Những nguyên tắc cơ bản trong việc chăm sóc bệnh nhân thay van tim cơ học

 1. Tuân thủ tuyệt đối mọi chỉ dẫn của bác sĩ 

Bệnh nhân thay van tim cơ học cần có giá trị INR ổn định (nguồn: Internet)

Mọi bệnh nhân sau khi thay van tim cơ học đều phải dùng thuốc chống đông suốt đời. Loại thuốc chống đông thường được sử dụng là Sintrom - thuộc nhóm thuốc kháng vitamin K. Bệnh nhân cần uống thuốc này để tránh nguy hiểm đến tính mạng. 

Khi uống nên chú ý uống đủ liều lượng và uống thuốc đều đặn. Việc không tuân thủ quy định uống thuốc như trên sẽ dễ dẫn đến hình thành cục máu đông ở van tim cơ học, gây tắc mạch ở nhiều nơi trong cơ thể. Đặc biệt nếu gây tắc mạch máu não sẽ dẫn tới việc bị nhồi máu não. Hơn nữa, cục máu đông xuất hiện ở ngay van cơ học cũng sẽ làm van không hoạt động, bệnh nhân có thể đột tử rất nhanh. 

Ngược lại, người bệnh cũng cần cẩn thận với việc uống thuốc quá liều lượng, việc này sẽ làm máu khó đông, gây xuất huyết nhiều nơi trong cơ thể như xuất huyết da, thận, dạ dày, chảy máu não. 

Bệnh nhân sử dụng thuốc chống đông cần được xét nghiệm máu định kỳ để thử giá trị INR (International Normalized Ratio). Với bệnh nhân có van động mạch chủ cơ học, INR cần giữ ở mức 2 - 3, bệnh nhân có van hai lá cơ học là 2,5 - 3,5.

 2. Ghi nhớ lịch tái khám đối với bệnh nhân thay van tim cơ học 

Điều đầu tiên bệnh nhân thay van tim cơ học cần ghi nhớ là việc sử dụng thuốc chống đông rất quan trọng. Ngay sau khi mổ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc chống đông và theo dõi người bệnh hàng ngày thông qua giá trị INR để điều chỉnh liều lượng thuốc cho bệnh nhân. Sau khi bệnh nhân đạt INR ổn định thì sẽ được ra viện và có lịch hẹn tái khám. Bệnh nhân cần ghi nhớ lịch tái khám và uống thuốc chống đông theo chỉ dẫn của bác sĩ. Trừ trường hợp có ý kiến từ phía bác sĩ, nếu không được ngưng thuốc đột ngột vì bất cứ lí do gì.

Phụ nữ từng thay van tim cần phải có chỉ dẫn của bác sĩ nếu muốn có con (nguồn: Internet)

Bệnh nhân cần lưu ý một số việc sau đây:

- Bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông cần tránh dùng các loại thuốc khác, trường hợp bất khả kháng thì cần phải có sự tư vấn từ bác sĩ và đọc kĩ hướng dẫn sử dụng của thuốc.

- Khi có những triệu chứng như: nổi vết bầm dưới da, chảy máu chân răng (chảy máu tự nhiên hoặc sau khi đánh răng), chảy máu mũi, đi ngoài phân đen sệt, nôn ra máu, tiểu ra màu đỏ, lượng máu hành kinh ra nhiều (ra nhiều so với chu kì bình thường của người phụ nữ), cảm thấy tức ngực, khó thở...thì cần đến bệnh viện ngay để bác sĩ kiểm tra và điều trị vì bạn có nguy cơ bị kẹt van tim hoặc xuất huyết do lỡ dùng thuốc quá liểu.

- Người thay van tim cơ học khi vào viện do các tai nạn ngoài ý muốn hay bệnh tật khác thì phải báo cho bác sĩ ở đó rằng mình đang dùng thuốc chống đông và có van tim cơ học.

- Bệnh nhân nữ muốn có con cũng phải xem xét ý kiến của bác sĩ, đặc biệt là đến ngày sinh nở.

3. Chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày

Bên cạnh việc tuân thủ lịch tái khám và chỉ dẫn của bác sĩ thì chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng đối với người thay van tim cơ học. Bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của thuốc chống đông. Nhiều loại thực phẩm chứa vitamin K gây cản trở tác dụng của thuốc này. Bệnh nhân cần lưu ý chế độ ăn ít thực phẩm chứa vitamin K.

Bệnh nhân không được ăn các loại rau màu xanh sẫm vì chúng khiến máu khó đông (nguồn: Internet)

Một số loại thực phẩm chứa nhiều vitamin K cần tránh:

- Hạn chế ăn các loại rau quả có lá màu xanh sẫm có nhiều vitamin K như: cải xoăn, trà xanh, măng tây, bông cải xanh, cải bắp, súp lơ, đậu Hà Lan, đậu xanh, củ cải, mùi tây, hành lá, rau diếp..

-  Các loại thực phẩm có chứa vitamin K khác cần tránh bao gồm:  mù tạc, gan, dầu đậu tương, đậu nành. 

Quan trọng nhất là bệnh nhân cần phải đủ lượng rau trong khẩu phần hàng ngày, tránh thay đổi nhiều trong các bữa ăn.

4. Một số điều bệnh nhân cần lưu ý khi dùng thuốc chống đông

- Không uống rượu, bia, dùng các chất kích thích.

- Không các môn thể thao hoạt động mạnh như bóng đá, bóng rổ, boxing,...

- Có một chế độ ăn nhất định, không nên thay đổi nhiều.

Bệnh nhân lưu ý tránh xa rượu bia và các chất kích thích (nguồn: Internet)

- Phụ nữ thay van tim cơ học không nên sử dụng thuốc chống đông trong khi mang thai vì có nguy cơ gây dị dạng cho thai nhi. Việc mang thai cần được bác sĩ xem xét.

- Việc ngừng thuốc hay thay đổi lượng thuốc phải tuyệt đối theo sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa, không được tự ý điều chỉnh hay dừng thuốc đột ngột.

- Trước khi làm bất kỳ xét nghiệm hoặc các tiểu phẫu khác (ví dụ: nhổ răng), bệnh nhân cần được bác sĩ chuyên khoa tim mạch tư vấn.

                                                                                                    Tổng hợp