Phân loại vitamin: Vitamin tan trong nước và Vitamin tan trong dầu

1. Vitamin tan trong nước - phân loại vitamin kém bền vững

1.1. Đặc tính

- Vitamin tan trong nước thẩm thấu trực tiếp qua thành ruột vào máu. Cơ thể có thể hấp thụ chúng mà không cần chất nhũ hóa.

- Khi được dung nạp quá nhiều gây dư thừa, vitamin sẽ được lọc qua cầu thận và đào thải qua nước tiểu. 

- Đa số các phân loại vitamin tan trong nước đều ít bền vững, nhạy cảm với ánh sáng, không khí, nhiệt độ, hoặc các enzyme tiêu hóa. Vì không bền vững nên các vitamin ít gây độc tính trong cơ thể.

- Phân loại vitamin tan trong nước hiếm khi được lưu trữ trong cơ thể, không bền vững, dễ bị đào thải nên cần được bổ sung hàng ngày.

1.2. Các loại vitamin tan trong nước

- Vitamin B1: Giúp giải phóng năng lượng từ thực phẩm, thúc đẩy sự thèm ăn bình thường và rất quan trọng trong việc duy trì chức năng hệ thống thần kinh thích hợp. Vitamin B1 có nhiều trong các loại thực phẩm như: khoai tây, gan, trứng, gạo lức, thịt lợn, oatmeal, rau. 

- Vitamin B2: Giúp giải phóng năng lượng từ thực phẩm, thúc đẩy thị lực tốt và làn da khỏe mạnh. Nó cũng giúp chuyển đổi axit amin tryptophan (tạo nên protein) thành niacin. Vitamin B2 có nhiều trong các sản phẩm từ sữa, asparagus, chuối, đậu xanh.

- Vitamin B3: Có liên quan đến việc sản xuất năng lượng, giữ cho chức năng enzyme và tiêu hóa bình thường, thúc đẩy sự thèm ăn, giúp da khỏe mạnh và thần kinh minh mẫn. Vitamin B3 có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, hạt cây, nấm, các loại rau,...

- Vitamin B5: đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất. Vitamin B5 rất cần thiết cho sự tổng hợp axit béo, axit amin, sự hình thành coenzyme A, hormone steroid, chất dẫn truyền thần kinh và các hợp chất quan trọng khác. Vitamin B5 có nhiều trong thịt, bơ, bông cải xanh. 

- Vitamin B6: Hỗ trợ chuyển hóa protein và hình thành hồng cầu. Nó cũng liên quan đến việc sản xuất các hóa chất của cơ thể như insulin và huyết sắc tố. Vitamin B6 có nhiều trong hạt cây, chuối, thịt. rau. 

- Vitamin B7: Vitamin B7 hay còn gọi là biotin có tác dụng trong việc nuôi dưỡng tóc, móng và da. Vitamin B7 có nhiều trong gan, lòng đỏ trứng sống, rau xanh và lạc. 

- Vitamin B9: đây là loại vitamin tan trong nước rất cần cho sự phát triển của tế bào, chuyển hóa axit amin và hình thành DNA. Vitamin B9 đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia và phát triển tế bào nhanh chóng, chẳng hạn như giai đoạn trứng và giai đoạn mang thai. Các nguồn thực phẩm dồi dào vitamin B9 gồm: cereal, pasta, bánh mỳ, rau lá, gan.

- Vitamin B12: Hỗ trợ xây dựng vật liệu di truyền, sản xuất các tế bào hồng cầu bình thường và duy trì hệ thần kinh. Vitamin B12 có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa. 

- Vitamin C: Giúp tổng hợp Collagen, hỗ trợ chữa lành vết thương, hình thành xương và răng, củng cố thành mạch máu, cải thiện chức năng hệ thống miễn dịch, tăng hấp thu và sử dụng sắt, và hoạt động như một chất chống oxy hóa. Vitamin C có nhiều trong hoa quả, rau và gan. 

2. Vitamin tan trong dầu - phân loại vitamin bền vững

2.1. Đặc tính

- Là phân loại vitamin không tan trong nước, nhưng dễ dàng bị hòa tan trong chất béo. Chúng cần chất béo để vận chuyển và trao đổi chất. Chính vì vậy, vitamin tan trong dầu được cơ thể hấp thu cùng chất béo qua chế độ ăn uống.

- Để được cơ thể hấp thụ, vitamin tan trong dầu cần được gắn với các protein đặc biệt (Chylomicrons) để đi qua hệ thống hạch bạch huyết, đến các bộ phận trên cơ thể. 

- Vitamin dư thừa có thể được lọc qua cầu thận, sau đó đào thải qua phân, nhưng quá trình bài tiết rất chậm.

- Là phân loại vitamin có thể được lưu trữ trong gan và mô mỡ nên chúng có nguy cơ gây độc tính cao khi được tiêu thụ quá mức.

2.2. Các loại vitamin tan trong dầu

- Vitamin A: Vitamin A hỗ trợ một số chức năng trên khắp cơ thể. Chức năng quan trọng nhất mà nó hỗ trợ bao gồm thị lực và hệ thống miễn dịch.

- Vitamin D: Vitamin D là phân loại vitamin đặc biệt, được sản xuất tự nhiên trong cơ thể con người khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vitamin D hỗ trợ sức khỏe và sự phát triển của xương.

- Vitamin E: Là một chất chống oxy hóa, vitamin E bảo vệ các mô mỡ khỏi các gốc tự do có thể gây ung thư. Ở liều cao hơn, vitamin E cũng có thể hoạt động như một chất làm loãng máu. Một số vitamin tan trong nước, như C và B, giúp hỗ trợ các chức năng của vitamin E nên các vitamin này được khuyến khích sử dụng cùng lúc.

- Vitamin K: Vitamin K hỗ trợ cơ thể hình thành cục máu đông, giúp kiểm soát tình trạng chảy máu, chống chảy máu từ những vết xước nhỏ. Ngoài ra vitamin K cũng giúp giảm nguy cơ bệnh tim, giảm sự tích tụ canxi trong máu, tăng cường sức khỏe của xương.

Hiểu về các phân loại vitamin sẽ giúp bạn hiểu rõ về cách thức hoạt động của chúng, từ đó có phương pháp bổ sung phù hợp.