Phân loại chất béo: 3 nhóm chất béo cơ bản

Chất béo đóng vai trò quan trọng đối với sự sống của cơ thể người và được sử dụng rất phổ biến trong đời sống hằng ngày. Hiện nay có nhiều cách khác nhau được sử dụng để phân loại chất béo chẳng hạn phân loại chất béo dựa trên nguồn gốc, phân loại chất béo dựa trên tính chất vật lý (rắn, lỏng), phân loại chất béo dựa trên cấu tạo hóa học.

Trong đó phân loại chất béo dựa trên cấu tạo hóa học là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất để phân loại, đánh giá các tính chất của chất béo. Theo phân loại chất béo dựa trên cấu tạo hóa học, chất béo gồm các loại chất béo bão hòa, chất béo không bão hòa (có một liên kết đôi, có nhiều liên kết đôi).

>>> Có thể bạn quan tâm: Chất béo là gì?

1. Nhóm chất béo bão hòa

- Tính chất

Chất béo bão hòa là tên gọi để chỉ phân loại chất béo khi trong công thức cấu tạo không có chứa liên kết đôi trong chuỗi cacbon mà chỉ chứa các liên kết đơn.

- Nguồn gốc

Chất béo bão hòa rất phổ biến trong tự nhiên và có ở nhiều nguồn chất béo khác nhau. Tuy nhiên, chất béo bão hòa có được tìm thấy chủ yếu trong các sản phẩm chứa chất béo có nguồn gốc động vật như thịt, mỡ động vật, bơ, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa. Ngoài ra, chất béo bão hòa còn có thể xuất hiện ở chất béo có nguồn gốc thực vật như dầu cọ, dầu dừa,...

- Tác dụng đối với cơ thể

Sau khi đi vào cơ thể, chất béo bão hòa chủ yếu được chuyển hóa thành cholesterol làm tăng hàm lượng cholesterol xấu trong máu (LDL-c tức cholesterol trọng lượng phân tử thấp).

Sự gia tăng của cholesterol trọng lượng phân tử thấp trong máu là yếu tố nguy cơ gây nên nhiều bệnh lý khác nhau cho cơ thể, trong đó các bệnh lý về tim mạch là những bệnh thường gặp.

2. Nhóm chất béo không bão hòa

- Tính chất

Chất béo không bão hòa trong phân loại chất béo dùng để chỉ các chất béo có chứa liên kết đôi trong phân tử. Số liên kết đôi trong phân tử có thể dao động khác nhau ảnh hưởng đến tính chất và tác dụng của chất béo. Chất béo không bão hòa được chia làm hai nhóm nhỏ hơn là chất béo không bão hòa chứa một liên kết đôi và chất béo không bão hòa có nhiều liên kết đôi.

- Nguồn gốc

Phân loại chất béo nhóm chất béo không bão hòa thường được tìm thấy trong các sản phẩm chất béo có nguồn gốc từ thực vật như dầu đậu nành, dầu mè, dầu hướng dương, dầu oliu, dầu hạt hạnh nhân,... Bên cạnh đó, mô mỡ ở một số loài cá nước lạnh vùng biển sâu như cá hồi, cá ngừ cũng có thể chứa chất béo không bão hòa một nối đôi.

- Tác dụng đối với cơ thể

Tác dụng của chất béo không bão hòa với cơ thể khi sử dụng phụ thuộc nhiều vào số liên kết đôi có trong phân tử.

Nếu là loại chất béo không bão hòa chứa một liên kết đôi, khi sử dụng sẽ làm giảm lượng cholesterol xấu trong khi không làm ảnh hưởng đến lượng cholesterol tốt trong cơ thể. Còn đối với chất béo không bão hòa nhiều nối đôi khi sử dụng sẽ làm giảm tổng lượng cholesterol trong cơ thể, kể cả cholesterol có lợi và cholesterol xấu.

3. Nhóm chất béo Trans

- Tính chất

Là chất béo bão hòa được tạo nên nhờ sự hydrogen hóa các loại chất béo không bão hòa như dầu thực vật,...

- Nguồn gốc

Đa số các loại chất béo Trans trong phân loại chất béo đều có nguồn gốc tổng hợp nhân tạo.

- Tác dụng với cơ thể

Chất béo Trans khi sử dụng sẽ khiến đồ ăn ngon hơn, đẹp mắt hơn. Khi các loại chất béo Trans khi sử dụng sẽ làm tăng lượng cholesterol xấu và làm giảm lượng cholesterol tốt trong cơ thể. Do vậy, chất béo Trans là loại chất béo nguy hại đối với sức khỏe người sử dụng.

Trên đây là giới thiệu sơ lược về các nhóm chất béo trong cách phân loại chất béo thường sử dụng hiện nay. Mỗi loại chất béo có những đặc điểm riêng về cấu tạo cũng như có tác động khác nhau đối với sức khỏe. Do vậy, khi sử dụng chất béo cần có sự cân đối giữa các nhóm chất béo và tránh các chất béo có hại để không gây hại cho sức khỏe.