Tác dụng phụ của hóa trị ung thư thực quản

Hóa trị ung thư thực quản là phương pháp điều trị bằng cách đưa các loại hóa chất gây độc tế bào vào trong cơ thể người bệnh để tiêu diệt các tế bào ung thư hoặc ngăn chặn khả năng phát triển và phân chia của các tế bào ung thư thực quản.

Ngày nay, nhờ có sự ra đời của các loại thuốc hóa trị mới, sự kiểm soát tốt hơn liều lượng sử dụng,... nên hiệu quả hóa trị ung thư thực quản được nâng cao rất nhiều trong khi các tác dụng phụ ngày càng giảm xuống. 

Tuy nhiên, trong quá trình điều trị bệnh nhân vẫn phải đối mặt với một số nguy cơ tác dụng phụ nhất định. Một số tác dụng phụ của hóa trị ung thư thực quản như:

1. Giảm tế bào máu ngoại vi

Các loại hóa chất sử dụng trong hóa trị ung thư thực quản không chỉ tiêu diệt các tế bào ung thư khi điều trị mà nó còn tiêu diệt luôn cả các tế bào lành tính của cơ thể, trong đó đứng hàng đầu là các tế bào máu ngoại vi như hồng cầu bạch cầu và tiểu cầu.

Do các tế bào máu ngoại vi bị tiêu diệt dẫn đến số lượng tế bào máu ngoại vi bị suy giảm khiến bệnh nhân có thể gặp phải một số biểu hiện như thiếu máu (do giảm hồng cầu), dễ nhiễm trùng (do giảm bạch cầu) hay dễ xuất huyết (do giảm tiểu cầu).

Các tình trạng suy giảm tế bào máu ngoại vi do hóa trị ung thư thực quản cần được phát hiện sớm và có phương thức xử lí thích hợp (truyền thêm hồng cầu, tiểu cầu, dự phòng nhiễm khuẩn, điều trị nhiễm khuẩn tích cực,...) để tránh các tiến triển nặng.

2. Buồn nôn, nôn

Môt tỉ lệ lớn bệnh nhân cảm thấy có triệu chứng buồn nôn hoặc nôn sau khi hóa trị ung thư thực quản. Cảm giác buồn nôn, hay nôn mửa của bệnh nhân biểu hiện nhiều hay ít phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như loại thuốc sử dụng, liều lượng thuốc sử dụng và đường sử dụng thuốc,...

Buồn nôn và nôn mửa sau hóa trị ung thư thực quản có thể để lại nhiều hậu quả khác nhau nếu không điều trị kịp thời như làm bệnh nhân suy trở nên suy nhược, hoặc khiến các loại thuốc sử dụng không thể hấp thu,... Do vậy, bệnh nhân hóa trị ung thư thực quản cần được dự phòng nôn, và điều trị ngay từ khi bắt đầu có cảm giác buồn nôn, khi đã có nôn điều trị trở nên khó khăn hơn.

3. Tiêu chảy, táo bón

Bên cạnh nôn mửa, tiêu chảy và táo bón cũng là những tác dụng phụ thường thấy trên bệnh nhân sau khi thực hiện hóa trị ung thư thực quản. Điều này là do các hóa chất sử dụng trong quá trình điều trị làm tổn thương các tế bào niêm mạc trong lòng ống tiêu hóa khiến cơ chế hấp thụ nước và các chất dinh dưỡng rối loạn gây nên tiêu chảy hay táo bón.

Tiêu chảy và táo bón sau điều trị ung thư thường sẽ hết nhanh khi lớp niêm mạc được tái tạo trở lại. Trong trường hợp tiêu chảy, táo bón kéo dài có thể gây một số hậu quả như bệnh nhân mệt mỏi, hấp thu kém dẫn đến suy kiệt, giảm hiệu quả sử dụng thuốc, trầy xước loét hậu môn do táo bón,...

4. Rụng tóc

Các hóa chất sử dụng trong hóa trị ung thư thực quản có khả năng ức chế sự phân chia tế bào, do vậy sự phân chia của các tế bào nang tóc, nang lông cũng bị ức chế, thậm chí làm chết các tế bào này. Vì vậy, bệnh nhân sau hóa trị ung thư thực quản rất dễ gặp phải các biểu hiện như rụng lông, rụng tóc,...

Mặc dù không gây ảnh hưởng nhiều đến thể chất bệnh nhân, nhưng rụng lông, rụng tóc lại gây ảnh hưởng nhiều đến tâm lý bình thường của người bệnh. Tuy nhiên, tình trạng rụng lông, rụng tóc không phải là tình trạng xảy ra trên tất cả bệnh nhân, có những bệnh nhân không hề có biểu hiện rụng gãy lông, tóc sau xạ trị ung thư.

5. Tổn thương niêm mạc miệng

Các tế bào niêm mạc miệng cũng là những đối tượng rất dễ bị tổn thương khi bệnh nhân thực hiện hóa trị ung thư thực quản. Sự tổn thương niêm mạc miệng ở bệnh nhân có thể được biểu hiện ra ngoài bằng nhiều triệu chứng khác nhau như giảm cảm giác ăn ngon, khô miệng, lở loét miệng,...

6. Mệt mỏi

Mệt mỏi cũng là một trong các tác dụng phụ hàng đầu có thể gặp sau hóa trị ung thư thực quản, rất nhiều bệnh nhân sau quá trình hóa trị được ghi nhận có cảm giác mệt mỏi. Tuy nhiên nguyên nhân chính xác của tình trạng này lại chưa được xác định cụ thể.

Người ta cho rằng mệt mỏi sau hóa trị ung thư thực quản có thể là sự phối hợp của nhiều yếu tố khác nhau như các tác dụng phụ của thuốc, sự thiếu máu, dinh dưỡng kém do niêm mạc hệ tiêu hóa tổn thương,...

Trên đây là một tác dụng phụ và biến chứng bệnh nhân có nguy cơ mắc phải sau khi thực hiện hóa trị ung thư thực quản. Để giảm thiểu ảnh hưởng của các tác dụng phụ do hóa trị, người bệnh cần tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ và thông báo ngay với bác sĩ khi có bất thường xảy ra sau hóa trị để có hướng xử lý thích hợp.