Loại cây mọc dại khắp nơi gây ngứa, nổi ban đỏ khi tiếp xúc nhưng lại là vị thuốc quý

Cây tầm ma là một loại cây cỏ thuộc họ tầm ma (Urticaceae), tên khoa học là Urtica dioica, một số tên gọi khác là cây lá gai, trữ ma, gai tuyết. Cây tầm ma thường có chiều cao trên 1m, gốc cây hóa gỗ. Phần lá cây gai mọc so le nhau, lá hình tim, có lông, mặt trên màu xanh, mặt dưới màu trắng bạc.

1. Chất dinh dưỡng trong cây tầm ma

Lá và rễ cây tầm ma cung cấp nhiều loại chất dinh dưỡng, bao gồm:

- Vitamin: Vitamin A, C và K, cũng như một số vitamin B

- Khoáng chất: Canxi, sắt, magiê, phốt pho, kali và natri

- Chất béo: Axit linoleic, axit linolenic, axit palmitic, axit stearic và axit oleic

- Axit amin: Tất cả các axit amin thiết yếu

- Polyphenol: Kaempferol, quercetin, axit caffeic, coumarin và các flavonoid khác

- Sắc tố: Beta-caroten, lutein,

- Luteoxanthin và các carotenoid khác

Đọc thêm:

- Bất ngờ với công dụng của cây chó đẻ răng cưa - loại cây mọc hoang tưởng như "vô dụng"

- Loại rễ cây được ví như "máy thanh lọc máu" và phòng ngừa ung thư

2. Tác dụng của cây tầm ma

Dưới đây là những lợi ích nổi bật và tiềm năng của cây tầm ma:

- Giúp giảm viêm

Cây tầm ma chứa nhiều hợp chất có thể làm giảm viêm. Viêm là cách cơ thể bạn tự chữa lành và chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, tình trạng viêm mãn tính có thể gây ra nhiều tác hại đối với sức khoẻ.

Trong các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm, cây tầm ma làm giảm mức độ của nhiều dấu hiệu viêm bằng cách can thiệp vào quá trình sản xuất của chúng. (1,2)

Trong các nghiên cứu ở người, việc bôi kem cây tầm ma hoặc tiêu thụ các sản phẩm từ cây tầm ma có thể làm giảm các tình trạng viêm, chẳng hạn như viêm khớp.

Điều đó nói rằng, nghiên cứu không đủ để khuyến nghị cây tầm ma như một phương pháp điều trị chống viêm. Cần nhiều nghiên cứu hơn về tác dụng của cây tầm ma đối với sức khoẻ con người.

- Hỗ trợ điều trị các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt

Nghiên cứu trên động vật cho thấy cây tầm ma có thể ngăn chặn quá trình chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone - một dạng testosterone mạnh hơn. Việc ngừng chuyển đổi này có thể giúp giảm kích thước tuyến tiền liệt. (3)

Các nghiên cứu ở những người mắc bệnh tăng sản tuyến tiền liệt lành tính chứng minh rằng chiết xuất cây tầm ma giúp điều trị các vấn đề về tiểu tiện ngắn hạn và dài hạn - mà không có tác dụng phụ. (4,5)

- Hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng

Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất cây tầm ma có thể ức chế tình trạng viêm có thể gây ra dị ứng theo mùa. (6)

Điều này bao gồm việc ngăn chặn các thụ thể histamine và ngăn chặn các tế bào miễn dịch giải phóng các hóa chất gây ra các triệu chứng dị ứng.

Tuy nhiên, các nghiên cứu trên người lưu ý rằng cây tầm ma có tác dụng điều trị viêm mũi dị ứng tương đương hoặc chỉ tốt hơn một chút so với giả dược.

- Hạ huyết áp

Cây tầm ma có thể giúp hạ huyết áp theo nhiều cách như:

+ Có thể kích thích sản xuất oxit nitric, hoạt động như thuốc giãn mạch. Thuốc giãn mạch làm thư giãn các cơ mạch máu của bạn, giúp chúng giãn ra.

+ Có các hợp chất có thể hoạt động như chất chặn kênh canxi, giúp thư giãn tim bằng cách giảm lực co bóp.

- Kiểm soát lượng đường trong máu

Trên thực tế, loại cây này có chứa các hợp chất có thể bắt chước tác dụng của insulin nên có thể có tác dụng kiểm soát lượng đường trong máu.

Trong một nghiên cứu kéo dài ba tháng ở 46 người, uống 500 mg chiết xuất cây tầm ma 3 lần mỗi ngày làm giảm đáng kể lượng đường trong máu so với giả dược. (7)

- Lợi ích khác

Cây tầm ma có thể mang lại những lợi ích sức khỏe tiềm năng khác, bao gồm:

+ Giảm chảy máu: Thuốc có chứa chiết xuất cây tầm ma đã được chứng minh là làm giảm quá mức chảy máu, đặc biệt là sau phẫu thuật.

+ Tốt cho gan: Cây tầm ma có đặc tính chống oxy hóa có thể bảo vệ gan của bạn chống lại tổn thương do độc tố, kim loại nặng và chứng viêm.

+ Thuốc lợi tiểu tự nhiên: Cây tầm ma có thể giúp cơ thể bạn đào thải lượng muối và nước dư thừa, từ đó có thể hạ huyết áp tạm thời.

+ Chữa lành vết thương và vết bỏng: Xoa kem có chiết xuất cây tầm ma có thể hỗ trợ chữa lành vết thương, bao gồm cả vết bỏng.

3. Tác dụng phụ tiềm ẩn

Ăn cây tầm ma khô hoặc nấu chín nói chung là an toàn. Có rất ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, khi sử dụng loại cây này ở dạng tươi vẫn tiềm ẩn một số nguy cơ như:

+ Tiêu chảy

+ Đi tiểu nhiều vì loại cây này như thuốc lợi tiểu tự nhiên

+ Kích ứng da: Lá tầm ma tươi có lông chứa các hợp chất có thể gây phát ban, nổi mề đay và ngứa như acetylcholin, histamin, serotonin, leukotrien, axit.

+ Đau dạ dày

+ Đổ mồ hôi

+ Gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng với các triệu chứng như khó thở, ngứa và phát ban.

- Những ai không nên sử dụng cây tầm ma?

+ Phụ nữ mang thai nên tránh ăn cây tầm ma vì nó có thể gây co bóp tử cung, có thể làm tăng nguy cơ sảy thai.

+ Những người đang sử dụng chất làm loãng máu, thuốc điều trị huyết áp, thuốc lợi tiểu (thuốc nước), thuốc trị tiểu đường, liti. Vì tầm ma có thể tương tác với các loại thuốc này. Chẳng hạn tác dụng lợi tiểu của cây có thể tăng cường tác dụng của thuốc lợi tiểu, có thể làm tăng nguy cơ mất nước.

4. Cách sử dụng cây tầm ma

Cách sử dụng cây tầm ma rất đơn giản. Lá và hoa khô có thể được ngâm để tạo thành một loại trà thảo dược thơm ngon, trong khi lá, thân và rễ của nó có thể được nấu chín và thêm vào các món súp, món hầm, sinh tố và món xào. Tuy nhiên, tránh ăn lá tươi vì lông của chúng có thể gây kích ứng.

Hiện tại, không có liều lượng khuyến cáo cho các sản phẩm cây tầm ma.

Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy rằng các liều sau đây có hiệu quả nhất đối với một số tình trạng nhất định:

- Tuyến tiền liệt phì đại: 360 mg chiết xuất rễ mỗi ngày

- Viêm mũi dị ứng: 600 mg lá khô mỗi ngày

Vì các nghiên cứu cây tầm ma trên người con chưa nhiều. Do vậy, bạn vẫn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng. Đặc biệt, không tự ý sử dụng tầm ma để điều trị bệnh mà không có chỉ định của bác sĩ.

Nguồn tham khảo: 6 Evidence-Based Benefits of Stinging Nettle