Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây nhồi máu phổi và nhiều biến chứng khác

Gần đây khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa tiếp nhận bệnh nhân nữ 34 tuổi, bị đau tức ngực, khó thở ngày thứ 2.

Khi bệnh viện, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm cấp cứu, siêu âm tim có hình ảnh giãn buồng tim phải, hở nặng van 3 lá, tăng áp lực động mạch phổi. Các bác sĩ cấp cứu hướng chẩn đoán tới bệnh thuyên tắc động mạch phổi cấp và quyết định cho chụp CT ngực có tiêm thuốc cản quang, kết quả là hình ảnh huyết khối động mạch phổi 2 bên.

Qua khai thác tiền sử được biết, bệnh nhân thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai Levonorgestrel 10 năm nay, thường uống 12 - 15 viên Levonorgestrel/tháng.

Bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định là huyết khối thuyên tắc động mạch phổi cấp tính do lạm dụng thuốc tránh thai Levonorgestrel. Thuốc tránh thai Levonorgestrel là thuốc không kê đơn được bào chế dưới dạng một viên 1500 microgram duy nhất, hoặc theo toa dưới dạng hai viên 750 microgram dùng một liều duy nhất.

Cũng như các loại thuốc tránh thai khác, thuốc tránh khẩn cấp Levonorgestrel ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ nếu như dùng không đúng cách. 

1. Thuốc tránh thai ảnh hưởng đến sức khoẻ như thế nào?

Thuốc tránh thai là loại thuốc có có chứa hormone, ngăn cản buồng trứng phóng thích trứng trong thời kỳ rụng trứng. Chúng cũng làm chất nhầy cổ tử cung dày lên để hoạt động như một rào cản giữa tinh trùng và trứng nếu như được phóng thích.

Thông thường, thuốc tránh thai khá an toàn khi sử dụng. Tuy nhiên, nếu dùng không đúng liều lượng, sử dụng trong một thời gian dài ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ:

- Các vấn đề về tim mạch

Đối với một số phụ nữ, thuốc tránh thai và miếng dán có thể làm tăng huyết áp của họ, khiến bạn có nguy cơ bị đông máu.

Thuốc uống tránh thai có thể gây tăng huyết áp ở 4-5% phụ nữ khỏe mạnh và làm trầm trọng thêm tình trạng tăng huyết áp ở khoảng 9-16% phụ nữ bị tăng huyết áp từ trước. (1)

Đọc thêm: 

+ Cho con bú uống thuốc tránh thai có sao không?

+ Uống thuốc tránh thai có bị chậm kinh không?

Nếu dùng loại thuốc tránh thai có hàm lượng estrogen quá cao có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ hoặc nhồi máu cơ tim.

Những tác dụng phụ này không phổ biến ở hầu hết phụ nữ, nhưng khi chúng xảy ra, chúng có khả năng rất nghiêm trọng. Đó là lý do tại sao các phương pháp ngừa thai bằng nội tiết tố cần có đơn thuốc và theo dõi thường xuyên.

- Đau nửa đầu

Các hormone trong thuốc tránh thai có thể gây ra hoặc làm tăng tần suất đau đầu và đau nửa đầu.

Những thay đổi trong hormone sinh dục nữ (estrogen và progesterone) có thể gây ra chứng đau nửa đầu. Các triệu chứng có thể phụ thuộc vào liều lượng và loại thuốc. Nếu dùng thuốc liều thấp sẽ ít gây ra triệu chứng này hơn.

- Thay đổi tâm trạng

Nội tiết tố đóng một vai trò quan trọng trong tâm trạng và cảm xúc của một người. Những thay đổi về mức độ hormone mà việc uống thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của người dùng.

Một số nghiên cứu năm 2016 (2) cho thấy mối liên hệ giữa việc việc dùng thuốc tránh thai và trầm cảm.

- Tác dụng phụ nguy hiểm khác

Nổi nhiều mụn trứng cá và xuất hiện nang buồng trứng. Chu kỳ kinh nguyệt bất thường cũng là những tác dụng phụ thường gặp.

Ở phụ nữ có tiền sử phù mạch di truyền, các thành phần estrogen ngoại sinh có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng của phù mạch. Đôi khi có thể xảy ra huyết thanh, đặc biệt là ở những đối tượng có tiền sử mắc bệnh nấm huyết sắc tố. Nếu Phụ nữ có xu hướng phát triển bệnh nấm da, hãy tránh tiếp xúc với bức xạ tia cực tím và ánh nắng mặt trời trong khi dùng thuốc tránh thai.

Nám da, tăng cân, mất ngủ, chóng mặt, buồn nôn, … là những triệu chứng bạn có thể gặp khi dùng loại thuốc này.

Lưu ý, nếu phụ nữ hút thuốc hoặc trên 35 tuổi sẽ có nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng cao hơn bình thường.

2. Vậy nên dùng thuốc tránh thai như thế nào?

Để dùng thuốc tránh thai an toàn, thứ nhất dùng theo đơn thuốc của bác sĩ. Không nên tự ý dùng quá nhiều trong một thời gian dài.

Nếu có các vấn đề về sức khoẻ như: đau nửa đầu, có chỉ số BMI cao, bị đau ngực hoặc bị đau tim, có các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến mạch máu, thận, dây thần kinh hoặc thị lực, có tiền sử bị huyết áp cao và đột quỵ, … không nên sử dụng loại thuốc này hoặc cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Một số trường hợp sau cũng nên cân nhắc hoặc tham vấn ý kiến của bác sĩ khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp:

- Đang cho con bú

- Đang dùng thuốc điều trị động kinh

- Cảm thấy chán nản hoặc đã được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm

- Bị bệnh tiểu đường

- Cholesterol cao

- Bị bệnh thận, gan hoặc tim

- Mới bị sẩy thai hoặc phá thai

- Dùng bất kỳ chất bổ sung thảo dược nào

- Có một khối u hoặc những thay đổi ở một hoặc cả hai bên vú của bạn

3. Một số lưu ý khi dùng thuốc tránh thai

Bạn sẽ cần phải uống thuốc mỗi ngày vào cùng một thời điểm. Nếu bỏ lỡ một liều, bạn sẽ cần sử dụng hình thức ngừa thai dự phòng trong bảy ngày tiếp theo để tránh mang thai.

Ngoài ra, sau khi tránh thai không có hiệu lực, bạn có thể bị ra máu lấm tấm sau khi lỡ uống thuốc.

Thuốc mất khoảng bảy ngày để bắt đầu phát huy tác dụng. Nếu bạn hoạt động tình dục trong thời gian đó, bạn sẽ cần sử dụng một hình thức tránh thai dự phòng.

Mặc dù giúp tránh thai, nhưng thuốc tránh thai không cung cấp bất kỳ biện pháp bảo vệ nào chống lại các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Bạn nên cân nhắc lựa chọn các hình thức tránh thai khác như sử dụng bao cao su.

Thuốc tránh thai là một cách phổ biến, hiệu quả để tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, nếu dùng không đúng liều lượng, không đúng cách sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khoẻ. Vì vậy, điều quan trọng là hỏi ý kiến của bác sĩ và tuân thủ theo các chỉ định khi sử dụng.

Nguồn tham khảo: 

- What Are the Side Effects of Birth Control Pills?

- 10 most common birth control pill side effects