Mãn kinh sớm có thể làm tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ

Khi sự sản xuất hormone sinh dục nữ (Estrogen) bị dừng lại, thời kỳ sinh sản của người phụ nữ sẽ dừng lại và bước vào thời kỳ mãn kinh. Hầu hết phụ nữ thông thường sẽ bắt đầu mãn kinh ở lứa tuổi 50 trở đi, nhưng đôi khi mãn kinh sớm cũng có thể xảy ra do một số nguyên nhân sức khỏe đặc biệt.

Một nghiên cứu mới đây được thực hiện để đánh giá ảnh hưởng của mãn kinh sớm đối với nguy cơ sa sút trí tuệ ở phụ nữ về sau. Các nhà khoa học nhận thấy rằng, mãn kinh sớm khiến phụ nữ dễ bị sa sút trí tuệ hơn vào những năm sau đó của cuộc đời.

Kết quả của nghiên cứu công bố tại Phiên họp của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ Tại Chicago vào ngày 1 tháng 3 vừa qua.

1. Mãn kinh sớm và mối liên hệ với sa sút trí tuệ

Để làm rõ mối quan hệ giữa mãn kinh sớm và nguy cơ mắc sa sút trí tuệ trong tương lai, có 153.291 phụ nữ đã được lựa chọn tham gia vào nghiên cứu. Tại thời điểm nghiên cứu, độ tuổi trung bình của những người phụ nữ này khoảng 60 tuổi và các thông tin sức khỏe của họ đều được ghi nhận tại UK Biobank (một hệ thống dữ liệu lớn về y học của Vương Quốc Anh).

Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã tiến hành tìm kiếm tất cả các liên quan của mãn kinh sớm với sa sút trí tuệ, bao gồm cả bệnh Alzheimer. Cùng với đó, họ cũng xem xét đến các yếu tố có thể thúc đẩy sa sút trí tuệ ở những người tham gia gồm chủng tộc, trình độ học vấn, bệnh nền (tim mạch, tiểu đường), giải trí và thu nhập.

Kết quả cho thấy rằng, những phụ nữ mãn kinh sớm sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị sa sút trí tuệ cao hơn so với những người phụ nữ khác.

Đọc thêm: Rối loạn kinh nguyệt tiền mãn kinh là gì? Có nguy hiểm không và khắc phục như thế nào?

Cụ thể, nguy cơ phát triển sa sút trí tuệ ở những người phụ nữ mãn kinh sớm trước 40 tuổi cao hơn 35% so với những người mãn kinh ở lứa tuổi 50. Không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ mà mãn kinh sớm còn làm sa sút trí tuệ có thể xuất hiện sớm hơn. Theo đó, nguy cơ xuất hiện sa sút trí tuệ trước 65 tuổi ở những phụ nữ mãn kinh sớm (dưới 45 tuổi) có thể tăng lên đến gấp 1,3 lần.

Tuy nhiên, nguy cơ sa sút trí tuệ ở những phụ nữ mãn kinh muộn vào lứa tuổi 51 hay 52 tuổi lại không có sự khác biệt so với những người mãn kinh khi 50 tuổi.

2. Nguyên nhân của điều này là gì?

Theo Tác giả của nghiên cứu - Tiến sĩ Wenting Hao đến từ Đại học Sơn Đông, sự sụt giảm Estrogen khi mãn kinh có lẽ chính là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ.

Bởi Hormon sinh dục nữ Estrogen có thể hoạt hóa những chất chống oxy hóa như glutathione,... Từ đó giúp giảm ApoE4 - một yếu tố di truyền có liên quan đến cơ chế bệnh hình thành của bệnh sa sút trí tuệ và sự lắng đọng amyloid trong não.

Các nhà khoa học cũng nhận ra, những mặc dù phụ nữ sau mãn kinh thường dễ bị đột quỵ hơn so với những những phụ nữ chưa mãn kinh, và đột quỵ chính là một yếu tố nguy cơ quan trọng có thể dẫn đến bệnh sa sút trí tuệ mạch máu. Nhưng dường như lứa tuổi xảy ra mãn kinh ở người phụ nữ lại không có liên quan gì đến nguy cơ xuất hiện dạng sa sút trí tuệ này.

Có cùng quan điểm về vấn đề này, Tiến sĩ Stephanie Faubion - Giám đốc Hiệp hội Mãn Kinh Bắc Mỹ cho biết, sự suy giảm sớm Etrogen có mối liên hệ với nhiều nguy cơ sức khỏe lâu dài của người phụ nữ, chẳng hạn như bệnh tim, loãng xương, rối loạn cảm xúc, rối loạn chức năng sinh sản, tăng tỷ lệ tử vong,... Và dĩ nhiên, sa sút trí tuệ chỉ là một trong số các hậu quả này.

Tuy nhiên, các nhà khoa học đã không đề cập đến tiền sử gia đình mắc sa sút trí tuệ hay nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm ở những người tham gia nghiên cứu. Điều này làm cho kết quả của nghiên cứu này trở nên bị giới hạn hơn.

3. Giải pháp được đưa ra

Theo Tiến sĩ Wenting Hao, mặc dù mãn kinh sớm làm gia tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc không thể dự phòng sa sút trí tuệ ở những người phụ nữ này. Điều cần làm là phải theo dõi chặt chẽ sự suy giảm nhận thức của họ trong thực hành lâm sàng.

Còn Tiến sĩ Stephanie Faubion thì cho rằng, ngoài vấn đề theo dõi những người phụ nữ mãn kinh sớm thì sử dụng Estrogen thay thế cũng là một chiến lược quan trọng. Lợi ích của Estrogen trong dự phòng sa sút trí tuệ là điều đã được chứng minh. Nhưng liệu pháp này nên được sử dụng với liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất để hạn chế các rủi ro tiềm ẩn.

Bà lý giải, trước kia, Estrogen thay thế thường được dùng để cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh (bốc hỏa, khô âm đạo) và phòng tránh bệnh tim, loãng xương, sa sút trí tuệ,... Tuy nhiên sau đó người ta phát hiện ra sử dụng Estrogen thay thế có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, tăng tạo cục máu đông, tăng nguy cơ ung thư vú,... Do đó, liệu pháp này hiện nay cần được sử dụng một cách thận trọng.

Nguồn tham khảo: Early Menopause May Raise a Woman's Odds for Dementia