Phân loại vi chất dinh dưỡng

Phân loại vi chất dinh dưỡng
Phân loại vi chất dinh dưỡng gồm có vitamin và khoáng chất. Trong đó, vitamin và khoáng chất có thể được chia thành bốn loại: vitamin tan trong nước, vitamin tan trong chất béo, khoáng chất đa lượng và khoáng chất vi lượng.

1. Vitamin - phân loại vi chất dinh dưỡng hữu cơ

Vitamin là các hợp chất hữu cơ, được tạo ra bởi động - thực vật. Các vitamin là phân loại vi chất dinh dưỡng dễ dàng bị phá vỡ bởi nhiệt, không khí hoặc axit.

Chúng ta nói vitamin là phân loại vi chất dinh dưỡng đa chức năng bởi vì vitamin đóng vai trò như 1 chất co-enzyme hỗ trợ quá trình chuyển hóa của các enzyme, hoặc đóng vai trò như các chất bio-catalyzer giúp phân chia tế bào, tạo năng lượng, tạo hồng cầu, tổng hợp collagen, xúc tác các phản ứng sinh học, nâng cao hệ thống miễn dịch,.... 

1.1. Vitamin tan trong nước

Hầu hết các vitamin đều tan trong nước, chúng có thể dễ dàng được đào thải qua đường nước tiểu nếu cơ thể tiêu thụ quá mức. Các phân loại vi chất dinh dưỡng là vitamin tan trong nước với một số chức năng của chúng là:

- Vitamin B1 (thiamine): Giúp chuyển đổi chất dinh dưỡng thành năng lượng.

- Vitamin B2 (riboflavin): Cần thiết trong quá trình sản xuất năng lượng, chức năng tế bào và chuyển hóa chất béo. 

- Vitamin B3 (niacin): Thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng từ thực phẩm.

- Vitamin B5 (axit pantothenic): Cần thiết cho quá trình tổng hợp axit béo.

- Vitamin B6 (pyridoxine): Giúp cơ thể bạn giải phóng đường từ carbohydrate dự trữ để lấy năng lượng và tạo ra các tế bào hồng cầu.

- Vitamin B7 (biotin): Đóng vai trò trong quá trình chuyển hóa axit béo, axit amin và glucose. 

- Vitamin B9 (folate): Có vai trò quan trọng đối trong quá trình phân chia tế bào.

- Vitamin B12 (cobalamin): Cần thiết cho sự hình thành tế bào hồng cầu, hoàn thiện hệ thống thần kinh và chức năng não bộ.

- Vitamin C (axit ascorbic): Cần thiết cho việc tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh, tổng hợp collagen và protein.

Vitamin tan trong nước là phân loại vi chất dinh dưỡng không được dự trữ trong cơ thể. Do vậy, bạn cần nạp đủ chúng từ thực phẩm.

1.2. Vitamin tan trong dầu

Vitamin tan trong dầu (tan trong chất béo) là những loại vitamin không tan trong nước. Đây là phân loại vi chất dinh dưỡng được hấp thụ tốt nhất khi tiêu thụ cùng một nguồn chất béo. Các vitamin tan trong dầu với một số chức năng của chúng là:

- Vitamin A: Cần thiết cho thị lực.

- Vitamin D: Thúc đẩy chức năng miễn dịch, hỗ trợ xương hấp thụ canxi.

- Vitamin E: Hỗ trợ chức năng miễn dịch và hoạt động như một chất chống oxy hóa giúp bảo vệ các tế bào khỏi bị hư hại.

- Vitamin K: Cần thiết cho quá trình đông máu và phát triển xương.

Vitamin tan trong dầu là phân loại vi chất dinh dưỡng có thể được lưu trữ trong gan và các mô mỡ để sử dụng trong tương lai.

2. Khoáng chất - phân loại vi chất dinh dưỡng vô cơ

Khoáng chất là phân loại vi chất dinh dưỡng vô cơ, không thể bị phá vỡ bởi nhiệt, không khí hay các enzyme tiêu hóa.

2.1. Khoáng chất đa lượng

- Canxi: Thành phần chính của xương và răng. Hỗ trợ chức năng cơ và co thắt mạch máu.

- Phốt pho: Một phần của cấu trúc màng xương và tế bào.

- Magiê: Hỗ trợ hơn 300 phản ứng enzyme, bao gồm cả điều hòa huyết áp.

- Natri: Là chất điện giải giúp cân bằng chất lỏng và duy trì huyết áp.

- Clo: Thường kết hợp với natri giúp cân bằng thể dịch và dịch tiêu hóa.

- Kali: Là chất điện giải duy trì trạng thái chất lỏng trong các tế bào, giúp truyền dẫn thần kinh và chức năng cơ bắp.

- Lưu huỳnh: Là phân loại vi chất dinh dưỡng có mặt trong mọi tế bào và có trong axit amin methionine và cysteine.

2.2. Khoáng chất vi lượng

- Sắt: Giúp cung cấp oxy cho cơ bắp và hỗ trợ trong việc tạo ra một số hormone.

- Mangan: Hỗ trợ chuyển hóa carbohydrate, axit amin và cholesterol.

- Đồng: Cần thiết cho sự hình thành mô liên kết, cũng như chức năng não và hệ thần kinh bình thường.

- Kẽm: Cần thiết cho sự tăng trưởng bình thường, chức năng miễn dịch và chữa lành vết thương.

- Iốt: Hỗ trợ điều hòa tuyến giáp.

- Fluoride: Cần thiết cho sự phát triển của xương và răng.

- Selenium: Quan trọng đối với sức khỏe tuyến giáp, sinh sản, chống lại các tổn thương do oxy hóa.

Tất cả các phân loại vi chất dinh dưỡng đều vô cùng quan trọng cho các hoạt động của cơ thể, Tiêu thụ đủ vitamin và khoáng chất là chìa khóa cho sức khỏe tối ưu, nâng cao sức đề kháng.


Tác giả: Mai Nhung