Những tác dụng phụ của thuốc giảm đau mà bệnh nhân ung thư lưỡi cần biết

Một số loại thuốc dùng để giảm đau cho bệnh nhân ung thư lưỡi gồm aspirin, paracetamol, opioid. Tác dụng phụ của các loại thuốc này là như thế nào? Tùy từng nhóm thuốc sẽ gây ra những tác dụng phụ riêng.

1. Tác dụng phụ của thuốc Aspirin

Aspirin là thuốc chống viêm giảm đau mạnh, thường dùng để giảm đau xương hoặc đau do viêm. Thuốc kháng viêm không chứa Steroid (NSAID'S) có nhiều loại, trong chăm sóc làm dịu cơn đau thường sử dung như: Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac ,Indomethacin.

Aspirin có tác dụng giúp giảm viêm, chống đau. Tác dụng phụ có thể bao gồm các vấn đề về dạ dày, chẳng hạn như khó tiêu và chảy máu khi dùng loại thuốc này, đặc biệt là nếu dùng thường xuyên. Sử dụng trong thời gian dài, NSAID có thể làm tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ.

2. Tác dụng phụ của Paracetamol

Paracetamol rất quan trọng trong việc kiểm soát cơn đau do ung thư. Nó thường được dung nạp tốt, không ảnh hưởng đến dạ dày, nó có thể dùng làm hạ sốt và giảm đau trong một số cơn đau thông thường khác.

Tác dụng phụ: Những đối tượng mẫn cảm với thành phần của thuốc khi sử dụng thuốc có thể sẽ gặp một số biểu hiện kích ứng dị ứng như ban đỏ, nổi mề đay.

Đối với những người uống rượu quá nhiều và kéo dài trong nhiều ngày có thể mắc phải nguy cơ lớn nhiễm độc gan khi sử dụng Paracetamol. Khi sử dụng Paracetamol cùng lúc với những dược phẩm như: phenytoin, barbiturate, carbamazepin và isoniazid, gan dễ nhiễm độc bởi tính độc hại của Paracetamol. 

3. Tác dụng phụ của Oipoid ( codeine, tramadol và morphin)

Opioid làm giảm phản ứng đau của cơ thể do giảm truyền các tín hiệu đau đến não và tăng ngưỡng chịu đau của cơ thể. Khi sử dụng nhóm thuốc opioid, cần lưu ý một số tác dụng phụ có thể xảy ra:

– Buồn ngủ (tránh sử dụng cho người lái xe, vận hành máy móc…)

– Chóng mặt, buồn nôn

– Suy hô hấp

– Táo bón

– Gây hưng phấn, ảo giác…

Đặc biệt lưu ý khi dùng morphin có thể gây buồn nôn và táo bón nên kèm theo thuốc chống nôn (metoclopramide 10 mg) và chế độ ăn chống táo bón hoặc các loại thuốc nhuận trường: sorbitol, duphalac...

Mê sảng hay hoang tưởng là một tác dụng phụ thường xảy ra khi sử dụng morphin nhưng nó sẽ nhẹ đi khi giảm liều hoặc sau khi dùng 1 đến 2 ngày. Nếu vẫn còn nghiêm trọng, có thể cho Morphin dưới da liều thấp có thể làm giảm dấu hiệu này. Nên dùng phối hợp xen kẽ với các thuốc khác như Tylenol hoặc Codein giữa các lần tiêm Morphin.

Nhóm thuốc opioid tương đối an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn, với liều lượng chính xác theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng thuốc, có thể có những nguy cơ sau:

- Nguy cơ dung nạp thuốc

Nguy cơ dung nạp thuốc xảy ra khi liều đáp ứng điều trị ban đầu của thuốc opioid, mất dần tác dụng theo thời gian. Muốn đạt hiệu quả điều trị, cần phải tăng liều dùng thuốc opioid.

- Nguy cơ lệ thuộc thuốc

Nguy cơ lệ thuộc thuốc xảy ra khi sử dụng thuốc opioid trong một thời gian dài, cơ thể dần thay đổi và lệ thuốc vào thuốc. Khi ngưng sử dụng thuốc, cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng "cai thuốc" như run rẩy, nôn ói, tiêu chảy, mất ngủ, trầm cảm…

Để phòng tránh nguy cơ lệ thuộc thuốc, các thầy thuốc sẽ thay thế bằng một loại thuốc giảm đau khác và đồng thời giảm dần liều dùng thuốc opioid cho đến khi cơ thể không còn lệ thuộc vào thuốc và các triệu chứng cai thuốc biến mất.

4. Lời khuyên cho bệnh nhân ung thư lưỡi khi dùng thuốc giảm đau

Tác dụng phụ của các loại thuốc trên là không thể tránh khỏi. Để hạn chế tối đa các tác dụng phụ của thuốc thì người bệnh cần chú một số điều sau:

- Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc

- Tùy từng giai đoạn bệnh và đặc điểm cơn đau mà các bác sĩ sẽ kê những loại thuốc giảm đau phù hợp. Vậy nên người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định của bác sĩ, sử dụng thuốc thường xuyên theo chu kỳ thay vì chờ khi cơn đau ập tới mới dùng. Nếu cơn đau được quản lý tốt, người bệnh có thể không cần tăng liều lượng, và sẽ giảm tiểu tối đa được tác dụng phụ của thuốc.