Phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết để điều trị đúng cách

1. Phân biệt nguyên nhân gây sốt rét và sốt xuất huyết

Sốt rét và sốt xuất huyết đều là bệnh truyền nhiễm do muỗi mang mầm bệnh tấn công người. Tuy nhiên, xác định hai loài muỗi gây bệnh là yếu tố quan trọng để phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét.

Sốt xuất huyết:

Tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết có tên gọi là virus Dengue, được truyền bệnh sang người thông qua muỗi cái Aedes aegypti (muỗi vằn). Đây là loại muỗi có màu đen, chân, thân, bụng có khoang đen trắng rõ rệt, vùng ngực có các vảy trắng xếp thành hàng, trên lưng có hình chiếc đàn hai dây màu trắng.

Thời gian hoạt động mạnh của muỗi vằn thường là vào buổi sáng hoặc chiều tối. Đặc biệt, chúng có khả năng bay rất nhanh, nếu tìm thấy mồi là lao vào đốt và hút máu ngay lập tức hoặc sẽ bám theo mồi tới cùng và chỉ bay đi khi đã hút căng máu. Muỗi vằn cũng thích trú ẩn ở những nơi ẩm thấp, ánh sáng yếu và thường sống ở gần người.

Sốt rét:

Tác nhân gây ra bệnh sốt rét lại là ký sinh trùng Plasmodium, truyền bệnh sang người thông qua muỗi cái Anophen chích vào máu. Từ đó, kí sinh trùng tìm đường vào tế bào gan của bệnh nhân và sinh sôi. Khi tế bào gan đột ngột bị phá vỡ, ký sinh trùng theo đó thoát ra và xâm nhập và sinh sôi thêm ở các tế bào hồng cầu rồi lại tiếp tục phá vờ, sinh sôi ở các tế bào hồng cầu khác.

Muỗi Anophen có đặc điểm chiều dài của muỗi bằng chiều dài của vòi, trên cánh muỗi có các vẩy đen trắng, muỗi đậu chếch một góc 45 độ khi đậu trên giá thể.

Thời gian muỗi Anophen hoạt động mạnh là vào ban đêm. Loài muỗi này chủ yếu sống trong rừng rậm hoặc khu vực đồi núi. Do đó, muỗi chủ yếu đốt các loài động vật như khỉ, vượn,... Người đi rừng hoặc sống ở khu vực nhiều rừng rậm thường là đối tượng mắc sốt rét.

Như vậy, sự khác biệt về vẻ bên ngoài, thời gian hoạt động và nơi trú ẩn ưa thích của hai loại muỗi này là khá rõ ràng, cách phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét thông qua nguyên nhân gây bệnh.

2. Phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết qua các triệu chứng

- Thời gian ủ bệnh: Thời gian xuất hiện các triệu chứng đầu tiên của hai loại bệnh này thường khác nhau. Trong khi sốt xuất huyết thường ủ bệnh trong cơ thể khoảng 1 tuần thì triệu chứng đầu tiên của sốt rét lại xuất hiện sau khoảng 10-15 ngày nhiễm kí sinh trùng gây bệnh.

- Sốt: Sốt là dấu hiệu tiêu biểu của cả hai loại bệnh, nhưng cơn sốt của chúng lại không hoàn toàn giống nhau.

Cơn sốt do sốt xuất huyết gây ra thường xuất hiện đột ngột, thân nhiệt cao (trên 39 độ), kéo dài thành từng cơn trong khoảng từ 2-7 ngày. Trong thời gian này, cơ thể bệnh nhân liên tục xuất hiện cảm giác mệt mỏi, đau nhức cơ bắp,... Đây là dấu hiệu để phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét.

Trong khi đó, sốt rét lại gây ra những cơn sốt ngắn hơn, cùng với đó là cảm giác đau khớp, ớn lạnh, đổ nhiều mồ hôi. Bệnh nhân thường không sốt quá cao, người hâm hấp nóng.

- Phát ban, xuất huyết dưới da: Đây là triệu chứng thường gặp ở bệnh do virus dengue gây ra, là dấu hiệu để phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét. Bệnh nhân sốt xuất huyết thường có các nốt xuất huyết dưới da ở đùi, cánh tay, bắp chân, bụng,... Cùng với đó là một số hiện tượng như chảy máu chân răng. chảy máu lợi, nặng hơn là nôn hoặc đi ngoài ra máu,...

3. Chẩn đoán để phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét

Hai loại bệnh này có phương pháp chẩn đoán khác nhau. Đối với sốt xuất huyết, bệnh cần được kiểm tra kĩ lưỡng thông qua quá trình thử nghiệm kỹ lưỡng. Đối với sốt rét, ký sinh trùng gây bệnh có thể được phát hiện thông qua hình ảnh dưới kính hiển vi.

Với hai loại bệnh có triệu chứng khá tương đồng này, việc chẩn đoán và phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét một cách chính xác là rất quan trọng để tiến hành điểu trị phù hợp. 

Đây đều là các bệnh khá nguy hiểm với nguy cơ xảy ra biến chứng cao. Do đó, không nên chủ quan trước các dấu hiệu sốt xuất huyết cũng như sốt rét.

4. Phòng chống sốt rét và sốt xuất huyết

Để phòng chống sốt rét và sốt xuất huyết, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:

- Diệt loăng quăng, bọ gậy bằng cách đậy nắp các dụng cụ chứa nước quanh nhà hoặc úp ngược các dụng cụ chứa nước không dùng đến để tránh muỗi vào đẻ trứng. 

- Dọn vệ sinh môi trường, thu gom các chai lọ, đồ dùng phế thải quanh nhà

- Dùng hương muỗi, kem xua muỗi, các loại bình xịt muỗi, vợt điện, ... để hạn chế muỗi đốt

- Tích cực phối hợp với chính quyền địa phương trong các đợt phun thuốc diệt muỗi

- Mặc quần áo dài, ngủ màn kể cả ban ngày lẫn ban đêm

- Khi bệnh cần có phương pháp để tránh lây cho người khác.