Quản lý di chứng ở chi trên của cơ thể đối với bệnh nhân đột quỵ não

Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến chi trên của bạn - vai, khuỷu tay, cổ tay và bàn tay của bệnh nhân, thông thường, chúng chỉ ảnh hưởng tới 1 bên của cơ thể.

Các chuyên gia vật lý trị liệu và bác sĩ có thể đưa ra cho người bệnh một chương trình luyện tập để phục hồi, cùng với các thiết bị hỗ trợ để giúp đỡ bệnh nhân trong các công việc hàng ngày.

1. Đột quỵ não ảnh hưởng tới phần chi trên của bệnh nhân như thế nào?

Những ảnh hưởng có thể gặp ở chi trên của bệnh nhân đột quỵ não là:

Cảm thấy yếu hoặc bị liệt:

- Cánh tay hoặc vai, khuỷu tay, cổ tay hoặc bàn tay của bệnh nhân có thể bị yếu hẳn đi hoặc bị liệt hoàn toàn. Tình trạng liệt ở một bên được gọi là liệt nửa người, còn trạng thái yếu ở một bên của cơ thể được gọi là liệt nhẹ nửa người.

Khó khăn trong điều khiển hoặc phối hợp:

- Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi cố gắng di chuyển cánh tay. Điều này được gọi là chứng mất dùng động tác. Bệnh nhân đột quỵ não cũng có thể gặp khó khăn trong việc phối hợp các cử động cánh tay, khiến họ cảm thấy chậm chạp hoặc vụng về.

Thay đổi trong các cơ:

Các cơ bắp của bệnh nhân có thể trở nên co cứng và chặt. Điều này được gọi là tăng trương lực cơ hoặc co cứng. Ngoài ra, cơ bắp cũng có thể mềm hoặc lỏng lẻo. Điều này được gọi là giảm trương lực hoặc nhược trương.

Trật khớp nhẹ:

Những thay đổi trong cơ bắp có thể khiến xương cánh tay của bệnh nhân nằm thấp hơn một chút trong hốc vai.

Sự co cứng:

Nếu cơ bắp của bạn chặt hoặc trở nên yếu, chúng có thể ngắn hơn. Điều này có thể dẫn đến việc khớp trở nên cố định ở một vị trí. 

Thay đổi trong cảm giác:

Bệnh nhân đột quỵ não có thể mất cảm giác hoặc tăng cảm giác (quá mẫn cảm).

Sưng:

Nếu tay hoặc cánh tay không di chuyển tốt như trước đây, chất lỏng có thể tích tụ gây sưng (phù)..

Đau đớn:

Những thay đổi trong cơ bắp, trật khớp, thay đổi cảm giác hoặc co cứng có thể gây đau đớn đối với bệnh nhân đột quỵ não. 

2. Quản lý các di chứng như thế nào?

- Chuyên gia vật lý trị liệu và bác sĩ sẽ kiểm tra sức mạnh, sự chuyển động và cảm giác của cánh tay bệnh nhân đột quỵ não. Họ sẽ làm việc để phát triển một chương trình phục hồi dựa trên nhu cầu và mục tiêu mà bệnh nhân đề ra.

- Việc điều trị sẽ bao gồm thực hành các chuyển động và các công việc hàng ngày. Việc lặp đi lặp lại các động tác là chìa khóa để cải thiện chức năng ở chi trên của người bệnh đột quỵ não. Vì vậy bệnh nhân có thể thực hiện các động tác nhiều lần. Bệnh nhân đột quỵ não cũng có thể tưởng tượng họ đang thực hiện một hoạt động mà không thực sự làm nó. Điều này được gọi là thực hành tinh thần.

- Nếu cảm thấy liệt nhẹ tới trung bình ở chi trên, bệnh nhân có thể sử dụng các liệu trình vận động phù hợp. Có thể sử dụng găng tay, băng đeo trên bàn tay hoặc cánh tay không bị ảnh hưởng để khuyến khích sử dụng chi bị ảnh hưởng. Tăng cường sử dụng tay hoặc cánh tay bị yếu sẽ thúc đẩy nhằm cải thiện tình trạng liệt nhẹ.

- Chuyên gia trị liệu cũng có thể đề xuất các trò chơi video để giúp thực hành sử dụng cánh tay của bệnh nhân.

- Đối với các điểm bị liệt, bệnh nhân đột quỵ não cũng có thể sử dụng máy điện cơ ghi lại hoạt động trong cơ bắp.

- Bệnh nhân đột quỵ não cũng có thể sử dụng dòng điện mức thấp để kích thích các cơ bắp yếu. Bệnh nhân cũng có thể đặt một chiếc gương giữa hai cánh tay trên bàn. Khi thấy cánh tay không bị ảnh hưởng di chuyển trong gương, nó sẽ khiến não nghĩ rằng cánh tay bị ảnh hưởng đang di chuyển.

- Nếu cơ bắp của bạn có trương lực cao, việc tiêm độc tố botulinum A (botox) có thể giúp ích. 

- Bệnh nhân đột quỵ não cũng sẽ cần học những cách tốt nhất để di chuyển và bảo vệ cánh tay. Nếu cơn đau không cải thiện, họ có thể cần một bác sĩ chuyên khoa hoặc tới cơ sở y tế.

- Mặc dù có thể thấy sự cải thiện nhiều nhất trong sáu tháng đầu tiên, nhưng việc cải thiện có thể tiếp diễn trong nhiều năm. Tiếp tục tập thể dục và sử dụng cánh tay càng nhiều càng tốt. Tham gia một nhóm tập thể dục hoặc yêu cầu gia đình và bạn bè giúp người bệnh thực hành mọi thứ và tiếp tục hoạt động.