Dịch hạch là bệnh truyền nhiễm cấp tính tối nguy hiểm do trực khuẩn Yersinia pestis gây ra. Bệnh thường gây ra tình trạng nhiễm khuẩn nhiễm độc toàn thân nặng, tổn thương hạch đặc hiệu, phổi và một số cơ quan khác.
Nguồn bệnh thường là loài gặm nhấm hoang dã, chủ yếu là các loài chuột (chuột cống, chuột đồng, chuột nhắt...). Bệnh lây truyền sang người thường là do bọ chét (chủ yếu là bọ chét Xenopsylla cheopis hoặc chấy, rận, rệp) đốt vật chủ có mầm bệnh rồi quay lại đốt người.
Ngoài ra, trực khuẩn dịch hạch còn lây lan trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp (chạm vào nước bọt, đờm của bệnh nhân; hít phải không khí chứa mầm bệnh), qua tiếp xúc với vùng da, niêm mạc bị tổn thương của người bệnh. Bên cạnh đó, trong thực phẩm, nguồn nước bị ô nhiễm cũng có thể chứa mầm bệnh dịch hạch do chuột gây ra.
Triệu chứng bệnh dịch hạch là khác nhau ở các thể bệnh, nhưng đều tiềm ẩn nguy cơ gây tử vong (Ảnh: Internet)
Có 4 thể dịch hạch phổ biến: Thể hạch, thể phổi, thể nhiễm trùng huyết, thể màng não. Trong đó, thể hạch là phổ biến nhất. Mỗi thể lại có các triệu chứng bệnh dịch hạch khác nhau, gây khó khăn trong việc nhận biết.
Thời gian nung bệnh trung bình vào khoảng 2 - 5 ngày, ngắn nhất vài giờ, dài nhất 8 - 10 ngày và thường không có biểu hiện lâm sàng.
Thời kỳ khởi phát: Bệnh khởi phát đột ngột, khiến người khỏe mạnh đột nhiên cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, nhức đầu, chóng mặt, đau khắp người, buồn nôn, sốt cao, rét run, nổi gai ốc. Một số trường hợp bệnh nhân bị đau nhiều ở vùng sắp sưng hạch.
Triệu chứng bệnh dịch hạch thể hạch (Ảnh: Internet)
Sau vài giờ hoặc 1-2 ngày, thời kỳ toàn phát của bệnh bắt đầu. Các hạch khu vực bắt đầu sưng viêm to, đau đớn, vùng da bị viêm hạch phù nề, sung huyết,... Các khối hạch này thường sưng viêm kéo dài trong 6-9 ngày, nếu được điều trị sớm, đúng phác đồ thì sẽ dần thu nhỏ lại. Ngược lại, các triệu chứng bệnh dịch hạch có thể chuyển sang các dạng nặng hơn.
Đây là thể hạch nguy hiểm nhất và có nguy cơ lây lan trực tiếp sang những người xung quan rất cao.
Ở thể phổi tiên phát, thời gian nung bệnh rất ngắn (thường chỉ vài giờ). Bệnh khởi phát đột ngột, bệnh nhân sốt cao 40 - 41 độ C kèm theo rét run, mạch nhanh, huyết áp giảm. Cảm giác mệt mỏi, nhức đầu, khó chịu ngày càng tăng.
Triệu chứng bệnh dịch hạch thể phổi (Ảnh: Internet)
Lúc này, bện nhân chưa có các triệu chứng về hô hấp. Nhưng chỉ sau vài giờ đến 1 ngày, bệnh toàn phát với các triệu chứng toàn thân nhiễm khuẩn nhiễm độc nặng lên. Các triệu chứng về hô hấp rõ: tức ngực, khó thở, thở nhanh nông, ho có đờm lúc đầu trong về sau ho nhiều ra máu màu hồng, soi có nhiều vi khuẩn.
Bệnh khởi phát đột ngột, từ khi hạch ngoại vi chưa sưng, bệnh rất cấp tính. Tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc rất nặng: sốt cao 40 - 41 độ kèm theo nhiều cơn rét run. Bệnh nhân kích động, cuồng sảng hoặc li bì, nôn nhiều, đi tiêu lỏng, bụng trướng, có rối loạn về tim mạch và hô hấp. Xuất huyết da, niêm mạc, phủ tạng. Nguy cơ tử vong cao trong 1 - 2 ngày đầu.
Đây là thể bệnh ít gặp, có các triệu chứng tương tự và thường xảy ra sau thể hạch và thể phổi.
Trên đây là những triệu chứng bệnh dịch hạch thường gặp, tùy vào từng thể mà dấu hiệu bệnh và mức độ nguy hiểm khác nhau.