Phân biệt: Virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh giống và khác nhau ở điểm nào?

Phân biệt các triệu chứng nhiễm bệnh hô hấp do virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh như thế nào? Có gì giống và khác nhau?

1. Giống nhau giữa virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh thông thường

Cả 4 loại virus này đều là những virus gây ra bệnh đường hô hấp ở mọi lứa tuổi và có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu trẻ nhỏ, người lớn tuổi đang có các bệnh mãn tính hoặc trên 65 tuổi; người bị suy giảm miễn dịch.

Do đều gây bệnh đường hô hấp nên bệnh do nhóm virus này sẽ gây ra các triệu chứng hô hấp phổ biến như ho, sổ mũi hoặc ngạt mũi, khó thở, đau họng, mệt mỏi,... với những mức độ khác nhau tùy từng tình trạng.

Con đường lây lan virus của nhóm virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh cũng có sự tương đồng khi đều có thể lây lan từ người sang người dễ dàng thông qua dịch tiếp xúc trực tiếp hoặc các bề mặt có chứa virus.

Đọc thêm:

+ Dấu hiệu nhận biết trẻ bị ho gà tránh nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác

+ Các loại bệnh lây truyền qua đường không khí

2. Sự khác nhau giữa virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh thông thường

Các loại virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh có nguồn gốc khác nhau. Cụ thể:

- Virus HMPV: Có nguồn gốc từ Pneumoviridae cùng với virus hợp bào hô hấp (còn gọi là RSV). Virus HMPV hoạt động mạnh nhất vào cuối mùa đông và mùa xuân ở vùng khí hậu ôn đới.

- COVID-19: Bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra thuộc chủng virus corona. SARS-CoV-2 lần đầu tiên được phát hiện tại Vũ Hán, Trung Quốc vào tháng 12 năm 2019. Kể từ đó, nó đã lây lan đến mọi quốc gia trên thế giới.

- Virus hợp bào hô hấp (RSV): Virus hợp bào hô hấp (RSV) thường có xu hướng phát triển bắt đầu từ mùa thu, có thể tiếp tục lưu hành cho đến những tháng mùa xuân, bùng phát mạnh mẽ vào khoảng thời gian giao mùa đông - xuân.

- Virus cảm lạnh thông thường: Cảm lạnh là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên dễ lây lan ảnh hưởng đến mũi, họng, xoang và khí quản. Hơn 200 loại virus khác nhau có thể gây cảm lạnh. Virus cảm lạnh phổ biến nhất là rhinovirus, ngoài ra còn có virus parainfluenza, adenovirus và enterovirus. Bạn có thể bị cảm lạnh bất cứ thời điểm nào trong năm, nhưng khả năng cao là vào những tháng lạnh.

Mỗi một loại virus sẽ có các đặc trưng khác nhau, dưới đây là một số điểm khác biệt phổ biến mà bạn có thể chú ý:

2.1. Triệu chứng đặc trưng

- Triệu chứng nhiễm virus HMPV: Thường bao gồm tình trạng ho, sốt, nghẹt mũi, đau họng, sổ mũi, phát ban. Các triệu chứng lâm sàng của nhiễm HMPV có thể tiến triển thành viêm phế quản hoặc viêm phổi và tương tự như các loại virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới khác như thở khò khè, khó thở, viêm tai giữa và thỉnh thoảng có thể thấy viêm kết mạc do HMPV, theo Healthline.

- Triệu chứng nhiễm COVID-19: Các triệu chứng toàn thân như mất khứu giác và vị giác, đau nhức cơ và rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy) thường đặc trưng hơn ở bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra. Trong những trường hợp nghiêm trọng, nhiễm COVID-19 có thể gây suy đa tạng; khó thở, đau tức ngực, mất khả năng nói hoặc vận động, mê sảng. Ở khoảng 80% số người, COVID-19 chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ, mặc dù điều này có thể thay đổi khi các biến thể xuất hiện.

- Triệu chứng nhiễm RSV: Triệu chứng nhiễm RSV thường được đánh giá là giống với bệnh cảm lạnh thông thường, bao gồm ho, sổ mũi, ngạt mũi, đau họng, đau đầu nhẹ, mệt mỏi uể oải, sốt, chán ăn. Với trẻ dưới 6 tháng thì triệu chứng nhiễm RSV có thể là tâm trạng khó chịu, cáu kỉnh; giảm hứng thú chơi; bỏ bú, bỏ ăn và thay đổi trong kiểu thở chẳng hạn như thở khó, thở rút lõm lồng ngực, thở nông, thở khò khè, lỗ mũi mở rộng khi thở và da màu tím tái - điều này cho thấy bệnh nghiêm trọng hơn.

- Triệu chứng cảm lạnh thông thường: Các triệu chứng cảm lạnh thông thường xuất hiện theo giai đoạn. Trong vòng một đến ba ngày sau khi nhiễm virus cảm lạnh, bạn có thể thấy ngứa ở cổ họng, sau đó là hắt hơi, sổ mũi hoặc ngạt mũi, ho và khàn giọng. Từ ngày thứ 4 tới ngày thứ 7 thì các triệu chứng sẽ diễn biến nghiêm trọng hơn và đạt đỉnh kèm theo đau nhức cơ thể, đau đầu, chảy nước mắt và nước mũi, mệt mỏi và sốt thường gặp hơn ở trẻ em. Cuối cùng từ ngày 8 tới ngày thứ 10 thì các triệu chứng sẽ giảm nhẹ và biến mất hoàn toàn, tuy nhiên thì một vài người có thể bị ho sau cảm lạnh tới 2 tháng.

2.2. Thời gian ủ bệnh và kéo dài bệnh

- Bệnh do virus HMPV: Theo CDC Hoa Kỳ, thời gian ủ bệnh của virus HMPV ước tính khoảng 3 - 6 ngày và thời gian trung bình có bệnh có thể sẽ có thay đổi, phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng khi nhiễm virus là gì. Các trường hợp nhẹ của bệnh viêm phổi do virus HMPV ở người thường kéo dài vài ngày đến một tuần. Các triệu chứng dai dẳng, như ho có thể mất nhiều thời gian hơn để biến mất hoàn toàn.

- Bệnh COVID-19: Khoảng thời gian giữa khi bị nhiễm và biểu hiện triệu chứng (thời gian ủ bệnh) có thể dao động từ 2 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Thời gian trung bình trước khi xuất hiện triệu chứng là 5 ngày. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể dao động từ rất nhẹ đến nghiêm trọng. Người bệnh hồi phục sau 7 - 10 ngày hoặc nghiêm trọng hơn có thể mất 2 - 3 tuần tuy nhiên có thể bị mệt mỏi do hội chứng hậu COVID tới hàng tháng.

- Bệnh do RSV: Thông thường từ 4 đến 6 ngày sau khi bị nhiễm RSV thì các triệu chứng mới phát triển. Nhiễm trùng thường tự khỏi sau 1 hoặc 2 tuần. Tuy nhiên, ho do RSV có thể kéo dài trong vài tuần hay các trường hợp nghiêm trọng của RSV thậm chí có thể kéo dài hơn. Một người bị nhiễm RSV thường có thể truyền virus trong khoảng từ 3 đến 8 ngày và bạn có thể lây truyền RSV một hoặc hai ngày trước khi bạn phát triển các triệu chứng. Do đó, nếu bạn bị nhiễm bệnh, không nên tiếp xúc với mọi người trong khoảng một tuần.

- Bệnh cảm lạnh thông thường: Thời gian ủ bệnh cảm lạnh thông thường là từ 12 giờ đến ba ngày sau khi tiếp xúc với virus. Bạn có thể lây nhiễm virus cảm lạnh cho người khác trong tối đa hai tuần, thậm chí lây cảm lạnh một hoặc hai ngày trước khi có triệu chứng. Nhưng cảm lạnh dễ lây lan nhất khi các triệu chứng ở mức tồi tệ nhất - thường là ba ngày đầu tiên bạn cảm thấy khó chịu. Hầu hết các cơn cảm lạnh sẽ tự khỏi trong vòng bảy đến 10 ngày và không trở nên nghiêm trọng hơn.

2.3. Biến chứng và mức độ nghiêm trọng

- Bệnh do virus HMPV: Biến chứng do nhiễm virus HMPV có thể nguy hiểm và cần phải nhập viên bao gồm: Viêm tiểu phế quản, viêm phế quản, viêm phổi, sự bùng phát cơn hen suyễn hoặc cơn COPD và viêm tai giữa.

- Bệnh COVID-19: Virus SARS-CoV-2 có thể đi vào phổi và dẫn đến viêm phổi, biến chứng hô hấp nặng; gây suy yếu miễn dịch, xuất hiện nhiều cục máu đông và gây tắc nghẽn ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, suy gan thận, hôn mê và có thể đe dọa tính mạng ở những bệnh nhân có yếu tố làm tăng nặng tình trạng bệnh. Đồng thời để lại di chứng hậu COVID dai dẳng.

- Bệnh do RSV: Các biến chứng do nhiễm virus RSV có thể gồm viêm tiểu phế quản; viêm phổi; viêm phế quản cấp tính; trầm trọng thêm các bệnh hen suyễn, suy tim sung huyết và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; suy hô hấp; giảm oxy máu động mạch hoặc thiếu oxy tổ chức; mất nước; viêm tai. RSV có thể gây đe dọa tính mạng do các biến chứng của nó, nhưng rất may là tiêm chủng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng hoặc nguy hiểm tính mạng do RSV.

- Bệnh cảm lạnh thông thường: Với người có hệ miễn dịch suy yếu thì cảm lạnh có thể dẫn đến các tình trạng khác có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như hen suyễn, viêm tiểu phế quản, viêm phổi, viêm phế quản, viêm xoang hoặc viêm tai giữa. Nghiêm trọng hơn, cảm lạnh có thể khiến tình trạng bệnh lý mãn tính trở nên trầm trọng hơn (ví dụ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, suy tim).

Nhìn chung, việc các triệu chứng tương đồng giữa 4 loại virus gây bệnh đường hô hấp là virus HMPV, COVID-19, RSV và cảm lạnh thông thường dễ gây nhầm lẫn. Quan sát trên lâm sàng có thể gặp khó khăn nên cách tốt nhất để phân biệt và xác định nguyên nhân của các triệu chứng hô hấp do đâu chính là xét nghiệm.

Nguồn tham khảo:

1. HMPV vs Covid-19: Key similarities and differences in symptoms

2. What Are the Signs and Symptoms of hMPV and Should You Worry?

3. Coronavirus, COVID-19

4. About Common Cold

5. RSV (Respiratory Syncytial Virus)