Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn IV

Tham vấn chuyên môn: - Bác sĩ Chuyên khoa I Bệnh viện Quân Y 108
Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn IV
Ung thư vòm họng khi được chẩn đoán ở giai đoạn 4 nghĩa là lúc này tế bào ung thư đã có hướng di căn xa và lây lan sang các cơ quan khác của cơ thể. Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn IV chủ yếu nhằm vào hai phương pháp chính là xạ trị và hoá trị.
Dấu hiệu ung thư vòm họng giai đoạn IV:

Ung thư vòm họng ở giai đoạn IV (giai đoạn di căn) là khi các tế bào ung thư ở vòm họng đã lan tới những hạch bạch huyết, đến bộ phận khác trong cơ thể như gan, xương, não, phổi,...

Do vậy, triệu chứng ung thư vòm họng giai đoạn IV là tập hợp những dấu hiệu ở các vị trí mà khối u khởi phát và di căn. Cụ thể:

- Cổ bị nổi hạch: Các hạch này cứng và dính chặt vào cổ. Nếu như hạch sưng quá lớn có thể bị vỡ gây ra chảy máu, làm cho người bệnh có thể tự sờ thấy hạch, cảm giác nuốt nghẹn, đau đớn.

- Nghẹt mũi, mũi bị chảy mủ, có mùi hôi, rất dễ bị hoại tử và chảy máu. 

- Ù tai, suy giảm thính lực ở một hay cả 2 bên tai 

- Bị liệt dây thần kinh sọ

- Xuất hiện thêm các biểu hiện đồng loạt như: bị đau nhức vùng trán, tê bì nửa mặt, bị liệt vùng mặt, liệt lưỡi, suy giảm thị lực có thể đẫn đến mù loà

Ở một số bệnh nhân ung thư vòm họng giai đoạn cuối khác có thể bị vàng da, vàng mắt; đau nhức xương khớp do tế bào ung thư di căn tới gan, xương hoặc có thể bị gãy xương do di căn, ho ra máu; giảm cân nhanh; nước tiểu ra có màu sẫm,...

1. Xác định giai đoạn

Phác đồ áp dụng cho ung thư vòm họng giai đoạn IVc, với mọi tiêu chí T, mọi tiêu chí N và tiêu chí M là M1.

2. Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn IV

Phác đồ điều trị ung thư vòm họng giai đoạn IV bao gồm xạ trị kết hợp với hoá trị. Lưu ý rằng bệnh nhân cần tuyệt đối tuân theo phác đồ điều trị ung thư vòm họng của bác sĩ kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ để nâng cao hiệu quả điều trị.

2.1. Phác đồ điều trị ung thư vòm họng bằng hoá trị liệu

- Áp dụng phác đồ có Platinium, hóa trị liệu trước tia có nhiều phác đồ, thường áp dụng phác đồ 2-3 đợt CF.

+ Phác đồ 2-3 đợt CF (Cisplatin 100mg/m2 da ngày 1+  5FU 1000mg/m2 da ngày 1 đến ngày 5) chu kỳ 21 ngày.

+ Phác đồ nhóm platin (Cisplatin hoặc Carboplatin) kết hợp với taxan (Paclitaxel hoặc Docetaxel): Cisplatin 75mg/m2 da/ngày 1 + Paclitaxel 300mg/m2 da/ngày 1, chu kỳ 21 ngày với sự trợ giúp của thuốc kích thích tăng sinh dòng bạch cầu.

+ Phác đồ kết hợp nhóm platin với taxan và 5FU: là công thức mang lại hiệu quả rất cao trong ung thư vòm họng nhưng còn đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.

+ Phác đồ điều trị ung thư vòm họng bằng hóa trị liệu kết hợp với thuốc ức chế yếu tố phát triển biểu mô:

- Kết hợp với Cetuximab: Cetuximab là một kháng thể đơn dòng ức chế yếu tố phát triển biểu mô, trong điều trị lần đầu nhóm có thêm Cetuximab có nâng được tỉ lệ đáp ứng thuốc nhưng chỉ tiêu về thời gian sống không thay đổi.

- Kết hợp Erlotinib: Erlotinib cũng thuộc nhóm ức chế yếu tố phát triển biểu mô, thuốc uống hàng ngày 100 mg kết hợp Cisplatin.

2.2. Xạ trị khối u và hạch

Khi bệnh nhân thực hiện được hết liệu trình hóa trị, nếu đáp ứng hoàn toàn hoặc đáp ứng tốt thì có thể tia xạ vào khối u và hạch.

3. Lưu ý gì cho người bệnh khi làm hoá trị và xạ trị?

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ thì bệnh nhân cũng có thể gặp phải những tác dụng phụ do xạ trị và hoá trị gây ra - đặc biệt lúc này cơ thể bệnh nhân khá yếu khi liên tiếp phải tiếp nhận các đợt trị liệu.

Vì thế người bệnh có thể giảm tác dụng phụ bằng những biện pháp dưới đây:

- Giảm mệt mỏi bằng thời gian biểu sinh hoạt hợp lý

- Về chế độ ăn: nên tăng cường các món luộc, hấp. Tránh những món ăn có lượng đường cao và những món có sử dụng gia vị gây kích ứng niêm mạc họng

- Nên đựng đồ ăn bằng bát sứ, thuỷ tinh thay vì đồ kim loại. 

- Giữ gìn vệ sinh răng miệng , dùng bàn chải mềm, kem đánh răng có fluoride

- Tránh tiếp xúc ánh sáng mặt trời ở vùng gia bị tổn thương, có thể sử dụng các loại kem bôi da phù hợp để tránh kích ứng da.


Tác giả: Kim Phụng