Những điều cần biết về bệnh viêm cơ tim do virus

1. Viêm cơ tim do virus là gì?

Viêm cơ tim cấp được biết đến là tình trạng viêm, hoại tử hoặc ly giải của tế bào cơ tim do bị nhiễm trùng, bệnh mô liên kết, nhiễm độc hoặc một số nguyên nhân khác. Các tình trạng này ảnh hưởng đến cơ tim và có thể kèm theo các triệu chứng toàn thân, hoặc không. 

Những biểu hiện thường gặp nhất là suy tim, rối loạn nhịp tim, nhiều khi là đột tử, trong đó nhiễm virus là nguyên nhân thường gặp nhất của viêm cơ tim.

2. Nguyên nhân gây viêm cơ tim do virus

Viêm cơ tim do virus thường xảy ra rải rác, tuy nhiên nhiều khi nó cũng có thể thành dịch. Ở trẻ đang bú mẹ, viêm cơ tim do virus thường biểu hiện bằng viêm cơ tim cấp tính, rất trầm trọng. Ở trẻ từ 2-5 tuổi, tình trạng này cũng thường bắt đầu bằng viêm cơ tim cấp tính nhưng nhẹ hơn.

Đối với trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên, viêm cơ tim do virus sẽ ít có triệu chứng sớm, và khi đi khám bác sĩ sẽ thấy một số dấu hiệu cơ tim giãn, thường là hậu quả của viêm cơ tim do virus tiềm tàng trước đó. Tác nhân gây bệnh thường gặp nhất của viêm cơ tim là adenovirus và Coxsackie virus B cùng nhiều loại virus khác nữa.

- Adenovirus: Đây là một trong những virus phổ biên nhất, virus này gây ra bệnh viêm cơ tim ở cả người lớn và cả trẻ em. Ngoài ra, adenovirus cũng gây nên các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, viêm bàng quang và nhiễm trùng tiêu hóa. Loại virus này chủ yếu lây qua đường hô hấp khi người bình thường tiếp xúc với dịch được tiết ra từ mũi của người bệnh.

- Cytomegalovirus (CMV): Nhóm virus này bao gồm các virus herpes simplex, virus varicella-zoster (nguyên nhân bệnh thủy đậu và zona), và virus Epstein-Barr. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cứ 100 người thì có khoảng từ 50-80 người từng bị nhiễm CMV cho tới khi 40 tuổi. Có tới 90% người trưởng thành đã từng bị nhiễm virus Epstein-Barr.

CMV có thể tồn tại trong cơ thể nhưng không gây hại, tuy nhiên có đôi khi nó chúng gây nhiễm trùng các cơ quan, bao gồm viêm cơ tim. CMV lây lan thông qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc lây từ mẹ sang con khi mang thai.

- Coxsackievirus B: Đây là virus gây bệnh viêm cơ tim hàng đầu. Theo nghiên cứu, một nửa các ca bệnh viêm cơ tim do virus tại Mỹ bắt nguồn từ loại virus này. Coxsackievirus B có thể gây bệnh cúm hay tấn công vào tim, gây nhiễm trùng kéo dài khoảng 2 – 10 ngày. Các triệu chứng có thể bao gồm: sốt, mệt mỏi và đau ngực... Nó có thể không gây tử vong nhưng hậu quả để lại rất nặng nề: cơ tim bị tổn thương vĩnh viễn nhất là khi bệnh tái phát lần 2. Virus này lây truyền qua phân, do vậy, để phòng tránh nhiễm virus hiệu quả nhất đó là luôn rửa tay sạch sẽ và cải thiện những thói quen vệ sinh hàng ngày.

- Enteric Cytopathic Human Orphan Viruses (ECHO): Đây là họ virus chủ yếu gây ra những bệnh nhiễm trùng tiêu hóa và chứng phát ban trên da. Ngoài ra thì virus này có thể gây viêm cơ tim . Bạn có thể bị nhiễm virus qua tiếp xúc với phân của người bệnh, hay do hít phải những giọt dịch tiết trong không khí của người bệnh.

- Human parvovirus B19: Đây là loại virus gây ra tình trạng phát ban nhẹ phổ biến ở trẻ em và người lớn. Đôi khi, virus này có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm cơ tim cấp. Đường lây truyền của virus là qua nước bọt và dịch tiết đường hô hấp. Vậy nên cần rửa tay sạch sẽ, che mũi, miệng khi ho, hắt hơi để giảm sự phát tán của virus.

- Rubella: Viêm cơ tim do virus còn có thể đến từ virus rubella, khi virus xâm nhập vào tim, nó có thể gây bệnh viêm cơ tim cấp. Hiện tại đã có vaccine phòng bệnh rubella được khuyến cáo sử dụng cho mọi phụ nữ trước khi mang thai.

Ngoài ra, viêm cơ tim do virus còn do một số các nguyên nhân khác như: các loại vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm, hoặc do cơ thể quá mẫn cảm với thuốc,...

3. Triệu chứng viêm cơ tim do virus

3.1. Triệu chứng lâm sàng

Một số triệu chứng lâm sàng có thể xuất hiện khi viêm cơ tim do virus gây ra bao gồm:

- Tiếng tim mờ từ tiếng thứ nhất, sau đó là mờ tiếng thứ 2. Đây là triệu chứng xuất hiện sớm nhất

- Nhịp tim nhanh, mạch yếu, huyết áp hạ, hồi hộp trống ngực, đau tức ngực, khó thở khi gắng sức, khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi....

- Các triệu chứng của suy tim xuất hiện khi viêm cơ tim lan rộng, biểu hiện gồm: đau ngực, nhịp tim nhanh, bất thường, khó thở, ứ dịch gây phù chân, mắt cá chân, mệt mỏi, không có tinh thần,...

- Dấu hiệu và triệu chứng có nhiễm virus: sốt nhẹ, đau họng, tiêu chảy, đau đầu, đau mỏi người, đau khớp...

- Trẻ sơ sinh biểu hiện viêm cơ tim do virus gồm: sốt, suy tim nặng, suy hô hấp, tiếng tim nghe xa xăm, mạch yếu, nhịp nhanh, hở van hai lá do vòng van bị giãn rộng và sốc. Các biểu hiện đi kèm có thể là viêm gan virus, viêm màng não nước trong, và nổi ban.

3.2. Triệu chứng cận lâm sàng

- Tốc độ lắng máu là một trong những xét nghiệm phát hiện phản ứng viêm có thể tăng trong viêm cơ tim do virus.

- Các men tim như creatine phosphokinase, lactate dehydrogenase, troponine T, CK-MB, SGOT (AST), SGPT (ALT) có thể tăng trong những cơn viêm cơ tim cấp tính và mãn tính. Tuy nhiên nếu các men này âm tính cũng không loại trừ được tình trạng viêm cơ tim.

- Kỹ thuật khuếch đại chuỗi polymerase (PCR: Polymerase Chain Reaction) có thể phát hiện được bộ gen của virus trong tế bào cơ tim và sẽ xác định được loại virus nào gây bệnh. Tuy nhiên đây là kỹ thuật đắt tiền không phải có sẵn ở các cơ sở y tế.

- Siêu âm tim phát hiện chức năng co bóp của cơ tim giảm và thường có tràn dịch màng ngoài tim, hở van hai lá và không có tổn thương của mạch vành là những triệu chứng cận lâm sàng khác của viêm cơ tim do virus.

- X-quang tim:

+ Tim to toàn bộ và to rất nhanh.

+ Biểu hiện ứ trệ tuần hoàn ở phổi.

+ Sau điều trị, diện tim trở về bình thường.

4. Các biến chứng nguy hiểm

Viêm cơ tim do virus gây ra, nếu nghiêm trọng có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như:

- Ngất.

- Hình thành các cục máu đông trong tim.

- Rối loạn nhịp tim: Ngoại tâm thu, block dẫn truyền, nhịp nhanh…

- Đột tử.

- Trong trường hợp rất nặng có thể đe dọa tính mạng

5. Điều trị

- Điều trị đối với bệnh nhân viêm cơ tim do virus có thể sử dụng các loại thuốc như: Thuốc kháng virus, thuốc kháng viêm để giảm sưng viêm tại tim, thuốc lợi tiểu để giảm phù nề.

- Ngoài ra, nếu chức năng co bóp của cơ tim giảm cùng với hạ huyết áp hệ thống thì có thể dùng dopamine hoặc epinephrine.

- Nếu có tràn dịch màng ngoài tim gây chèn ép tim thì có thể phải chọc tháo dịch.

Ngoài ra sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp nhất, tránh những nguy hiểm của viêm cơ tim do virus.

Trên đây là một số những thông tin chung nhất về bệnh viêm cơ tim do virus. Bạn hãy chú ý, đảm bảo sức khỏe, đi khám ngay khi có dấu hiệu để tránh những nguy hiểm về sau do bệnh gây ra.