Những thông tin quan ngại về tác hại của thuốc lá mới từ công bố của Bộ Y tế

Nguy cơ thuốc lá mới góp phần tạo ra thế hệ trẻ nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác

Tại Hội thảo công bố tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng diễn ra tại Bộ Y tế. GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế bày tỏ quan ngại về việc người dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gia tăng thời gian qua, đặc biệt là trẻ em, trẻ vị thành niên.

"Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng mặc dù chưa được phép nhập khẩu, quảng cáo hoặc bán tại Việt Nam nhưng tỉ lệ sử dụng các sản phẩm này đã có sự gia tăng nhanh trong thời gian qua. Đặc biệt là ở học sinh phổ thông trung học tại khu vực thành thị.

Các cơ quan chức năng đã cảnh báo về tình trạng lợi dụng thuốc lá điện để lưu hành, sử dụng ma túy trái phép. Các bệnh viện đã ghi nhận các tình trạng nhập viện có liên quan đến thuốc lá điện tử, trong đó có ngộ độc, loạn thần và ngộ độc ma túy"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Đọc thêm:

- Nghiên cứu mới về hậu quả của hút thuốc lá khi mang thai

- Người Việt thích hút thuốc lào, thuốc lào có hại như thuốc lá không?

Thông tin tại hội thảo cho thấy, theo kết quả nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu năm 2021 của tổ chức IHME, ước tính Việt Nam có hơn 84.500 ca tử vong do hút thuốc lá chủ động và 18.800 ca tử vong do hút thuốc thụ động; thiệt hại kinh tế do hút thuốc lá, gồm chi phí khám chữa bệnh và tổn thất năng suất lao động, chiếm 1,14% GDP năm 2022 (tương đương 108,7 nghìn tỷ đồng).

Trong thập kỷ qua, tỷ lệ hút thuốc ở người trưởng thành ở Việt Nam giảm chậm, năm 2021 là 20,8% (nam 41,1% thuộc nhóm cao nhất thế giới, nữ 0,6%). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% (2014) xuống 1,9% (2022).

Trong khi đó, theo công bố nghiên cứu của Bộ Y tế "Tổng hợp và phân tích các nghiên cứu, báo cáo của quốc tế và trong nước về tác hại của thuốc lá mới, đề xuất các biện pháp ngăn chặn thuốc lá mới" tại hội thảo do TS.Nguyễn Khá.nhPhương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế trình bày, cho biết Việt Nam đối mặt với sự gia tăng người sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử thuốc lá nung nóng đặc biệt là trong giới trẻ.

Nghiên cứu cũng cho thấy tác hại của thuốc lá mới đối với xã hội đáng quan ngại, nhất là thiết kế của các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các hình thức quảng bá hấp dẫn, dẫn dắt thế hệ người sử dụng nicotine mới, đặc biệt là thanh thiếu niên và nữ giới, nguy cơ thuốc lá mới góp phần tạo ra thế hệ trẻ nghiện nicotine và các chất gây nghiện khác, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ và an ninh trật tự xã hội...

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đa phần sử dụng muối nicotine nồng độ cao, dễ được hấp thu, giảm kích ứng họng và dễ đưa được hàm lượng nicotine cao vào một sản phẩm kích cỡ nhỏ.

Theo thống kê của Bộ Y tế, số trẻ vị thành niên sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng nhanh chóng, năm 2019, khoảng 2,6% học sinh Việt Nam từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử. Đến năm 2022, tỉ lệ sử dụng ở vị thành niên là học sinh 13-15 tuổi là 3,5% (4,3% nam và 2,8% nữ).

Theo kết quả sơ bộ của điều tra tại 11 tỉnh/thành phố năm 2023, tỉ lệ sử dụng ở học sinh 13-17 là 8,1%; tỉ lệ sử dụng ở các thành phố lớn và thành thị cao hơn so với nông thôn; sử dụng ở nữ giới cao (4,3% ở nữ giới tuổi 11-18, 11 tỉnh/thành phố năm 2023).

Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc, gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể

TS Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho hay, tác hại ban đầu của thuốc lá điện tử đã được ghi nhận tại Việt Nam. Theo báo cáo từ gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong năm 2023 có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Cũng trong năm 2022 và 2023, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận gần 130 trường hợp nhập viện bị ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử…

"Bệnh nhân nhập viện với triệu chứng dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp và cả đột quỵ não. Số ngày điều trị trung bình từ 1-6 ngày. Đặc biệt, sau điều trị khoảng 5% ca bệnh có di chứng.

Trong số người nhập viện có 5,8% người dưới 18 tuổi; 10,5% là nữ; 6,6% sử dụng thuốc lá điện tử lần đầu tiên và có tới 89,6% sử dụng kép (có sử dụng cả thuốc lá thông thường)", ông Đức nói và cho rằng đây là con số thống kê được, có thể còn nhiều ca bệnh chưa được thống kê.

TS Hà Anh Đức nhấn mạnh, không có một sản phẩm thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe. "Do tỷ lệ thanh thiếu niên gia tăng sử dụng thuốc lá mới, đề nghị Quốc hội kịp thời ban hành quy định để cấm toàn diện các sản phẩm này trước khi việc sử dụng trở nên phổ biến hơn, bao gồm: cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo, sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng"- TS Hà Anh Đức đề xuất.

Theo ThS Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam thuốc lá điện tử có tới gần 20.000 loại hương vị khác nhau được sử dụng làm tăng tính hấp dẫn, tăng nguy cơ mất an toàn.

Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc giống như thuốc thuốc lá, thành phần chất ô nhiễm, kim loại chì, bạc, thủy ngân,... gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Trong đó, thuốc lá điện tử làm suy giảm chức năng phổi do tắc ngẽn; Tăng nguy cơ mất các bệnh tim mạch, rối loạn chức năng mạch máu, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, …

Thậm chí, làm tổn thương DNA gây tăng nguy cơ ung thư, tăng kháng hóa trị liệu. Đặc biệt, có thể gây ảnh hưởng tâm sinh lý giới trẻ, tăng nguy có xì trét, và giảm sự ổn định tâm lý.

Ông Lâm dẫn chứng thuốc lá điện tử gây nhiều tác hại cấp tính nguy hiểm, đặc biệt là hội chứng tổn thương phổi do thuốc lá điện tử - EVALI. Theo báo cáo của CDC Hoa kỳ đã có 68 ca tử vong do hội chứng này tại 29 tiểu bang.