Thông thường, các nguyên nhân gây ra tình trạng chấn thương tinh hoàn do chơi thể thao, võ thuật gây ra vì lực mạnh và va chạm mạnh của các dụng cụ chơi và bạn chơi tác động trực tiếp vào bìu.
Trong khi đó, có tới 12% là tai nạn chấn thương tinh hoàn xảy ra khi bị tai nạn giao thông, bị té, ngã. 16% do bất cẩn leo cây, súc vật cắn phải. Có 7% tình trạng chấn thương tinh hoàn xảy ra do bóp và đả thương. Đa số, các trường hợp ít gặp gây chấn thương tinh hoàn hơn là trường hợp tự bóp, tự cắt trong trạng thái tâm lý bị bất ổn hoặc xảy ra đối với người chuyển giới, tai nạn trong lúc phẫu thuật bộ phận sinh dục, hỏa khí.
Phần lớn, các chấn thương vùng kín không chỉ xảy ra đụng dập hoặc vợ tĩnh hoàn. Đối với các tác động đột ngột vào bìu có thể đẩy tinh hoàn chạy ngược vào ống bẹn, thậm chí đối với trường hợp này tinh hoàn có thể chạy vào trong ổ bụng.
Ở những tổn thương tinh hoàn này có thể khiến nam giới bị đau dữ dội. Thừng tinh còn có thể bị xoắn, bao trắng của tinh hoàn có thể bị vỡ. Đối với các trường hợp này thường xảy ra trong bệnh cảnh đa chấn thương nên chấn thương tinh hoàn thường bị bỏ sót.
Khi đi thăm khám có thể phát hiện ra một bên bìu không có tinh hoàn hoặc có thể sờ được tinh hoàn nằm ở vùng bẹn. Đối với tình trạng chung của bệnh nhân cho phép sử dụng thuốc giảm đau, tiền mê bằng đường tĩnh mạch để dùng tay nhẹ nhàng đẩy tinh hoàn trở về vị trí trong bìu. Khi cách thực hiện này thất bại hoặc bị nghi ngờ có vỡ tinh hoàn thì cần phẫu thuật thám sát và sửa chữa các tổn thương của tinh hoàn.
Đối với các trường hợp khi bị chấn thương tinh hoàn, sau chấn thương hoặc tai nạn, người bệnh sẽ xuất hiện cảm giác đau dữ dội ở vùng bìu. Thông thường người bệnh ẽ bị ngất đi, khởi đầu trên da bìu sẽ xuất hiện những đám chấm xuất huyết. Sau đó, da bìu tím tụ máu rõ, sưng to dần lên.
Người bệnh vẫn có thể đi tiểu được bình thường. Tuy nhiên, nếu có biến chứng xoắn tinh hoàn hay tổn thương đi kèm, cơn đau ngày một tăng, bìu đau co thắt, sờ nắn người bệnh sẽ than đau nhói.
Phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà phân chia ra làm các loại tổn thương tinh hoàn khác nhau như sau:
- Tổn thương nhẹ: Đây là dạng chấn thương tinh hoàn nhẹ, khi bìu chỉ bị xây xát nhẹ, không rách hoặc rách xảy ra do vết thương đơn thuần mà không xuất hiện dị vật.
- Khi tổn thương ở mức trung bình: Dạng chấn thương này có thể gây tình trạng tụ máu trong bao trắng. Có thể rách hoặc không rách bao trắng hay bìu. Xuất hiện khối tụ máu trong da bìu lớn, có khuynh hướng tiến triển.
- Tổn thương nặng: Trường hợp tổn thương nặng xảy ra, tổn thương có thể khiến tinh hoàn bị dập nát, hoại tử và xuất huyết lan rộng. Còn kèm theo nhiều triệu chứng như rách da bìu,...
Những trường hợp chấn thương tinh hoàn gây tổn thương nặng thì cần được can thiệp khẩn cấp vì vết thương tinh hoàn do hỏa khí có thể làm cho tốc độ đạn cao dẫn tới tổn thương chưa nhìn thấy mà vẫn có thể gây hoại tử tinh hoàn.
- Tổn thương phối hợp: Dạng chấn thương, vết thương xuất hiện ở vùng bìu, tinh hoàn trong bệnh cảnh đa chấn thương mà người bệnh phải chịu như gặp phải đa chấn thương do tai nạn giao thông hoặc thảm họa,...
Thực tế, sau khi có tổn thương, tình trạng sản xuất tinh trùng của nam giới sẽ bị thay đổi thậm chí có thể khiến nam giới bị vô tinh. Cần khoảng thời gian từ 3 đến 9 tháng thì tình trạng sản xuất tinh trùng mới có thể hồi phục trở lại.
Trong một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho biết, tổn thương tinh hoàn một bên có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn ở tinh hoàn còn lại và giảm khả năng thụ thai. Do đó đối với những nam giới gặp phải chấn thương tinh hoàn đều phải được theo dõi tinh trùng đồ.
Muốn điều trị chấn thương tinh hoàn thì cần xác định được nguyên nhân gây ra chấn thương. Có thể sử dụng siêu âm đánh giá tình trạng tinh hoàn, bao trắng của tinh hoàn. Tuy nhiên, yếu tố lâm sàng vẫn là yếu tố quyết định tinh hoàn có gặp vấn đề hay không.
Nam giới không nên quá tin tưởng vào siêu âm, nếu nghi ngờ gặp phải tổn thương nặng hơn tình trạng đụng đạp thì nên phẫu thuật sớm thay vì điều trị bảo tồn. Do đó, đối với chấn thương tinh hoàn, việc thực hiện phẫu thuật bao giờ cũng bảo tồn được chức năng của tinh hoàn nhiều hơn.