lisinopril, captopril, losartan, valsartan, propranolol, metoprolol.

- Thuốc lợi tiểu với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao.

- Thuốc điều trị rối loạn nhịp tim như disopyramide khi dùng với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu rất thấp.

- Thuốc điều trị cholesterol. Dùng một số loại thuốc cholesterol với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao.

- Thuốc giảm đau. Dùng salicylat, chẳng hạn như aspirin với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu rất thấp.

- Thuốc trong nhóm thuốc tương tự somatostatin. Dùng octreotide với insulin thường xuyên (người) có thể gây ra lượng đường trong máu rất thấp.

- Thuốc làm loãng máu pentoxifylline với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu rất thấp.

- Thuốc trị dị ứng hoặc hen suyễn. Dùng những loại thuốc này với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm thuốc corticosteroid, thuốc cường giao cảm.

- Thuốc nội tiết tố được sử dụng để tránh thai. Dùng những loại thuốc này với insulin thường xuyên (ở người) có thể gây ra lượng đường trong máu cao. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm nội tiết tố nữ, progesterone.

- Thuốc điều trị HIV. Dùng chất ức chế protease với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm ritonavir, saquinavir.

- Thuốc điều trị rối loạn tâm thần. Dùng những loại thuốc này với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm olanzapine, clozapine, phenothiazines.

Thuốc điều trị bệnh lao. Dùng thuốc này với insulin thường xuyên (người) có thể gây ra lượng đường trong máu cao.

- Một số loại thuốc kháng sinh với insulin thường xuyên có thể gây ra lượng đường trong máu cao hoặc thấp. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm 0kháng sinh sulfonamide, pentamidine.

- Thuốc điều trị rối loạn hormone có thể gây ra lượng đường trong máu cao. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm danazol, glucagon, somatropin, hormone tuyến giáp.

- Thuốc điều trị rối loạn tim khi dùng với insulin thường xuyên có thể che dấu các dấu hiệu của lượng đường trong máu thấp. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm thuốc chẹn beta, chẳng hạn như propranolol, labetalol và metoprolol, clonidine, guanethidine, Reserpine.

Nguồn tham khảo:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/323387#_noHeaderPrefixedContent

2. https://www.healthline.com/health/drugs/regular-insulin-injectable-solution

3. https://www.diabetes.co.uk/insulin/insulin-side-effects.html