Lứa tuổi dậy thì là lứa tuổi không chỉ có nhiều thay đổi về mặt hình thể mà tâm sinh lý của các em cũng bị ảnh hưởng. Do nhiều yếu tố tác động khác nhau mà vào giai đoạn này các em thường bị chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì.
- Do sự thay đổi về hình thể
Khi bước vào tuổi dậy thì cơ thể bên ngoài của các em có sự thay đổi rõ rệt như: vỡ giọng, có ria mép, trên mặt xuất hiện mụn bọc, mụn cám rất nhiều, chiều cao tăng lên... Nếu so với các bạn cùng trang lứa, bạn nào có những dấu hiệu dậy thì trước thì rất dễ bị bạn bè hiểu lầm và bị trọc ghẹo.
- Do bị tác động về mặt tinh thần
Khi bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể các em có sự thay đổi rõ rệt, chẳng hạn như mọc ria mép (Ảnh: internet)
Các em dễ bị sốc trước những lời chọc ghẹo của bạn bè, nếu như không có ai giải đáp các hiện tượng này thì tâm lý của các em sẽ bị khủng hoảng và hoang mang hơn...
Những áp lực về tâm lý của các em nếu không được giải tỏa về lâu dài sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, khiến các em có thể bị các chứng rối loạn về hành vi, rối loạn về cảm xúc và rối loạn tâm thần.
Các em dễ bị mắc chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dâỵ thì do bị tác động về mặt tinh thần (Ảnh: internet)
- Tâm trạng của các em dễ bị căng thẳng, bực dọc, đôi khi còn hỗn láo với người lớn. Hoặc thậm chí có những hành vi bất thường như bỏ nhà ra đi, gây hấn với người khác, rơi vào trạng thái trầm cảm...
- Có thể trẻ bị rối loạn suy nghĩ và có những suy nghĩ lệch lạc.
- Chứng rối loạn hành vi có thể chuyển sang chứng rối loạn tâm thần với triệu chứng như hoang tưởng. Điều này càng làm các em có sự cách biệt hoàn toàn đối với người khác. Lúc đó, các em sẽ có những hành vi và lời nói không phù hợp với thực tế.
- Stress
Vào giai đoạn dậy thì các em thường bị áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè… Hoặc những suy nghĩ về vóc dáng cơ thể, năng lực của bản thân, thậm chí là những mong muốn của các em những vượt quá khả năng của bản thân và gia đình cũng có thể dẫn đến stress.
Stress là một trong những hội chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì dễ mắc ở trẻ (Ảnh: internet)
Khi rơi vào tình trạng stress, tâm trạng của các em thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, lo âu, ngủ không ngon giấc… Đó chính là nguyên nhân khiến kết quả học tập của các em giảm sút, sức khỏe cũng yếu hơn so với các bạn bình thường.
- Trầm cảm
Trầm cảm là một trong những chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì, do có sự thay đổi lượng hormone trong cơ thể, do áp lực từ học hành, bố mẹ, thầy cô, bạn bè hoặc từ các chất kích thích...
Trầm cảm là một trong những chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì hay gặp (Ảnh: internet)
BIểu hiện của trầm cảm đó là: Các em hay buồn bã, không quan tâm tới mọi thứ xung quanh, (thậm chí với cả với bản thân), dễ mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, bi quan, sống thu mình, ngại giao tiếp với bạn bè và người thân...
Khi bị trầm cảm, các em thường tự cô lập mình với thế giới bên ngoài. Đã có rất nhiều bạn chỉ quan tâm và sống trong thế giới riêng của mình. Nguy hiểm hơn, stress và trầm cảm ở tuổi dậy thì có thể dẫn đến hành vi tự tử.
Rối loạn cảm xúc cũng là một trong những hội chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì. Sự thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì khiến các em nhạy cảm hơn, cảm xúc cũng dễ thay đổi hơn.
Rối loạn cảm xúc gây nên những bất ổn về tinh thần cho các em (Ảnh: internet)
Rối loạn cảm xúc gây nên những bất ổn về tinh thần như chuyển từ cảm xúc hưng phấn sang ức chế một cách nhanh chóng hoặc ngược lại.
Những biểu hiện của chứng rối loạn cảm xúc là: chán ăn, mất ngủ, sụt cân, mất tập trung, hay quên,... Các em dễ bị tổn thương trước những lời chọc ghẹo của bạn bè, hay suy diễn dẫn đến những trạng thái tiêu cực.
Ở độ tuổi dậy thì tâm lý của các em sẽ phức tạp hơn (nửa người lớn và nửa trẻ con). Nhiều em tự cảm thấy mình kém cỏi, tự ti và mất bình tĩnh. Những suy nghĩ đó chính là nguyên nhân khiến trẻ bị mắc các chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì khác như: trầm cảm, hoang tưởng...
Bởi tự ti khiến các em trở nên e dè, ngại tiếp xúc, không thích bộc lộ... Hơn nữa, tự ti sẽ làm các em dễ rơi vào trạng thái stress, mệt mỏi thường xuyên, thừa cân...
Giai đoạn dậy thì các em dễ bị ảnh hưởng bởi phim ảnh bạo lực gây nên tình trạng rối loạn hành vi ở trẻ (Ảnh: internet)
Giai đoạn này, các em dễ bị ảnh hưởng bởi phim ảnh bạo lực, các văn hóa phẩm đồi trụy và từ bạn bè xấu. Đó là nguyên nhân dẫn đến rối loạn hành vi ở trẻ và gây nên những hậu quả nghiêm trọng như gây thương tích cho người khác, chống người thi hành công vụ, trộm cắp, đua xe mạo hiểm…
Các chứng rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì hoàn toàn có thể điều trị được nếu bệnh của các em được chẩn đoán và điều trị sớm bởi các bác sĩ chuyên khoa tâm lý, tâm thần.
Khi thấy trẻ có các biểu hiện của chứng rối loạn tâm lý bố mẹ nên đưa trẻ đi khám (Ảnh: internet)
Về phía các bậc cha mẹ, khi thấy con em mình có những biểu hiện tâm lý không bình thường thì nên đưa các em đến bác sĩ chuyên khoa tâm lý, tâm thần càng sớm càng tốt.
Đây là lúc các em rất cần sự chăm sóc và hướng dẫn của người thân trong gia đình cũng như của các bác sĩ. Chính những điều đó sẽ giúp các em nhanh chóng thoát khỏi chứng rối loạn hành vi, rối loạn tâm thần.
Cha mẹ nên khuyến khích con tham gia các hoạt động tập thể, hoạt động xã hội, tránh tiếp xúc với các loại phim ảnh, các trò chơi bạo lực hay văn hóa phẩm đồi trụy.
Bên cạnh đó cũng nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho con bằng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Trong trường hợp thấy diễn biến tâm lý của con ngày càng theo chiều hướng tiêu cực hơn, cần đưa bé đi gặp bác sĩ tâm lý để có hướng điều trị kịp thời.