Mang thai giả hay còn được gọi là mang thai tưởng tượng, tên tiếng anh là Pseudocyesus. Nếu mang thai giả xảy ra ở nam giới thì nó có tên là mang thai đồng cảm, tên tiếng anh là Couvede.
Tình trạng này là là một dạng rối loạn tâm thần, xảy ra ở những người luôn mong muốn và khao khát có con. Mặc dù không có bầu, nhưng trong cơ thể người mang thai giả cũng xảy ra những thay đổi như ở người có bầu, như thay đổi nội tiết tố. Chính vì vậy họ cũng có những dấu hiệu đặc trưng của việc mang thai.
Theo các thống kê tại Mỹ, cứ khoảng 22000 ca sinh nở lại có trung bình 1 - 6 trường hợp mang thai giả. Người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi tình trạng này là phụ nữ khoảng 33 tuổi. Trong những trường hợp mang thai giả, có khoảng 2/3 là phụ nữ đã kết hôn, và 1/3 là những người đã từng mang thai ít nhất 1 lần.
Đã có nhiều giả thiết được đưa ra. Nhưng cho đến nay, chưa có cách giải thích chính xác nào được công nhận. Bởi mang thai giả là vấn đề tâm lý phức tạp, nó liên quan đến vỏ não, trục hạ đồi và các tuyến nội tiết. Rất khó để nghiên cứu và xác minh. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã chỉ ra 3 giả thuyết được cho là đúng đắn nhất:
- Nỗi sợ hoặc niềm khao khát có con mãnh liệt đã làm cho não bộ bệnh nhân tin rằng mình có thai. Nó kích thích các tuyến nội tiết làm việc, dẫn đến các dấu hiệu giống với mang thai.
- Bệnh nhân mang thai giả thường gặp nhất ở những người vô sinh, khó có con, hoặc vừa trải qua một biến cố thai sản như xảy thai. Điều này khiến các nhà khoa học tin rằng, nguyên nhân dẫn đến hiện tượng mang thai giả là do áp lực và sức ép từ bản thân và gia đình. Mong muốn làm tròn trách nhiệm của người phụ nữ, của người vợ khiến cho người bệnh tin rằng những thay đổi trong cơ thể là dấu hiệu của việc mang thai.
- Mang thai giả có thể là hậu quả của căn bệnh rối loạn trầm cảm. Khi đó, các chất hóa học trong hệ thần kinh có thể bị xáo trộn và thay đổi, từ đó gây ra các triệu chứng mang thai giả.
Đa số người mang thai giả có đầy đủ các dấu hiệu của một thai kỳ thông thường như:
- Vòng 2 tăng kích cỡ là triệu chứng mang thai giả phổ biến nhất. Có đến 60 - 90% trường hợp mang thai giả có vòng 2 phình to. Người mẹ nhận thấy bụng mình to dần lên giống như thai nhi đang phát triển. Nhưng thực chất tình trạng này có thể là do sự đầy hơi, tăng cân hoặc do chất thải tích tụ. Mặc khác, khi bệnh nhân tin rằng mình mang thai, họ sẽ tích cực bồi bổ, khiến vòng 2 ngày càng to hơn do tăng mỡ bụng.
- Khoảng 50 - 90% trường hợp mang thai giả có triệu chứng rối loạn kinh nguyệt. Việc này là kết quả của căng thẳng tâm lý, ảnh hưởng trực tiếp đến nội tiết tố cơ thể.
- Có đến 50 - 75% bệnh nhân mang thai giả báo cáo cảm giác thai máy xuất hiện. Trên thực tế, đây có thể là do sự chuyển động của ruột non.
- Khoảng 1% bệnh nhân có dấu hiệu chuyển dạ, xuất hiện cơn đau bụng vào thời điểm được cho là thai đã đủ tháng.
Ngoài ra, bệnh nhân mang thai giả còn có thể có các dấu hiệu mang thai điển hình khác như ốm nghén, căng tức ngực, tử cung mở rộng,... Ở nam giới có thể xuất hiện các dấu hiệu tương tự như người vợ khi mang thai, chẳng hạn như buồn nôn, đau lưng hoặc tăng cân.
Vì bệnh nhân mang thai giả có đầy đủ các dấu hiệu của một thai kỳ bình thường nên cách nhận biết vô cùng khó khăn. Thậm chí các chuyên gia y tế cũng có thể bị đánh lừa. Theo các thống kê cho thấy, có tới 18% phụ nữ mang thai giả đã từng được chẩn đoán là có thai thật sự bởi các chuyên gia y tế.
Để nhận biết chính xác tình trạng mang thai giả, bác sĩ cần phải thực hiện khám vùng chậu và siêu âm bụng. Theo Hiệp hội Thai kỳ Hoa Kỳ, phương pháp chẩn đoán chính xác nhất bạn có mang thai hay không chính là siêu âm.