Vài năm trở lại đây, tỉ lệ người mắc bệnh đái tháo đường ở các quốc gia có thu nhập trung bình tăng lên rõ rệt, trong đó có Việt Nam.
Nước ta được liệt vào nước có số người mắc bệnh đái tháo đường tăng nhanh nhất. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người chưa có nhận thức đúng về căn bệnh được coi là "kẻ giết người thầm lặng" này.
TS, BS. Lê Quang Toàn – Trưởng khoa Đái Tháo Đường, Bệnh viện Nội tiết Trung Ương cho biết: "Đái tháo đường là căn bệnh có thể không gây ra những cái chết nhanh chóng như những bệnh cấp tính khác, tuy nhiên, bệnh âm thầm tiến triển dẫn đến người bệnh không thể qua khỏi. Trên thế giới coi đái tháo đường là một trong 77 nguyên nhân dẫn đến tử vong.
Theo số liệu của Liên đoàn đái đường thế giới, cứ 7 giây lại có một người tử vong do đái tháo đường. Đái tháo đường có thể tăng nguy cơ tim mạch như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não… Tuổi thọ có thể giảm từ 6 – 10 năm so với người không mắc đái tháo đường".
Đây là một bệnh mãn tính với biểu hiện lượng đường trong máu luôn cao hơn mức bình thường do cơ thể bị thiếu hụt hoặc đề kháng với insulin, dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường trong máu.
Khi mắc bệnh đái tháo đường, cơ thể người bệnh không chuyển hóa các chất bột đường từ thực thẩm ăn vào hằng ngày một cách hiệu quả để tạo ra năng lượng. Do đó gây ra hiện tượng lượng đường tích tụ tăng dần trong máu.
Người mắc đái tháo đường đường huyết xuống đến 3,6 mmol/l
Lượng đường trong máu thường xuyên ở mức cao qua thời gian làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch, gây ra tổn thương ở các cơ quan khác như mắt, thận, thần kinh và các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Đái tháo đường type 1: Người mắc bệnh bị thiếu insulin do tuyến tụy không sản xuất insulin. Đái tháo đường type 1 hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ nhỏ, người trẻ chiếm dưới 10% số người mắc bệnh.
Đái tháo đường type 2: Những người bị đái tháo đường type 2 bị đề kháng với insulin. Nghĩa là cơ thể vẫn có thể sản xuất insulin nhưng nó không thể chuyển hóa được glucose. Khoảng 90% đến 95% người bị đái tháo đường trên thế giới là típ 2.
Trong cơ thể, tuyến tụy chịu trách nhiệm tiết ra hóc-môn insulin - một loại chất giúp kiểm soát lượng đường glucose trong máu để tạo ra năng lượng hoạt động hàng ngày. Vì vậy, khi cơ thể thiếu insulin hoặc insulin không chuyển hóa được đường, đường sẽ bị tồn đọng lại trong máu, đường huyết sẽ tăng cao.
Ngoài ra, bác sĩ Lê Quang Toàn cũng không quên nhấn mạnh yếu tố chủ quan. Đó là, trong đời sống hằng ngày, như dinh dưỡng dư thừa dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì, con người ít vận động.
Đây là 2 yếu tố chính dẫn đến sinh hoạt không hiệu quả. Bình thường tuyến tụy tiết ra rất nhiều Insulin để bù lại tình trạng enzim kém hoạt động, trong trường hợp tuyến tụy kém, không bù đủ tiết insulin không vượt qua kháng sinh đó, khi đó đái tháo đường xuất hiện.
Dinh dưỡng dư thừa dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì, con người ít vận động
Được coi là căn bệnh ngày càng trẻ hóa, song không phải ai cũng nhận biết được triệu chứng của bệnh để can thiệp sớm. Một số người có thể bị đái tháo đường trong vài tháng hoặc thậm chí vài năm mà không nhận ra mình bị bệnh vì những dấu hiệu có thể xuất hiện một cách không đáng kể.
Việc biết rõ một vài dấu hiệu nghi ngờ bệnh đái tháo đường là cần thiết để từ đó tiến hành gặp bác sĩ chẩn đoán bệnh sớm nhất có thể. Dưới đây là 6 dấu hiệu dễ nhận biết bản thân mắc đái tháo đường:
Liên tục khát nước: Do khi lượng đường trong máu tăng cao, cơ thể sẽ tự động tách phần nước có trong các tế bào rồi bơm trực tiếp vào máu để pha loãng lượng đường bị dư. Các tế bào lúc này thiếu nước sẽ kích thích não gây nên cảm giác khát nước không ngừng nghỉ.
Đi tiểu nhiều lần trong ngày: Nếu số lần đi tiểu trong một ngày lớn hơn số 7, có thể bạn đã bị đái tháo đường. Nguyên nhân là do cơ thể con người muốn loại bỏ lượng đường dư thừa, thận hoạt động mạnh hơn nên sẽ đi tiểu nhiều hơn.
Sụt cân bất thường: Đái tháo đường khiến cơ thể không thể chuyển hóa năng lượng từ thức ăn, nó buộc phải lấy năng lượng từ mỡ và các cơ. Thiếu insulin dẫn tới giảm tổng hợp protein và mỡ, tăng quá trình tiêu protein, tiêu mỡ tất yếu sẽ dẫn đến sụt cân.
Đói và mệt mỏi: Khi cơ thể không thể hấp thu lượng đường cần thiết trong máu để giải phóng năng lượng do sự thiếu hụt insulin, đường sẽ bị tích trữ dư thừa trong máu và ra khỏi cơ thể. Nhu cầu nạp thức ăn để lấy thêm năng lượng của cơ thể sẽ tăng cao để bù lại phần năng lượng bị thiếu, dẫn đến cảm giác đói và mệt mỏi thường xuyên.
Dễ bị nhiễm trùng và nhiễm nấm: Lượng đường trong máu cao và hệ thống miễn dịch bị ức chế, làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể, dẫn đến dễ bị nhiễm trùng và nấm.
Thị lực yếu đi: Lượng đường trong máu cao sẽ phá hủy mao mạch ở đáy mắt dẫn tới xuất huyết, phù nề đặc biệt phù ở hoàng điểm sẽ làm giảm thị lực mặc dù trước đó người bệnh không bị các bệnh về mắt.
Bác sĩ Toàn nhấn mạnh, các triệu chứng khác như vết thương chậm lành hay chân tay bị tê hoặc ngứa rân rân như kiến bò cũng có thể là dấu hiệu mắc đái tháo đường. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, dù cơ thể bạn chưa có biểu hiện bất thường nào, bạn vẫn có thể bị bệnh đái tháo đường.
Một số người có thể bị đái tháo đường vài năm mà không nhận ra mình bị bệnh