Mụn cơm khô, mụn cóc là gì và 9 điều cần ghi nhớ

1. Mụn cơm khô, mụn cóc là gì?

Mụn cơm khô còn có nhiều tên gọi khác như mụn cóc, mụn cơm, hột cơm,... là sự tăng trưởng da nhỏ lành tính, không gây ung thư, do người bệnh bị nhiễm Human papilloma virus (HPV). Mụn cơm khô dễ lây lan và đôi khi gây đau đớn.

Mụn cóc có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất là ở tay và chân. Mụn cóc có kết cấu thô nên trông giống như vết phồng rộp hoặc một súp lơ nhỏ, rất xấu xí và mất thẩm mỹ. Chúng có thể mọc đơn lẻ hoặc mọc thành đám, tùy thuộc vào chủng loại. Các chấm đen trong mụn cóc là các mạch máu có thể dẫn đến chảy máu.

Mụn cơm khô, mụn cóc khá phổ biến. Có đến 35% trẻ em và thanh thiếu niên được ước tính có mụn cóc. Nhưng chỉ có 3 - 5% người lớn mắc tình trạng này. Điều này được giải thích là do hệ thống miễn dịch khỏe mạnh có khả năng ngăn chặn sự phát triển của mụn cơm khô, mụn cóc.

2. Phân loại

Mụn cơm khô, mụn cóc được phân loại dựa vào vị trí mà chúng xuất hiện. Bởi thông thường, ở những vị trí khác nhau, mụn cóc sẽ được gây ra bởi những chủng HPV khác nhau, nên hình thái của chúng cũng riêng biệt. Có 5 loại mụn cơm khô, mụn cóc điển hình nhất là:

2.1. Mụn cóc thông thường

Mụn cóc thông thường xuất hiện phổ biến nhất ở trên ngón tay và ngón chân. Chúng có vẻ ngoài sần sùi, đỉnh tròn, thường là chấm nhỏ màu đen.

Hầu như tất cả các loại virus gây ra mụn cóc tương đối vô hại khi tiếp xúc ở tay và chân. Chính vì vậy, mụn cóc thông thường thường xảy ra ở những nơi da bị tổn thương, trầy xước. Ví dụ như quanh móng do cắn hoặc cắt tỉa móng tay chân.

2.2. Mụn cóc lòng bàn chân

Đây là loại mụn cơm khô, mụn có phổ biến. Nó phát triển vào sâu trong da chứ không đơn thuần chỉ tăng sinh trên bề mặt da. Bạn có thể nhận thấy dường như có 1 lỗ nhỏ ở dưới lòng bàn chân, được bao quanh bởi lớp da cứng. Khi bước đi sẽ có cảm giác đau như giẫm phải sỏi đá.

Mụn cóc lòng bàn chân là những chấm màu đen, có thể phát triển thành các cụm dày đặc.

2.3. Mụn cóc phẳng

Mụn cóc phẳng thường xuất hiện ở mặt, đùi hoặc cánh tay. Chúng nhỏ và thường không gây chú ý ở giai đoạn đầu.

Mụn cóc phẳng ít sần sùi, có đỉnh phẳng như thể chúng đã được cạo gọt đi. Chúng có thể có màu hồng, nâu hoặc hơi vàng. Chúng thường mọc thành cụm với số lượng lớn, từ 20 đến 100 mụn.

2.4. Mụn cóc dạng sợi mảnh

Chúng thường mọc ở quanh miệng, mắt hoặc mũi. Mụn trông giống như sợi chỉ nhọn, đôi khi giống như những chiếc bàn chải nhỏ. Chúng phát triển rất nhanh. Mặc dù không gây đau nhưng chúng rất mất thẩm mỹ vì thường xuất hiện ở vùng mặt.

2.5. Mụn cóc sinh dục

Mụn trông giống như những vết sưng nhỏ rải rác, hoặc giống như một cụm súp lơ trên bộ phận sinh dục của bệnh nhân. Mụn cóc sinh dục thường có màu da. Chúng có thể lây lan qua quan hệ tình dục, ngay cả khi bạn không thể nhìn thấy chúng.

Mụn cóc sinh dục rất khó điều trị, bệnh nhân cần đến bệnh viện để được tư vấn phương pháp thích hợp.

3. Dấu hiệu

Dấu hiệu của mụn cơm khô, mụn cóc rất dễ nhận biết chỉ bằng cách nhìn vào chúng. Bởi đây là loại mụn khá đặc trưng với các đặc điểm như:

- Xuất hiện các nốt mụn trên da, kết cấu thô và sần sùi.

- Mụn có thể màu da, trắng, hồng hoặc xám.

- Khi ấn vào mụn có thể cảm thấy buốt.

- Mụn thường bao gồm một hoặc nhiều chấm đen nhỏ. Khi chọc, cắt, tác động vào các chấm đen này có thể bị chảy máu.

4. Nguyên nhân

4.1. Nguyên nhân gây mụn cơm khô, mụn cóc là gì?

Thủ phạm gây ra mụn cơm khô, mụn cóc chính là virus HPV (Human Papillomavirus). Virus này kích hoạt sự phát triển của tế bào da, làm cho lớp da bên ngoài dày và cứng hơn.

Có hơn 100 loại virus HPV gây ra mụn cơm khô, mụn cóc. Nhưng mỗi loại HPV thường chỉ có thể lây nhiễm một vài khu vực cụ thể trên cơ thể. Ví dụ, HPV type 2 và 4 gây mụn cóc thông thường, type 16 và 18 gây mụn cóc sinh dục, type 1 gây mụn cóc lòng bàn chân, type 3, 10 và 28 gây mụn cóc phẳng,...

4.2. Ai nào có nguy cơ cao bị mụn cơm khô, mụn cóc?

- Bệnh phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên, độ tuổi từ 10 - 20 tuổi.

- Người có hệ thống miễn dịch bị suy yếu, bệnh nhân HIV, người dùng thuốc ức chế miễn dịch,...

- Người có thói quen xấu gây trầy xước tay chân thường xuyên. Ví dụ như thói quen cắn móng tay, cắt móng tay - chân quá sâu,...

- Từng tiếp xúc hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân với những người bị mụn cơm.

- Quan hệ tình dục không an toàn.

5. Điều trị

Hầu hết mụn cơm đều vô hại và sẽ tự biến mất trong vòng vài tuần hoặc vài năm. Tuy nhiên, vì nó thường gây khó chịu và mất thẩm mỹ nên hầu hết các bệnh nhân đều muốn điều trị nó. Mặt khác, việc chờ đợi mụn cóc biến mất có thể gây tác dụng ngược: Mụn cóc có thể lớn hơn, mụn cóc mới có thể xuất hiện hoặc bạn có thể lây bệnh cho người khác. Do đó việc điều trị là khá cần thiết.

Đa số các phương pháp điều trị đều nhắm đến mục đích xóa bỏ mụn cơm khô, mụn cóc. Bởi không có cách tiêu diệt virus HPV hoàn toàn. Một số virus có thể ở lại trên da của bạn sau khi mụn cóc biến mất và gây tái phát bệnh sau đó.

5.1. Salicylic acid

Đó thường là thuốc bôi, gel hoặc miếng đệm chứa axit salicylic. Nó hoạt động bằng cách làm tan dần và lột bỏ các tế bào da tăng sinh của mụn cơm.

Để tăng hiệu quả của thuốc, mọi người nên làm mềm mụn cơm trước bằng khác chườm nước ấm khoảng 5 phút, chà xát mô chết ở bề mặt mụn.

Đây là phương pháp đơn giản, sẵn có, không cần kê đơn. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc phát huy khá chậm, thường là khoảng 3 tháng. Bệnh nhân cần kiên trì dùng thuốc hàng ngày. Salicylic acid có thể phá hủy làn da khỏe mạnh nên cần thận trọng khi sử dụng. Cần bảo vệ vùng da xung quanh mụn cóc. Không sử dụng do mụn vùng mặt. Nếu da bị đau, nên ngừng điều trị.

5.2. Liệu pháp áp lạnh

Bác sĩ sẽ sử dụng nito lạnh hoặc tuyết CO2 để phun lên mụn cóc. Vùng da đó sẽ bị phồng rộp, cuối cùng bong vảy và mụn cóc bị rụng sau 1 tuần. Nếu mụn cóc lớn, bệnh nhân có thể cần thực hiện áp lạnh vài lần.

Vì nitơ và CO2 quá lạnh, nó có thể gây bỏng lạnh và đau một thời gian, nên liệu pháp áp lạnh không được sử dụng cho trẻ nhỏ. Sau khi áp lạnh, có thể gây ra những đốm da sáng màu ở những người có làn da tối.

Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân điều trị axit salicylic sau khi khu vực áp lạnh lành lại để hiệu quả triệt để hơn.

5.3. Cantharidin

Cantharidin là hóa chất có chứa chiết xuất từ bọ cánh cứng ban miêu. Hóa chất này được bôi lên mụn cơm, hình thành nên mụn nước phồng rộp. Sau khoảng một tuần, mụn nước khô lại, mụn cóc sẽ bong ra với lớp da bị phồng rộp.

Cantharidin thường là phương pháp điều trị mụn cơm khô, mụn cóc cho trẻ nhỏ vì ban đầu nó không đau, mặc dù nó có thể ngứa ran, bỏng hoặc sưng vài giờ sau đó.

5.4. Vi phẫu

Trước tiên, bác sĩ sẽ làm khô mụn cóc bằng kim điện, sau đó sử dụng dao điện để cắt đi các mụn cơm khô, mụn cóc.

Phương pháp này thường để lại sẹo nên chỉ sử dụng để điều trị các mụn cơm khô, mụn cóc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, và ở khu vực kín như lưng và chân.

5.5. Đốt laser

Bác sĩ sẽ đốt cháy mụn cóc nhờ tia laser. Cách này thường áp dụng cho mụn cóc thông thường, mụn cóc thông thường và mụn cóc lòng bàn chân. Phải mất 2 đến 4 lần điều trị và có thể nhiều hơn cho các trường hợp nặng. Mỗi lần đốt laser cách nhau khoảng 2 tuần.

Phương pháp này khá tốn kém và có để lại sẹo nên thường chỉ định cho những trường hợp bị mụn cơm nặng, khó chữa.

**Lưu ý các cách điều trị trên chỉ mang tính tham khảo, người bị mụn cơm khô hay mụn cóc không nên tự ý áp dụng dẫn tới nguy hiểm cho sức khoẻ.

6. Biến chứng của mụn cơm khô, mụn cóc là gì?

Hầu như tất cả các loại mụn cơm khô, mụn cóc đều vô hại. Tuy nhiên, có một vài chủng vi-rút gây ra mụn cóc trên, trong và xung quanh bộ phận sinh dục của bạn. 

Ở phụ nữ, những mụn cóc này được gọi là mụn cóc sinh dục. Nó có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung , một căn bệnh có thể gây tử vong. Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị mụn cóc sinh dục, bạn nên đi khám bác sĩ ngay.

7. Phòng tránh

- Mang dép không thấm nước hoặc dép xỏ ngón trong phòng tắm công cộng, phòng thay đồ và xung quanh hồ bơi công cộng.

- Sử dụng vật dụng các nhân riêng. Đặc biệt là các đồ như quần áo, khăn tắm, khăn lau, giày, tất vớ, bấm móng tay, dao cạo,...

- Từ bỏ thói quen xấu và hạn chế làm trầy xước da.

- Không chạm vào mụn cơm khô, mụn cóc của người khác.

- Quan hệ tình dục an toàn.

- Thường xuyên rửa tay, giữ vệ sinh thân thể tốt để phòng tránh lây nhiễm virus HPV.

- Tiêm vacxin phòng ngừa virus HPV.

8. Dinh dưỡng cho người bị mụn cơm khô, mụn cóc?

- Đảm bảo ăn đủ chất, chế độ dinh dưỡng khoa học để tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể tự tiêu diệt virus HPV.

- Người bệnh nên ăn thức ăn giàu vitamin A - C - E như cà chua, cam, bưởi, quả bơ, dầu thực vật, rau cải xanh,....để giúp da mịn màng, chóng lành hơn.

- Nước chanh và giấm táo là thực phẩm rất tốt cho bệnh nhân bị mụn cơm khô, mụn cóc.

- Nước ép đu đủ, cà rốt, dứa, húng quế,... có thể giúp mụn cóc không lây lan sang các khu vực khác.

- Kiêng ăn các thực phẩm có thể làm mưng mủ và vết thương da lâu lành như rau muống, thịt gà, trứng, đồ ăn cay nóng,....

9. Các câu hỏi thường gặp

9.1. Cách lây lan của mụn cơm khô, mụn cóc là gì?

Mụn cóc chủ yếu được truyền qua tiếp xúc trực tiếp với da. Bạn có thể bị lây khi quan hệ tình dục hoặc sử dụng chung dụng cụ cá nhân với người bị mụn cơm khô, mụn cóc.

Virus có thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể thông qua gãi mụn cóc, cạo lông mặt hoặc chân, sử dụng chung khăn cho vùng bị mụn và vùng da khỏe mạnh,...

9.2. Bao lâu thì mụn cóc biến mất

Tuy mụn cóc lành tính và có thể tự khỏi, nhưng nó tồn tại khá lâu. Sẽ mất vài tháng đến vài năm để nó tự biến mất. Thống kê cho thấy, 50% mụn cóc biến mất trong vòng 1 năm, 70% biến mất sau 2 năm.

Một số mụn cóc sẽ không bao giờ biến mất, trừ khi được điều trị.

9.3. Mụn cơm có nguy hiểm không? Khi nào tôi cần đi bác sĩ?

Mụn cơm là bệnh lành tính, có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Nếu bạn có mụn cơm không thay đổi nhiều về kích thước, màu sắc hoặc hình dạng thì bạn không cần phải gặp bác sĩ lâm sàng. Nhưng nếu bạn thuộc một trong các trường hợp dưới đây thì nên đi khám:

- Một số bệnh ung thư da có dấu hiệu giống như cơm ở giai đoạn đầu. Nếu bạn ở độ tuổi 50 và phát triển mụn cơm mới, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu.

- Mụn cơm gây đau đớn, dễ chảy máu.

- Dễ dàng lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

- Mụn cơm xuất hiện ở bộ phận sinh dục, miệng hoặc lỗ mũi.

- Mắc mụn cơm đồng thời với các bệnh suy giảm miễn dịch như tiểu đường, HIV,...

9.4. Tôi phải làm gì khi bị mụn cơm khô, mụn cóc?

- Không cạo, chọc và mụn cóc để tránh lây lan virus.

- Các dụng cụ đã sử dụng trên mụn cóc như khăn, dụng cụ cạo lông,... thì không được dùng cho khu vực khác.

- Giữ vùng da bị mụn cơm khô, mụn cóc thật khô ráo, vì virus HPV rất thích môi trường ẩm ướt.

- Rửa tay bằng xà phòng sau khi chạm vào mụn cóc, giữ vệ sinh cơ thể thật tốt.

- Sử dụng dụng cụ cá nhân riêng. Băng kín, che mụn cóc lại khi ra ngoài để tránh lây bệnh cho người khác.

10. Một số hình ảnh về mụn cơm khô, mụn cóc

Mụn cóc thông thường. (Ảnh: Internet)

Mụn cóc sinh dục. (Ảnh: Internet)

Mụn cóc phẳng. (Ảnh: Internet)

Mụn cóc lòng bàn chân. (Ảnh: Internet)

Mụn cóc dạng sợi mảnh. (Ảnh: Internet)

Nguồn tham khảo: https://www.medicalnewstoday.com/articles/155039.php