Chứng rối loạn cảm xúc theo mùa hay còn gọi là trầm cảm theo mùa (SAD) là bệnh lý thường gặp và chỉ xảy ra vào mùa đông, mùa hè. Ít người ngờ tới nguyên nhân trầm trầm cảm theo mùa lại đến từ việc thiếu tiếp xúc với ánh nắng.
Vào những ngày mùa thu, mùa đông, rất nhiều người gặp phải các triệu chứng của bệnh trầm cảm, các triệu chứng này xuất hiện từ từ hoặc đột ngột và có chiều hướng thiên giảm vào mùa xuân, tiêu tan khi bước vào những ngày tháng hè.
Tình trạng trên còn được gọi là bệnh rối loạn cảm xúc theo mùa (trầm cảm theo mùa) mà nguyên nhân trầm cảm đến từ việc thiếu đi ánh nắng mặt trời.
Các triệu chứng trầm cảm theo mùa có thể từ nhẹ đến trung bình, cũng có thể trở nên nghiêm trọng. Những người làm việc nhiều giờ trong các toà nhà văn phòng ít cửa sổ có thể trải nghiệm các triệu chứng này quanh năm, và một số cá nhân có thể nhận thấy những thay đổi về tâm trạng trong giai đoạn thời tiết âm u kéo dài.
Ảnh: Internet
Rối loạn cảm xúc theo mùa có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng đa phần gặp nhiều nhất ở giai đoạn 18 - 30 tuổi. Thời điểm khó khăn nhất của những người bị trầm cảm theo mùa là tháng 1, tháng 2. Bởi lúc này thời tiết bước vào mùa đông lạnh giá kèm theo các cơn mưa kéo dài, ở một số nơi nhiệt độ xuống thấp khiến cho tâm trạng của chúng ta cũng trở nên ảm đạm.
Các triệu chứng có thể bao gồm: mệt mỏi; mất sự quan tâm thích thú với các hoạt động thường ngày; thu mình với đời sống xã hội, tập thể; thèm ăn các loại thực phẩm có hàm lượng carbohydrat cao; tăng cân.
Những triệu chứng trên cũng có thể không xuất hiện ở nhiều người. Chẳng hạn mức năng lượng có thể bình thường trong khi sự thèm muốn các thức ăn giàu carbohydrate lại rất mãnh liệt.
Ở một số trường gặp, trầm cảm theo mùa có thể xảy ra ở mùa hè thay vì thu đông. Nguyên nhân trầm cảm mùa hè là do sự phản ứng của cơ thể với nhiệt độ và độ ẩm cao. Một đặc trưng rất dễ phát hiện chứng trầm cảm vào mùa hè là hiện tượng mất ngủ, giảm cảm giác thèm ăn, sút cân và bối rối, lo âu.
Ảnh: Internet
Nguyên nhân trầm cảm theo mùa và cũng là cơ chế phát bệnh của hiện tượng rối loạn cảm xúc theo mùa là do sự mất cân bằng sinh hóa bên trong não bộ được thúc đẩy bởi sự rút ngắn thời gian có ánh nắng ban ngày và thiếu ánh mặt trời vào mùa đông. C
Khi các mùa thay đổi, cơ thể sẽ phải trải qua quá trình chuyển đổi sinh học và nhịp sinh học, khiến cho toàn bộ các cơ quan lạc nhịp khỏi thời gian biểu hàng ngày.
Ngoài ra, nguyên nhân trầm cảm có thể gắn với Melatonin, một nội tiết tố có liên quan đến giấc ngủ. Đây là nội tiết tố liên kết với trầm cảm, nó có cơ chế sản sinh khi cấp độ bóng tối tăng lên. Nếu ngày ngắn hơn đêm, thời tiết không có nhiều ánh nắng, melatonin được sản sinh ra nhiều hơn.
Ảnh: Internet
Các nhà nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng ánh sáng chói tạo ra một sự khác biệt trong hoá học của não, mặc dù cơ chế chính xác vẫn chưa được biết rõ. Một vài bằng chứng gợi ý rằng nếu ai đó sống càng xa đường xích đạo, người đó càng có khả năng gặp rối loạn cảm xúc theo mùa.
Bởi nguyên nhân trầm cảm theo mùa xuất phát từ sự thay đổi nhịp sinh học của cơ thể nên có thể điều trị bệnh lý này bằng việc tăng thời gian tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Bạn có thể lựa chọn cách đi bộ ngoài trời vào những ngày mùa thu, đông hoặc bố trí nhà có nhiều cửa sổ hướng nắng.
Nếu các triệu chứng trầm cảm đủ nặng để ảnh hưởng một cách rõ rệt đến cuộc sống hàng ngày, liệu pháp ánh sáng (phototherapy) là một lựa chọn điều trị hiệu quả. Loại hình trị liệu này có liên quan đến sự tiếp xúc với ánh sáng rất chói (thường là từ một nguồn sáng huỳnh quang đặc biệt) 30 – 90 phút mỗi ngày vào mùa đông. Các tác dụng trị liệu bổ sung cũng được tìm thấy với các phiên trị liệu tâm lý, và trong một vài trường hợp là chỉ định các thuốc chống trầm cảm.
Rối loạn cảm xúc theo mùa có thể bị nhầm lẫn sang các bệnh khác như nhược giáp, hạ đường huyết, tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng và các nhiễm trùng virút khác. Vì vậy cần phải có chẩn đoán cụ thể, chính xác trước khi điều trị căn bệnh này.
Nguyên nhân trầm cảm theo mùa có thể đến từ việc thiếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nó thường xuyên lặp lại theo chu kỳ trong một năm. Mặc dù không gây ra ảnh hưởng gì lớn ngay lúc đó nhưng nếu để kéo dài có thể khiến tâm trạng và thể chất của người bệnh ngày càng trở nên tiêu cực.