Phân loại tác dụng phụ của xạ trị chữa ung thư xương và yếu tố tác động

Trong các phương pháp điều trị ung thư xương hiện nay được áp dụng trên lâm sàng, xạ trị chữa ung thư xương được đánh giá là phương pháp đem lại hiệu quả cao và thường xuyên được ứng dụng cùng với các phương pháp khác như phẫu thuật hay hóa trị, sử dụng thuốc nhắm trúng đích,...

Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp xạ trị chữa ung thư xương bệnh nhân có nguy cơ phải chịu một số tác dụng phụ nhất định.

1. Tác dụng phụ khi xạ trị chữa ung thư xương phụ thuộc vào đâu?

Biểu hiện của tác dụng phụ khi sử dụng phương pháp xạ trị chữa ung thư xương rất khác nhau tùy thuộc tình trường hợp bệnh nhân. Tuy nhiên, nhìn chung mức độ biểu hiện các tác dụng phụ của phương pháp xạ trị chữa ung thư xương phụ thuộc vào các yếu tố sau:

Về tia xạ

Tia xạ là yếu tố ảnh hưởng nhiều đến việc biểu hiện các tác dụng phụ khi điều trị cho bệnh nhân. Các yếu tố liên quan đến tia xạ như loại tia, cường độ tia, thời gian chiếu tia,... quyết định rất nhiều đến mức độ biểu hiện tác dụng phụ.

Đáp ứng của cơ thể với chiếu xạ

Tình trạng đáp ứng của cơ thể đối với tia xạ có ảnh hưởng nhiều đến các tác dụng phụ mà bệnh nhân phải chịu. Cơ thể đáp ứng tốt với chiếu xạ, sự dung nạp tia xạ tốt khiến bệnh nhân ít gặp các tác dụng phụ hơn.

Các phương pháp điều trị kết hợp

Khi sử dụng kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau trong quá trình điều trị có thể khiến các tác dụng phụ do xạ trị trở nên nặng nề hơn.

2. Phân loại các tác dụng phụ phổ biến của xạ trị chữa ung thư xương

Tác dụng phụ trên da và niêm mạc

- Cấp tính: Bệnh nhân có thể gặp một số tác dụng cấp tính trên da và niêm mạc khi sử dụng xạ trị chữa ung thư xương như bỏng da ở các cấp độ khác nhau (độ 1, độ 2, độ 3), viêm loét niêm mạc, rụng tóc, rụng lông,...

- Mãn tính: Một số tác dụng mãn tính sau quá trình xạ trị chữa ung thư xương trên da và niêm mạc có thể gặp phải như teo da, mất màu da, rụng lông, niêm mạc khô,...

Tác dụng phụ trên hệ thần kinh

- Cấp tính: Bệnh nhân có thể gặp một số tình trạng chóng mặt, mệt mỏi, buồn ngủ, đau đầu sau thời gian ngắn thực hiện xạ trị.

- Mãn tính: Nhược não, giảm trí nhớ, tê đầu chi, cảm giác bỏng buốt, giảm cảm giác, giảm vận động là những tác dụng phụ mãn tính trên hệ thần kinh mà bệnh nhân có thể gặp sau khi xạ trị chữa ung thư xương.

Tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa

- Cấp tính: Hệ tiêu hóa của bệnh nhân có thể gặp một số tác dụng phụ cấp tính như nôn, buồn nôn, viêm gan cấp tính, rối loạn tiêu hóa sau khi xạ trị.

- Mãn tính: Các tác phụ mãn tính như khô miệng, mất khẩu vị, teo niêm mạc, teo thực quản, teo dạ dày ruột, viêm gan mãn tính có thể gặp khi bệnh nhân thực hiện xạ trị chữa ung thư xương.

Tác dụng phụ trên hệ sinh dục, tiết niệu

- Cấp tính: Viêm bàng quang là tác dụng phụ cấp tính hay gặp sau khi bệnh nhân xạ trị chữa ung thư xương vùng chậu.

- Mãn tính: Bệnh nhân xạ trị vùng chậu chữa ung thư xương có thể gặp một số tác dụng phụ mãn tính như teo bàng quang, hẹp niệu đạo, hẹp niệu quản, vô tinh (tạm thời hay vĩnh viễn ở nam), hay mất kinh (tạm thời hay vĩnh viễn ở nữ).

Tác dụng phụ trên hệ tạo máu

Bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ như giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, thay đổi công thức máu. Nếu diễn tiến nặng có thể khiến bệnh nhân tử vong vì nhiễm khuẩn và xuất huyết.

Trên đây là các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ bệnh nhân gặp phải các tác dụng phụ khi điều trị ung thư và những tác dụng phụ thường gặp nhất. Để có thể phòng chống các tác dụng phụ xảy ra khi điều trị, bệnh nhân cần thực hiện điều trị tại các cơ sở y tế có uy tín cao thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ có chuyên môn tốt.