Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn uống giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhóm người bị viêm khớp dạng thấp có tần suất béo phì khá cao. Trong đó, viêm khớp dạng thấp kể cả về biến chứng hay điều trị đều có ảnh hưởng trực tiếp tới tình trạng cân nặng của người bệnh.

Người bị viêm khớp dàng thấp có chỉ số BMI cao hơn 25 thì thường phải chịu cơn đau nhiều hơn, nặng hơn và có tỷ lệ khuyết tật (biến chứng) cao hơn.

Có một thách thức cho thấy người bị viêm khớp dạng thấp cần phải xem xét đến chứng tăng cần và việc quản lý chúng gặp nhiều khó khăn, cụ thể là trong chế độ ăn uống và luyện tập. Việc tập luyện của họ thì thường gặp giới hạn do bản chất vốn có của bệnh. Trong khi đó việc tập luyện lại có thể giúp tăng cường sức mạnh các cơ xung quanh khớp bị viêm, nhưng ngược lại nó có thể gây ra các cơn đau - đặc biệt là khi cơn đau khớp xảy ra.

Ngoài ra, các bác sĩ thường kê toa thuốc corticosteroid (ví dụ như thuốc tiên dược) để điều trị bệnh thấp khớp, và tác dụng phụ trực tiếp của corticosteroid là tăng cân.

Điều đáng mừng là cho tới nay thì bước quan trọng nhất để giảm cân chính là thay đổi chế độ ăn uống cộng với tập luyện thể dục ở mức độ phù hợp.

Nhưng cơ chế ảnh hưởng của dinh dưỡng lên mỗi bệnh nhân khác nhau là khác nhau. Không có bất cứ khuyến nghị ăn kiêng nào phù hợp với tất cả bệnh nhân. Do đó, lời khuyên thực tế nhất là tuân thủ các khuyến nghị tiêu chuẩn áp dụng cho đa số nói chung. 

Mỗi bệnh nhân có thể tự hiểu và điều chỉnh những thực phẩm yêu thích và phù hợp của riêng mình.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn uống giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

1. Ăn đủ lượng calo phù hợp

Điều đầu tiên cần là tính lượng calo phù hợp để duy trì hoạt động hàng ngày mà vẫn giúp giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Đôi khi có thể khó biết được chúng ta nên ăn bao nhiêu calo. Có 1 số công cụ hỗ trợ tính calo miễn phí trên mạng.

Hoặc tốt nhất, bạn nên tìm đến các chuyên gia dinh dưỡng để được đánh giá, tính toán lượng calo phù hợp nhất với cân nặng và các hoạt động hàng ngày của bạn.

2. Cân bằng nguồn calo

Khi đã biết lượng calo cần nạp, bạn cần hiểu về hàm lượng calo trong thực phẩm mà bạn tiêu thụ, từ đó cân bằng nguồn nạp giữa các nhóm thực phẩm. Một số hướng dẫn khuyến nghị rằng tổng lượng calo nên được chia theo tỷ lệ phần trăm của lượng ăn theo loại thực phẩm như sau:

   + 45 đến 65% từ carbohydrate.

   + 10 đến 35% từ protein.

   + 20 đến 35% từ chất béo.

Có nhiều nguồn carbohydrate nhưng nguồn carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp (như trái cây, rau củ) có lợi hơn cho cơ thể và quá trình giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Những nguồn carbohydrate  có chỉ số đường huyết cao như bánh kẹo, thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt,... sẽ khiến bệnh nhân tăng cân rất nhanh.

Nên nạp protein từ cá, thịt gia cầm, trứng, đậu nành, các loại hạt không ướp muối. Các nghiên cứu cho thấy, nguồn protein có chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa như thịt đỏ và thịt chế biến sẵn không có lợi trong quá trình giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.

Tiêu thụ chất béo trong chế độ ăn uống giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp luôn luôn gây tranh cãi. Tuy nhiên, chất béo rất cần thiết cho cơ thể, quan trọng là bạn chọn loại chất béo nào và số lượng bao nhiêu? Mọi người nên ưu tiên chất béo không bão hòa có mặt trong các loại thực phẩm như mỡ cá, trứng gà, hạt óc chó, hạt lanh, ngũ cốc, dầu hạt cải,...

Khuyến nghị hiện nay là người trưởng thành tiêu thụ ít nhất 5 món chất xơ (trái cây/rau) mỗi ngày. Chất xơ nên là thực phẩm ưu tiên hàng đầu trong chế độ ăn uống giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Thực phẩm giàu chất xơ bao gồm trái cây, rau và ngũ cốc (gạo nâu, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, bột yến mạch).

3. Nhận hỗ trợ

Các kiến thức trong chế độ ăn kiêng giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp rất rõ ràng và dễ hiểu. Nhưng chúng ta lại thường gặp nhiều khó khăn để thực hiện. Chúng ta thường chọn các món ăn ít lành mạnh hơn bởi vị ngon hơn (có nhiều bằng chứng cho thấy thực phẩm có hàm lượng đường và muối cao thường dễ gây nghiện).

Chính vị vậy, những người muốn giảm cân rất cần sự hỗ trợ từ gia đình, tập thể. Nấu nướng và ăn uống lành mạnh bên gia đình thường mang lại hứng thú hơn là ăn 1 mình. Tham gia những nhóm hỗ trợ giảm cân cũng có thể giúp đỡ bạn thêm động lực duy trì, thêm hiểu biết về món ăn, biết thêm nhiều công thức nấu ăn ngon và lành mạnh.

Nếu cảm thấy quá khó khăn khi theo 1 chế độ ăn uống giảm cân cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, bạn có thể nhờ đến sự hỗ trợ của các chuyên gia dinh dưỡng. Các chuyên gia sẽ giúp xây dựng 1 thực đơn lành mạnh, bao gồm các món ăn bạn ưa thích.

Nguồn dịch: https://www.nras.org.uk/weight-diet-and-rheumatoid-arthritis