Lưu ý cho người nhà bệnh nhân về nguyên tắc dinh dưỡng sau phẫu thuật phụ khoa

1. Các giai đoạn chuyển hoá ở cơ thể người bệnh sau phẫu thuật

- Giai đoạn đầu: từ ngày 1 – 2 Sau mổ

Sau phẫu thuật phụ khoa từ 1 - 2 ngày vì còn có ảnh hưởng của thuốc mê trong quá trình mổ nên nhiệt độ cơ thể của người bệnh thường tăng lên, quá trình chuyển hoá trong cơ thể cần có nhiều ni tơ, kali và làm cân bằng nitơ, kali âm tính dẫn đến liệt ruột, bệnh nhân có thể cảm thấy rất mệt mỏi và bị bụng bị trướng hơi.

- Giai đoạn giữa: từ ngày 3 – 5 sau mổ

Sau mổ tử 3 - 5 ngày thì nhu động ruột đã quay trở lại hoạt động bình thường hơn, người bệnh đã có thể tự trung tiện bình thường. Vào giai đoạn giữa sau phẫu thuật phụ khoa bệnh nhân cũng đã tỉnh táo hơn; tuy vậy thì vẫn chưa muốn ăn dù có cảm giác đói.

- Giai đoạn hồi phục: từ ngày 6 sau mổ

Đến giai đoạn sau phẫu thuật phụ khoa này người bệnh đã đại tiện và tiểu tiện bình thường và hàm lượng kali trong máu cũng ổn định trở lại.

Vết mổ phụ khoa cũng đã khô và liền. Bệnh nhân có cảm giác đói bụng và ăn uống được. 

2. Sau phẫu thuật phụ khoa nên ăn gì?

Sau phẫu thuật phụ khoa trừ một số ca người bệnh bị tổn thương hệ tiêu hoá phải áp dụng chế độ dinh dưỡng đặc biệt do bác sĩ hướng dẫn thì các trường hợp còn lại cần lưu ý như sau:

2.1. Dinh dưỡng giai đoạn đầu

Vào trước đây thì ở giai đoạn đầu sau phẫu thuật phụ khoa phải chờ đến khi người bệnh có thể trung tiện được thì mới có thể cho bệnh nhân ăn qua đường tiêu hoá. Nhưng hiện nay có nhiều chuyên gia đã chứng minh được rằng cho bệnh nhân ăn muộn như vậy là không tốt. 

Nguyên nhân là đời sống của tế bào ruột trong cơ thể là 24 giờ nên nếu như sau mổ phụ khoa người bệnh không được ăn sớm thì những tế bào ruột này sẽ bị hoại từ, từ đó vi khuẩn từ ruột xâm nhập vào máu khiến nhiễm khuẩn xảy ra.

Vì vậy mà trong chế độ ăn sau mổ phụ khoa nên bắt đầu nuôi dưỡng đường ruột sớm, thậm chí là có thể sau phẫu thuật phụ khoa 8 tiếng. Mặc dù vậy thì chế độ ăn cần phải lưu ý là dễ tiêu hoá, thanh đạm. Người nhà có thể cho bệnh nhân ăn cháo loãng kèm theo nước luộc hoa quả hay nước ép. Sau khi trung tiện được chế độ ăn có thể đặc hơn.

2.2. Dinh dưỡng giai đoạn giữa

Thông thường sau phẫu thuật phụ khoa truyền dưỡng qua tĩnh mạch có thể được áp dụng, tuy nhiên khi tới giai đoạn giữa thì bệnh nhân có thể giảm dần truyền tĩnh mạch kèm theo chế độ ăn tăng dần dinh dưỡng, đa dạng hơn.

Ví dụ như protein và năng lượng. Bắt đầu từ 500 kcal và 30g protein, sau đó cứ 1-2 ngày tăng thêm 250-500Kcal cho đến khi đạt 2.000Kcal/ngày. Thức ăn nên nấu mềm và đặc hơn giai đoạn đầu.

Cho người bệnh ăn làm nhiều bữa nhỏ (4 – 6 bữa) vì họ còn đang chán ăn, cùng với đó cũng cần động viên bệnh nhân ăn. Có thể dùng nước thịt ép khi bệnh nhân không dùng được sữa. Dùng các loại thức ăn có nhiều vitamin B, C, PP như nước cam, chanh…

2.3. Dinh dưỡng giai đoạn hồi phục

Giai đoạn hồi phục sau mổ phụ khoa bệnh nhân đã khoẻ hơn, vì vậy chế độ ăn cũng cần cung cấp được đầy đủ năng lượng cần thiết cho cơ thể đẩy nhanh quá trình hồi phục và làm vết thương chóng lành. Cụ thể:

- Protein có thể tới 120-150g/ngày và năng lượng có thể tới 2.500-3.000 kcal/ngày. Lượng dưỡng chất này phải được chia thành nhiều bữa trong ngày (5 – 6 bữa hoặc hơn). Thức ăn cần được chế biến mềm, dễ tiêu.

- Tăng cường cho bệnh nhân ăn các món chứa nhiều  đạm như sữa, trứng, thịt, cá, sữa chua, phô mai,... 

- Bổ sung thực phẩm chứa nhiều vitamin và khoáng chất như trái cây (cam, bưởi, chanh, dâu tây, kiwi...) rau xanh, đậu đỗ,  cà rốt, đu đủ, bí đỏ, khoai lang… để tránh táo bón, giúp nhanh lành vết mổ, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn vết mổ.

- Uống nhiều nước: người bệnh cũng nên uống 2-3 lít nước mỗi ngày để bù lại lượng nước đã mất và  giúp bài trừ hết độc tố của thuốc men ra khỏi cơ thể.

Một số người quan niệm, sau mổ nếu ăn thịt chim, thịt gà thì vết mổ mưng mủ, ngứa, nhức; ăn hải sản, rau muống sẽ bị sẹo lồi; ăn thịt bò sẹo sẽ bị thâm; ăn trứng vết sẹo bị loang màu… Đây là quan điểm sai lầm. 

Cho đến nay  chưa có một công trình khoa học nào chứng minh rằng, các loại thực phẩm như thịt bò, thịt gà, hải sản… là nguyên nhân gây sẹo lồi, ngứa, vết mổ thâm , loang màu,..Tùy theo cơ địa của mỗi người mà quá trình liền sẹo sẽ khác nhau, tuy nhiên nếu kiêng khem quá mức sẽ làm cơ thể suy kiệt không đủ sức đề kháng để lành vết thương, hồi phục sức khỏe, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng hậu phẫu.

Ngoài cung cấp chế độ dinh dưỡng phong phú, đủ chất thì việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng như giữ cho vết thương luôn khô, sạch sẽ sẽ giúp quá trình hồi phục sức khỏe và sự lành vết thương diễn ra nhanh chóng hơn.

Dinh dưỡng trong thời kỳ hậu phẫu là vô cùng quan trọng và cần thiết. Cần phải cho bệnh nhân ăn sớm, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, thức ăn mềm dễ tiêu, bù đủ nước để giúp người bệnh hồi phục sức khỏe nhanh chóng. Hy vọng với bài viết trên bạn sẽ có những thông tin cần thiết để xây dựng chế độ ăn uống thích hợp cho mình.