Những thông tin cần biết về chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2

Tiểu đường tuýp 2 thường phổ biến sau độ tuổi 35, các chuyên gia cho biết, việc kiểm soát đường huyết phụ thuộc rất lớn vào chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2.

Bên cạnh việc tuân theo chỉ định điều trị của các bác sĩ, việc thực hiện chế độ ăn uống khoa học và hợp lý sẽ giúp hỗ trợ quá trình điều trị bệnh, ngăn ngừa bệnh tiến triển trầm trọng.

1. Những lưu ý về chế độ ăn uống cho người tiểu đường tuýp 2

Các bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng cho biết trên thực tế không có một công thức chung cho thực đơn của bệnh nhân tiểu đường nói chung, bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 nói riêng. Tùy vào thời gian mắc bệnh, tình trạng bệnh, các bệnh lý kèm theo và sở thích của từng người bệnh mà người bệnh có thể lựa chọn thực đơn ăn uống khác nhau.

Tuy nhiên, dù thực hiện chế độ dinh dưỡng nào, người tiểu đường tuýp 2 cần lưu ý những vấn đề sau đây:

- Ăn đa dạng các loại thực phẩm tốt cho bệnh nhân tiểu đường, không lạm dụng một loại thực phẩm nhất định.

- Ăn vừa đủ với nhu cầu của cơ thể, tránh ăn quá no hoặc để cơ thể bị đói.

- Ăn chậm, nhai kỹ, ăn thành nhiều bữa trong ngày.

- Luôn theo dõi và đảm bảo đường huyết không tăng hoặc hạ quá mức.

- Chú ý tới vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.

- Ưu tiên chế biến món ăn bằng phương pháp luộc, hấp, tránh hầm, chiên, xào nhiều dầu mỡ...

Ngoài ra, người bị tiểu đường tuýp 2 cần lưu ý không được bỏ bất cứ bữa ăn nào trong ngày. Nên có ít nhất 3 bữa phụ giữa các bữa chính. Khi ăn tối xong, người bệnh nên đi lại nhẹ nhàng để giúp cơ thể tiêu hoao bớt đường, tránh tăng đường huyết vào sáng hôm sau.

Đọc thêm:

+ Tìm hiểu về cách sử dụng ngũ cốc cho người tiểu đường

+ Chuyên gia giải đáp thắc mắc uống nước ngọt nhiều có bị tiểu đường không?

2. Chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2

2.1. Bị tiểu đường tuýp 2 nên ăn gì?

2.1.1. Rau xanh và trái cây

Rau xanh và trái cây là những thực phẩm không thể bỏ qua trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2. Nhóm thực phẩm này cung cấp nguồn vitamin, chất khoáng và chất xơ tuyệt vời cho cơ thể. Theo các nghiên cứu, chất xơ và carbohydrate phức hợp có trong rau giúp người bệnh cảm thấy no lâu hơn, ngăn cản việc ăn quá nhiều và các vấn đề về đường huyết. 

Vì thế, người bị tiểu đường nên tăng cường thêm rau xanh và các loại trái cây vào trong thực đơn ăn uống của mình. Theo đó, các loại rau và trái cây tốt cho người bị tiểu đường bao gồm bông cải xanh, xà lách, măng tây, bưởi, bơ, dâu tây,...

Cần lưu ý, người bị tiểu đường nên ăn trái cây tươi, tránh ăn trái cây sấy và những loại trái cây có chứa lượng đường cao.

2.1.2.Các loại đậu

Các loại đậu là thực phẩm tốt cho người bị tiểu đường. Nguyên nhân là vì trong thành phần của chúng chứa nhiều chất xơ và protein tốt cho sức khỏe. Hàm lượng chất xơ cao giúp bệnh nhân tiểu đường hấp thụ ít carbohydrate hơn các loại thực phẩm khác. Vì vậy, đậu và các loại đậu là thực phẩm không thể bỏ qua cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2.

2.1.3. Ngũ cốc nguyên hạt

Trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 không thể thiếu ngũ cốc nguyên hạt. Các loại ngũ cốc nguyên hạt như lúa mạch, kiều mạch, yến mạch....ít có khả năng làm tăng đột biến lượng đường trong máu. 

2.1.4. Sữa và các chế phẩm từ sữa

Các sản phẩm từ sữa rất tốt cho sức khỏe vì trong thành phần của chúng có chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm canxi, protein. Không những vậy, các nghiên cứu còn chỉ ra rằng sữa có tác động tích cực đến việc tiết insulin ở bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. 

Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý khi tiêu thụ sữa và các chế phẩm từ sữa, cần lựa chọn loại ít béo hoặc tách béo, không đường hoặc ít đường để hạn chế tình trạng tăng đường huyết. Ngoài ra, không nên uống quá nhiều sữa, chỉ nên uống một ly khoảng 200ml vào bữa phụ mỗi ngày.

2.1.5. Thịt gia cầm và cá

Protein rất quan trọng đối với người mắc tiểu đường nói chung, bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 2 nói riêng. Vì thế, người bệnh tiểu đường tuýp 2 không nên bỏ qua thịt gia cầm và cá vào trong thực đơn ăn uống của mình.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người bệnh nên ăn ức gà không da, trứng, cá hồi, cá mòi, cá ngừ...

2.1.6. Các loại chất béo tốt

Thực phẩm chứa chất béo tốt không thể thiếu trong chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2. Nguyên nhân là vì các chất béo tốt như omega-3, alpha-lipoic axit,… tham gia vào cấu trúc nên thành tế bào, các hormone trong cơ thể. Không những vậy, alpha-lipoic axit còn được chứng minh có thể ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm tiểu đường. 

Theo đó, người bệnh tiểu đường tuýp 2 nên tăng cường các chất béo tốt có chứa trong các loại hạt (hạnh nhân, điều, óc chó), các loại quả hạch, các loại dầu oliu, dầu đậu nành, các loại cá béo như cá hồi, cá thu…

2.2. Tiểu đường tuýp 2 nên kiêng gì?

Bên cạnh việc ưu tiên các thực phẩm tốt cho người bị tiểu đường tuýp 2 như đã liệt kê ở trên, trong chế độ ăn của bệnh nhân cần tránh các thực phẩm có hàm lượng đường cao, giàu calo. 

2.2.1. Tiểu đường tuýp 2 nên kiêng đồ uống, thực phẩm có đường

Nước ngọt, thực phẩm chế biến có đường là những thực phẩm nên kiêng đối với người bị tiểu đường tuýp 2. Trong thành phần của nhóm thực phẩm này có chứa nhiều đường fructose, loại đường có liên quan chặt chẽ đến tình trạng kháng insulin và bệnh tiểu đường. 

Vì thế, nếu bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 ăn nhiều thực phẩm chứa đường hoặc uống quá nhiều nước ngọt có thể làm tăng nguy cơ dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, tim mạch. Không những vậy, lượng đường fructose cũng làm thúc đẩy mỡ bụng và tăng mức cholesterol, triglyceride có hại cho sức khỏe.

2.2.2. Thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa

Thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa cũng nằm trong danh sách người bị tiểu đường tuýp 2 nên kiêng. Nguyên nhân là vì chúng làm giảm mức cholesterol HDL (chất béo “tốt”) và làm tăng cholesterol LDL (chất béo “xấu”), từ đó làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh tiểu đường, tăng viêm và kháng insulin. 

Vì thế, người bệnh tiểu đường tuýp 2 cần tránh xa các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, thực phẩm chiên rán, snack như bim bim, bỏng ngô…

2.2.3. Tinh bột tinh chế

Cơm, bánh mì trắng, mì ống đều là các thực phẩm chứa hàm lượng tinh bột chế cao, gây tăng đáng kể chỉ số đường huyết ở người tiểu đường tuýp 2. Nguyên nhân là vì các loại thực phẩm này ít chất xơ, làm quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh, hấp thu lượng đường lớn vào máu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người bệnh.

Vì thế, người bị tiểu đường tuýp 2 cần hạn chế nhóm thực phẩm này. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên thay cơm gạo lứt bằng cơm trắng hoặc nếu ăn cơm trắng thì chỉ nên ăn nửa bát hoặc một bát để tránh tình trạng đường huyết tăng cao đột ngột.

3. Gợi ý thực đơn dành cho người tiểu đường tuýp 2

Dưới đây là gợi ý thực đơn dành cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2. Lưu ý thực đơn có thể thay đổi theo sở thích người bệnh, đặc trưng vùng miền nhưng phải là những thực phẩm tốt cho người bị tiểu đường.

- Bữa ăn sáng:

+ Phở, mỳ hoặc các loại ngũ cốc.

+ Trái cây.

+Các loại thịt nạc hoặc hải sản có trong các món nước.

- Bữa trưa:

+ Nửa bát cơm.

+ Tăng cường thực phẩm chứa nhiều chất xơ như các loại đậu, rau xanh.

+ Thịt lợn hoặc thịt bò.

+ Cá hồi hoặc cá ngừ.

- Bữa tối:

+1/2 bát bún.

+ Nên ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa

+ Đậu phụ hoặc cá ngừ.

+ Bông cải xanh, cà chua.

Tiểu đường tuýp 2 nói riêng và tiểu đường nói chung là căn bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, người bệnh có thể xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2 khoa học để kiểm soát tốt đường huyết và sống chung hòa bình với căn bệnh này. Hi vọng những thông tin này sẽ giúp bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 chọn được loại thực phẩm tốt nhất, chế biến đúng cách và sắp xếp nhu cầu năng lượng trong từng bữa ăn thật hợp lý.