Chanh là loại quả rất phổ biến, dễ dàng mua được ở khắp các chợ hay siêu thị, hàng rong. Được biết đến là loại quả cực giàu vitamin C cùng sắt, axit citric, kali, vitamin B6 và thianin nên chanh có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe.
Nhiều quan niệm cho rằng pha nước chanh ấm sẽ giúp tận dụng tối đa lợi ích từ chanh đối với sức khỏe, chẳng hạn như flavonoid nhưng có người lại nói rằng nước nóng sẽ phá hủy vitamin C vốn có thể cung cấp tới 50% nhu cầu vitamin C của cơ thể hàng ngày. Vậy sự thật về tác dụng của nước chanh ấm là gì? Liệu uống nước chanh ấm có tốt không? Nên uống nước chanh ấm buổi sáng hay uống vào buổi tối trước khi đi ngủ để tốt hơn?...
Để pha một cốc nước chanh ấm thực tế rất đơn giản. Bạn chỉ cần chuẩn bị 1/2 quả chanh hoặc nhiều hơn nếu muốn uống nhiều nước cốt chanh hơn. Sau đó chuẩn bị một cốc nước ấm khoảng 240 ml (theo tỷ lệ 6:4 tương đương với nước nóng:nước lạnh), vắt lấy nước cốt của 1/2 quả chanh vào cốc và khuấy đều rồi thưởng thức. Chú ý, do vỏ quả chanh rất giàu polyphenol nên đừng bỏ vỏ chanh đi mà nên thả luôn vào cốc, ngâm nước và uống.
Nếu không thích vị chua của nước chanh, bạn có thể thêm vào một thìa mật ong hoặc gừng, lá bạc hà,... tùy theo sở thích nhưng không nên thêm đường vào nước chanh sẽ khiến cốc nước chanh ấm của bạn kém lành mạnh hơn nhiều.
Đọc thêm:
- Uống nước trước khi đi ngủ: Nên hay không?
- Thực hư uống nước đậu bắp mỗi ngày như uống "nhân sâm", phòng ngừa bách bệnh
Theo Medical News Today, dưới đây là những tác dụng của nước chanh ấm đối với sức khỏe cũng như những thông tin xung quanh thói quen uống nước chanh ấm như tác dụng phụ có thể gặp khi uống nước chanh ấm, thời điểm uống nước chanh ấm tốt nhất là khi nào, ai không nên uống nước chanh,... mà bạn có thể tham khảo.
Có nhiều tuyên bố xung quanh tác dụng của nước chanh ấm đối với sức khỏe, từ dưỡng da tới ngăn ngừa ung thư nhờ chứa nhiều loại vitamin thiết yếu chẳng hạn như vitamin B, vitamin C hay các flavonoid, khoáng chất như kali, canxi, magie. Cụ thể:
- Uống nước chanh ấm giúp thúc đẩy quá trình hydrat hóa của cơ thể: Duy trì tiêu thụ đủ nước đóng vai trò quan trọng đối với các phản ứng sinh học của cơ thể và duy trì sự sống; ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe như bị táo bón, da khô hay đau đầu do mất nước. Lúc này uống nước chanh ấm là lựa chọn phù hợp với nhiều người không thích vị "nhạt nhẽo" của nước lọc mà còn giúp bổ sung thêm một số vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe có trong cốc nước chanh.
Theo đó, nếu uống nước chanh ấm vào buổi sáng còn giúp bổ sung nước cho cơ thể sau một đêm ngủ dài, tăng cường sự tỉnh táo cũng như năng lượng để bắt đầu một ngày mới với các chuỗi hành vi lành mạnh khác.
- Tăng cường miễn dịch, hỗ trợ giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh: Theo Medical News Today, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, uống thức uống nóng có thể hỗ trợ giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh cảm lạnh và cảm cúm. Uống nước chanh ấm trước khi đi ngủ có thể giúp cơn nghẹt mũi hoặc đau họng bớt khó chịu hơn, đặc biệt nếu kết hợp với mật ong. Tuy nhiên cần nhớ rằng, không nên thêm quá nhiều nước cốt chanh vào cốc nước của mình, quá nhiều axit có thể kích ứng niêm mạc họng và khiến các triệu chứng tăng nặng hơn.
Ngoài ra, chanh giàu vitamin C có vai trò duy trì tính toàn vẹn của hệ thống miễn dịch và hỗ trợ chức năng của nhiều tế bào miễn dịch, đặc biệt là bạch cầu. Tuy nhiên cần lưu ý rằng, khi đang bị ốm, việc tăng cường các thực phẩm tốt cho miễn dịch hơn không có nghĩa là thời gian mắc bệnh cảm lạnh hay cúm sẽ rút ngắn lại.
Theo một nghiên cứu trên NCBI năm 2016 cho biết, thường xuyên bổ sung 1.000 mg đến 2.000 mg vitamin C có thể làm giảm thời gian kéo dài và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cảm lạnh. Nhưng sự thay đổi này là rất nhỏ - khoảng 8% ở người lớn và 14% ở trẻ nhỏ - nên hầu hết mọi người khó nhận ra sự khác biệt. Tuy vậy điều này vẫn chưa được kết luận chính xác do sự thay đổi tương đối nhỏ và có nghiên cứu không ủng hộ kết quả này.
- Uống nước chanh ấm giúp cải thiện hệ tiêu hóa: Uống nước chanh ấm buổi sáng có tốt không? Câu trả lời là có. Nước nóng có thể giúp cải thiện tiêu hóa theo nhiều cách, bao gồm kích thích sản xuất axit clohydric trong dạ dày. Uống nước chanh ấm vào buổi sáng có thể giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa tốt hơn nhờ khả năng giúp các cơ vòng trơn, phân hủy thức ăn, hydrat hóa đại tràng từ đó hỗ trợ đào thải cặn bã qua đường bài tiết tốt hơn, cũng như giảm nguy cơ táo bón và đầy hơi do tiêu hóa kém.
- Uống nước chanh ấm có giảm cân không? Rất nhiều băn khoăn liên quan tới thói quen uống nước chanh giảm cân, thực tế thì tác dụng giảm cân của nước chanh đến từ việc tăng cường lượng nước bổ sung cho cơ thể, giúp tăng cảm giác no - được cho rằng có lợi đối với quá trình giảm cân nhanh hơn.
Ngoài ra, nước chanh ấm có lượng calo thấp lại giàu flavonoid có tác dụng tăng tốc quá trình trao đổi chất nên cũng hỗ trợ giảm cân. Bạn có thể uống nước chanh ấm 30 phút sau các bữa ăn giúp giảm hấp thụ lượng đường hoặc 30 phút sau khi tập thể dục, vừa giúp bù nước, bù điện giải lại thúc đẩy đốt cháy mỡ thừa tốt hơn.
Tuy nhiên cần lưu ý rằng, uống nước chanh giảm cân sẽ không hiệu quả nếu không kiểm soát lượng calo tiêu thụ đủ thấp hơn so với lượng calo đốt cháy. Hơn nữa, nước chanh cũng không thể thay thế hoàn toàn cho nước lọc, khi uống nước chanh không nên thêm đường hay sữa sẽ khiến lượng calo của nước chanh tăng lên đáng kể.
Có một số quan niệm sai lầm thường gặp về tác dụng của nước chanh ấm đối với sức khỏe cần chú ý như:
- Uống nước chanh ấm giúp giải độc cơ thể: Nhiều người cho rằng nhịn ăn chỉ uống nước chanh ấm sẽ giúp làm sạch dạ dày, thanh lọc và giải độc cơ thể. Thực tế chức năng thanh lọc, giải độc cơ thể thuộc về các cơ quan lớn là gan, thận, phổi và da. Cho tới hiện tại, không có bằng chứng nào cho thấy nước chanh là loại nước uống giúp detox cơ thể, có chăng lợi ích này đến từ tác dụng của uống nước giúp tăng cường quá trình trao đổi chất và nước chanh giúp bổ sung vitamin C có tác dụng tăng cường miễn dịch, tốt cho sức khỏe tổng thể.
- Uống nước chanh ấm giúp kiềm hóa cơ thể: Có quan niệm cho rằng uống nước chanh ấm có tác dụng kiềm hóa cơ thể nhờ cân bằng độ pH và giảm axit. Tuy nhiên, cho tới hiện tại thì không có nghiên cứu nào chỉ ra rằng chế độ ăn kiềm hóa có thể làm tăng độ pH của máu. Nên một lần nữa nhấn mạnh rằng, giả thuyết này chưa được chứng minh và những thay đổi lớn về độ pH trong máu thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng, chẳng hạn như một số tình trạng bệnh nhất định bao gồm nhiễm toan ceton do tiểu đường, đói lả, khi uống rượu,...
Uống nước chanh ấm có tốt không? Có, nhưng uống nước chanh ấm đúng cách như thế nào thì không phải ai cũng biết. Dưới đây là một số lưu ý khi uống nước chanh ấm để nhận được tối đa lợi ích cho sức khỏe mà bạn cần nhớ:
- Ai không nên uống nước chanh ấm? Xét về bản chất, dù là nước chanh thường hay nước chanh ấm thì đều sử dụng nước cốt chanh là thành phần chính. Do vậy, những nhóm người này không nên uống thức uống này dù uống nước chanh ấm có tốt cho sức khỏe như thế nào đi nữa: gười mắc bệnh trào ngược dạ dày - thực quản; người bị loét dạ dày tiếp xúc với nồng độ axit cao trong chanh có thể khiến tình trạng bệnh tăng nặng hơn.
Người bị dị ứng với các loại trái cây họ cam quýt cũng nên tránh uống nước chanh. Các triệu chứng dị ứng chanh có thể gặp từ nhẹ tới nghiêm trọng (sốc phản vệ). Các triệu chứng này thường là triệu chứng khu trú - nghĩa là bạn sẽ cảm thấy dị ứng tại nơi mà bạn tiếp xúc với chanh chẳng hạn như da tay, niêm mạc miệng hoặc toàn thân bao gồm cảm giác ngứa ran dữ dội, ngứa môi, lưỡi, cổ họng; sưng môi, sưng nướu,...
Các triệu chứng sốc phản vệ xuất hiện đột ngột, tiến triển nhanh chóng bao gồm: Sưng miệng và họng nghiêm trọng dẫn tới khó thở, khó nuốt, khó nói; ho nghiêm trọng; sưng phù nề các bộ phận khác của cơ thể; mặt hoặc da cơ thể nhợt nhạt; bùng phát cơn hen suyễn; buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy; tụt huyết áp, khiến bạn cảm thấy yếu đuối, mạch yếu, mạch nhanh; da ửng đỏ; lú lẫn; mất ý thức. Nếu sốc phản vệ xảy ra, bạn cần liên hệ cấp cứu ngay lập tức.
Ngoài ra, uống nước chanh có thể tương tác với một số loại thuốc, có khả năng làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Chẳng hạn, nước chanh có thể cản trở sự hấp thụ của một số loại thuốc kháng sinh và thuốc tuyến giáp… Do vậy, nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi muốn thêm nước chanh vào chế độ sinh hoạt hàng ngày.
- Nên uống nước chanh ấm vào lúc nào tốt nhất? Không có khuyến cáo về việc nên uống nước chanh ấm vào buổi sáng hay uống vào buổi tối trước khi đi ngủ sẽ có lợi hơn. Nghĩa là, bạn có thể uống một cốc nước chanh ấm vào bất cứ thời điểm nào trong ngày, miễn là nó không ảnh hưởng tới việc tiểu tiện vào ban đêm của bạn. Đặc biệt, không nên uống nước chanh khi đói bụng, dễ gây cồn cào khó chịu, lâu dài gây hại cho niêm mạc dạ dày ruột.
- Tác dụng phụ có thể gặp khi uống nước chanh ấm: Như đã nói, do chứa nhiều axit citric nên uống quá nhiều nước chanh với nồng độ cốt chanh cao có thể gây đau dạ dày, bùng phát các vấn đề tiêu hóa sẵn có như trào ngược axit dạ dày, ợ nóng, loét dạ dày. Ngoài ra, uống quá nhiều nước chanh cũng có thể khiến men răng bị mòn theo thời gian, tăng nguy cơ bị sâu răng hơn - tốt nhất nên dùng ống hút để uống nước chanh và súc miệng sạch sẽ sau khi uống nước chanh.
Nhìn chung, uống nước chanh ấm có thể đem lại nhiều tác dụng tốt với sức khỏe, miễn là bạn uống đúng cách và không lạm dụng quá mức. Lưu ý, nếu đang có sẵn các tình trạng bệnh mãn tính điều trị theo đơn thuốc, hãy tham khảo trước ý kiến của bác sĩ trước khi uống nước chanh để xem với thể trạng của bạn thì uống nước chanh ấm có sao không, có gây tương tác thuốc hay tăng nặng triệu chứng bệnh hay không.
Nguồn dịch tham khảo:
1. Does Vitamin C Help With Colds?
2. 5 Benefits of Hot Lemon Water
3. Hot lemon water and possible health benefits