Suy giãn tĩnh mạch chi dưới - Bệnh thường gặp nhưng là nguyên nhân gây tử vong nhiều người thường bỏ qua

 1. Suy giãn tĩnh mạch chi dưới là gì?

Suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng suy giảm chức năng của cả hệ thông tĩnh mạch sâu, nằm trong các khối cơ và hệ thống tĩnh mạch nông năm ngay dưới da bị giãn cùng hệ thống van tĩnh mạch, dẫn đến hiện tượng máu bị ứ trệ, đồng thời gây ra các biến đổi về huyết động và làm biến dạng các tổ chức mô xung quanh.

Nếu để kéo dài tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng khó chữa như: chàm da, loét chân không lành, chảy máu, giãn lớn các tĩnh mạch nông, viêm tĩnh mạch nông huyết khối, huyết khối tĩnh mạch sâu…

2. Suy giãn tĩnh mạch chi dưới có thể gây tắc mạch và tử vong

Trường hợp của bà Nguyễn Thị H. (60 tuổi), quê quán ở Quảng Ninh chính là ví dụ điển hình cho việc mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới song chủ quan không điều trị.

Cụ thể, bà H. được chẩn đoán suy giãn tĩnh mạch chi dưới (giãn tĩnh mạch chân) cách đây hơn 1 năm. Sau khám, bác sĩ chỉ định bà cần dùng thuốc kết hợp đeo tất áp lực song bà Hoa chủ quan, không điều trị.

Tuy nhiên thời gian gần đây, khi chân đau nhức khó chịu kèm theo lở loét, bà mới đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thăm khám lại. Lúc này, bác sĩ kết luận tình trạng giãn tĩnh mạch chân ở mức độ 3 gây ra các biến chứng như: loạn dưỡng da tạo thành các ổ loét sâu dưới chân.

Trực tiếp điều trị ca bệnh này, Ths. BS Khổng Tiến Bình (Trưởng khoa Nội, Can thiệp tim mạch - Hô hấp, BV Việt Đức) cho hay, vì bệnh nhân đã để bệnh diễn biến quá nặng nên quá trình điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều và có nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm.

BS. Bình giải thích, ban đầu bệnh nhân chỉ bị suy giãn tĩnh mạch nông nhưng do không điều trị sớm nên huyết khối trôi vào tĩnh mạch sâu, từ đó gây tắc tĩnh mạch sâu. Bệnh nhân nằm lại viện 3 tuần để điều trị dự phòng loét, dự phòng nhiễm khuẩn giúp liền sẹo, sau đó phải dùng thêm thuốc tăng trương lực mạch, đeo tất áp lực. Tuy nhiên ở giai đoạn muộn, các biện pháp này ít tác dụng.

“Bệnh nhân sẽ phải đối mặt nguy cơ bị tái phát rất lớn, nếu hoại tử nặng có thể gây tắc mạch, lúc đó phải cắt cụt chân. Tuy nhiên nguy hiểm nhất là bệnh nhân bị tắc hệ tĩnh mạch sâu, nếu cục máu đông theo dòng máu trôi về tim rồi lên phổi có thể gây tắc động mạch phổi và tử vong.”, BS Bình cảnh báo.

Cùng với đó, BS. Bình cũng cho biết thêm, mỗi tháng, khoa tiếp nhận điều trị chừng 50 bệnh nhân mắc căn bệnh tương tự, tuy nhiên, điều đáng nói nằm ở chỗ hầu hết các ca khi vào đến viện đều đang ở cuối giai đoạn 2 và 3, khi nổi búi tĩnh mạch mạng nhện, phù chân và hình thành các ổ loét.

BS Bình cho hay, suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng rối loạn lưu thông dòng máu tĩnh mạch về tim. Đây là bệnh phổ biến song chưa được người dân quan tâm phòng ngừa và điều trị. Song, bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới thường tiến triển khá chậm và ít có biểu hiện nổi bật ở giai đoạn sớm nên đôi khi thường bị người bệnh xem nhẹ, thậm chí bỏ qua. Căn cứ theo triệu chứng, bệnh được chia làm 3 giai đoạn: Khởi đầu, tiến triển và giai đoạn nặng.  

Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có tê nhức khi ngồi nhiều tuy nhiên ngồi nghỉ lại hết. Một số trường hợp bị chuột rút về đêm, xuất hiện sao mạch nhỏ dưới bàn chân, cổ chân vào cuối ngày, sáng hôm sau ngủ dậy lại hết. Do các triệu chứng không nặng nề nên bệnh nhân thường bỏ qua.

Giai đoạn tiến triển sẽ xuất hiện phù, đau nhức, nổi búi tĩnh mạch rõ dưới da. Khi sang giai đoạn cuối, bệnh nhân thường bị biến chứng huyết động, chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch, hình thành ổ loét trên da. Tuy nhiên biến chứng nguy hiểm nhất ở giai đoạn muộn là tắc tĩnh mạch sâu gần hoặc xa.

Nếu điều trị không tốt, huyết khối tĩnh mạch theo dòng máu trôi về tim, lên phổi gây tắc bán phần hoặc tắc động mạch phổi nhánh lớn, có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

3. Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh:

Theo khuyến cáo của ThS.BS Khổng Tiến Bình, Trưởng khoa Nội, Can thiệp tim mạch – Hô hấp, Bệnh viện Việt Đức, dưới đây là 4 nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới cần lưu ý:

3.1 Người đứng lâu, ngồi nhiều, ít vận động

Những đối tượng này thường được xác định là những người làm nghề văn phòng hoặc các những nghề phải ngồi nhiều như: nghề thợ dệt, bác sĩ thẩm mỹ,...

Sự đặc thù trong công việc buộc những người làm nghề này phải đứng lâu hơn hoặc ngồi nhiều hơn, ít có thời gian hoạt động thể dục thể thao hoặc vận động ở ngoài trời. Song, chính điều đó đã khiến máu bị dồn xuống chân nhiều hơn và ứ đọng lại, lâu dần tạp thành một áp lực gây cản trở quá trình máu chảy về tim, gây ra bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới.

3.2 Phụ nữ mang thai

Một trong những lý do giải thích cho tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao là do lúc mang thai, cổ tử cung của nữ giới thường mở rộng, các hormon tăng tiết, thay đổi một cách đột ngột. Khi này, sự phát triển của thai nhi kết hợp lại sẽ gây chèn ép tĩnh mạch, từ đó cản trở máu về tim và gây ra bệnh giãn tĩnh mạch chân.

Tuy nhiên, vào lúc mang thai thì các mẹ bầu không có biểu hiện gì hoặc những triệu chứng sẽ biến mất sau khi sinh. Bệnh thường xuất hiện khi các phụ nữ sinh xong từ khoảng 3-5 năm.

3.3 Phụ nữ đi giày cao gót thường xuyên 

Thói quen thường xuyên đi giày cao gót và mặc những bộ váy đầm/quần áo bó sát để tăng độ quyến rũ cho cơ thể mang đến vẻ đẹp nổi trội về mặt ngoại hình cho người phụ nữ. Tuy nhiên nó lại vô tình làm tăng áp lực đến hệ tĩnh mạch ngoại biên và tạo áp lực lên đôi chân. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến bệnh giãn tĩnh mạch chi dưới ở phụ nữ, bên cạnh lý do vừa kể trên.

3.4 Người mắc bệnh béo phì

Béo phì là nguyên nhân dẫn đến rất nhiều bệnh khác nhau cho con người, và bệnh giãn tĩnh mạch chân cũng là một trong số những bệnh thường gặp ở người mắc bệnh béo phì. Nguyên nhân vẫn bắt nguồn từ thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, ít chất xơ và lười vận động của người bệnh khiến cho sự nặng nề của cơ thể dồn xuống chân một áp lực rất lớn và gây ra bệnh.

Ngoài đối tượng nguy cơ là những người mắc bệnh béo phì còn có các đối tượng khác như: người cao tuổi, người từng phẫu thuật chỉnh hình, mổ niệu, người bó bột, người từng phải nằm nhiều ngày liên tiếp do tai biến hoặc phải thường xuyên làm việc trong môi trường nhiệt độ cao,... 

Không chỉ riêng những người thường xuyên phải đứng thì làm việc trong môi trường ẩm thấp cũng là tác nhân khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn. Đồng thời, việc khiếm khuyết van tĩnh mạch do bẩm sinh cũng là nguyên nhân gây bệnh nặng.

Cùng với đó, sự thoái hóa do tuổi tác (thường gặp ở những người cao tuổi) cũng là lý do kéo theo căn bệnh này...

4. Biến chứng của suy tĩnh mạch mạn tính

Một số các biến chứng của bệnh suy giãn tĩnh mạch mạn tính như: Huyết khối tĩnh mạch nông, huyết khối tĩnh mạch sâu, loét chân và loạn dưỡng da chân. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng rất nhiều tới chất lượng cuộc sống và thậm chí là cả tính mạng.

- Huyết khối tĩnh mạch sâu có những biểu hiện như: chân sưng đỏ, mang đến cảm giác đau nhức nhối, có thể gây chảy máu và nhiễm trùng thứ phát cho người bệnh. Trường hợp huyết khối tĩnh mạch sâu có thể nguy hiểm tới tính mạng do huyết khối có thể bong và đi lên phổi gây tắc mạch phổi.

- Huyết khối tĩnh mạch nông: Trong trường hợp này, tĩnh mạch sẽ nổi hẳn lên và chúng ta hoàn toàn có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường, sờ vào sẽ có cảm giác ấm nóng và cứng, chạy dọc theo tĩnh mạch, rất đau. Nhiều trường hợp có thể kèm theo biểu hiện đỏ da. Song, huyết khối mạch nông thường ít gây ra các biến chứng và hậu quả ảnh hưởng tới tính mạng con người.

- Loạn dưỡng da chân: Những bệnh nhân bị loạn dưỡng da chân có thể bị bong vảy da, chảy nước, da phù nề và trở nên dày hơn.

 – Loét chân: Xuất hiện các vết loét rất đau, ban đầu loét nông sau đó sâu và rộng dần, dễ bội nhiễm vi khuẩn.

5. Cách phòng bệnh suy giãn tĩnh mạch

Bệnh suy giãn tĩnh mạch là một trong những loại bệnh thường gặp và dễ gây ra các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, cách đề phòng căn bệnh này không hề khó. Điểm mấu chốt vẫn nằm ở việc phải thay đổi và loại trừ dần các thói quen không tốt cho sức khỏe, đồng thời bắt đầu lối sống tích cực với các chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động phù hợp với sức khỏe của cơ thể bằng việc tập luyện các bộ môn thể thao như: đi bộ, bơi lội, đạp xe,...

Ngoài ra cần lưu ý tránh các bộ môn thể thao cần vận động quá nặng hoặc đòi hỏi căng giãn cơ một cách đột ngột như: bóng đá, cử tạ,...

Ngoài ra, khi có các chỉ định cần thiết cần đến cơ sở y tế điều trị tích cực hơn./.