Muốn biết bị viêm gan B hay không cần làm những xét nghiệm viêm gan B nào?

1. Mục đích của các xét nghiệm viêm gan B

Mục đích chung của các xét nghiệm viêm gan B tất nhiên là để xem bạn có mang bệnh viêm gan B hiện tại hoặc trước đó hay không nhưng về mặt y học, bản chất của các xét nghiệm viêm gan B là để đo nồng độ của các chất dưới đây:

- Nồng độ của kháng nguyên virus hay vi khuẩn: các chất này sẽ nằm trên hoặc nằm trong virus hoặc vi khuẩn. Sự của mặt của chất kháng nguyên HBV đồng nghĩa với kết luận rằng có virus viêm gan B trong cơ thể người xét nghiệm.

- Nồng độ của kháng thể: đây là protein được tạo ra từ cơ thể để có thể chống chọi với xự xâm nhập của virus viêm gan B. Sự có mặt của kháng thể HBV đồng nghĩa với kết luận người xét nghiệm viêm gan B từng bị nhiễm virus viêm gan B hoặc có thể là bạn đang bị nhiễm.

- ADN của virus viêm gan B: nồng độ ADN của virus viêm gan B trong xét nghiệm viêm gan B sẽ chỉ ra mật độ của virus viêm gan B trong cơ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như khả năng lây nhiễm cho người khác.

2. Các xét nghiệm viêm gan B phổ biến

2.1. Kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B (HBsAg)

Đây là loại kháng nguyên nằm trên bề mặt của virus viêm gan B. Xét nghiệm viêm gan B dạng này được dùng trong việc sàng lọc cũng như chẩn đoán và phát hiện việc lây nhiễm virus HBV giai đoạn cấp tính hay mãn tính.

Xét nghiệm viêm gan B này phổ biến hơn trong xét nghiệm chẩn đoán viêm gan siêu virus B cấp tính và kiểm tra xem bạn cơ thể có nhiễm virus hay không trước cả khi cơ thể có những triệu chứng lâm sàng. 

Vì thế mà xét nghiệm viêm gan B tìm HbsAg còn được dùng để xác định các trường hợp mang virus viêm gan B mà không có biểu hiện ngoài - đây chính là những nguồn lây virus cực nguy hiểm.

Một điểm cần lưu ý đó là kháng nguyên này không được tìm thấy trong máy khi người bệnh đã từng nhiễm và hiện tại đã khỏi bệnh. Xét nghiệm HbsAg còn được dùng để xác định những người mang theo virus mà không có triệu chứng, họ cũng chính là nguồn gây lây nhiễm HBV.

2.2. Kháng thể bề mặt virus viêm gan B (anti-HBs)

Kháng thể bề mặt virus viêm gan B hay còn gọi là kháng thể anti - HBs được sinh ra để chống chọi lại với kháng nguyên bề mặt virus. Xét nghiệm viêm gan B anti- HBs giúp xác định bạn đã từng nhiễm virus viêm gan B trước đố hay không đồng thời quyết định xem có tiêm ngừa được hay không.

Người thiếu kháng thể anti-HBs sẽ được chỉ định tiêm phòng lại. Ngoài ra thì xét nghiệm kháng thể anti-HBs còn dùng để xác định tình trạng của người bệnh xem đã khỏi hoàn toàn (hồi phục) hay chưa sau giai đoạn toàn phát bệnh.

2.3. Kháng thể kháng lại kháng nguyên lõi của HBV

Xét nghiệm viêm gan B xác định nồng độ kháng thể kháng lại kháng nguyên lõi của HBV còn gọi là xét nghiệm viêm gan B xác định nồng độ kháng thể anti-HBc IgM và IgG (globulin miễn dịch M và G).

Những chất này được sinh ra để có thể chống lại được sự phát triển của kháng nguyên nằm trong lõi của virus viêm gan B. Khi thực hiện xét nghiệm viêm gan B này có thể giúp xác định giai đoạn bệnh của bạn đang là viêm gan B cấp tính hay viêm gan B mãn tính.

Nguyên nhân là do kháng thể IgM thường được sản sinh ra đầu tiên sau khi cơ thể bị nhiễm virus HBV còn kháng thể IgG là kháng thể sinh ra để đáp ứng với kháng nguyên lõi sau khi bạn bị lây nhiễm HBV và sẽ tồn tại suốt đời.

3. Các xét nghiệm chỉ định theo dõi sau xét nghiệm ban đầu và phát hiện lây nhiễm

- Xét nghiệm kháng thể anti-HBc và IgM:

Chỉ định phát hiện ra kháng thể anti-HBc và phát hiện việc lây nhiễm cấp tính hoặc cũng có thể là lây nhiễm mãn tính của bạn.

- Xét nghiệm viêm gan B xác định kháng nguyên HBe

Kháng nguyên HBe còn được gọi là kháng nguyên của virus. Xét nghiệm viêm gan B này được dùng trong việc đánh giá khả năng có thể lây nhiễm virus HBV cho người khác của bạn đồng thời còn dùng để theo dõi được quá trình điều trị viêm gan B hiệu quả đến đâu.

Tuy nhiên thì một vài virus viêm gan B không tạo ra kháng nguyên e (e-antigen). 

Những trường hợp này được tìm thấy nhiều ở các nước khu vực Trung Đông và khu vực Châu Á. Đặc biệt là ở những khu vực mà virus viêm gan B có mức độ phổ biến cao thì xét nghiệm kháng nguyên HBeAg không có nhiều tác dụng trong việc xác định virus viêm gan B có thể lây sang những người không mang bệnh khác không.

- Kháng thể kháng HBe (Anti-HBe)

Kháng thể kháng HBe là dạng kháng thể được cơ thể sản sinh ra chống lại kháng nguyên "e" trong virus gây bệnh viêm gan B. Xét nghiệm viêm gan B tìm kháng thể kháng HBe giúp xác định xem bạn có đang ở trong giai đoạn dễ lây nhiễm cho người không mang bệnh hay không. Anti-HBe xuất hiện cùng với anti-HBc và anti-HBs.

- ADN virus viêm gan B (xét nghiệm viêm gan B để định lượng virus viêm gan B)

Xét nghiệm này là xét nghiệm xác định vật chất di truyền của virus viêm gan B trong máu.

Nếu như kết quả xét nghiệm này là dương tính có nghĩa là virus đang phát triển trong cơ thể người bệnh và lúc này nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan B cho người khác là cực cao. Ngoài ra thì xét nghiệm viêm gan B này còn giúp theo dõi được mức độ hiệu quả trong phương pháp điều trị viêm gan B mãn tính.

- Đột biến kháng thuốc virus viêm gan B

Xét nghiệm viêm gan B này được áp dụng với mục đích phát hiện các loại virus đã có thể kháng lại được thuốc điều trị viêm gan B hay còn gọi là thuốc chặn enzyme phiên mã ngược.