Khi nhắc đến iot, chúng ta có thể sẽ cảm thấy rất quen thuộc bởi cái tên này rất hay xuất hiện trong cuộc sống. Tuy nhiên iot là gì thì lại không nhiều người biết chính xác.
Về hóa học, iot là tên một nguyên tố hóa học nằm trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, ký hiệu hóa học là "I". Iot nằm trong nhóm các nguyên tố halogen của bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học cùng với Flo, Clo, Brom.
Iot có thể tồn tại ở dạng rắn với màu tím thẫm hoặc xám, tan trong nước tạo màu vàng nhạt, tan trong hồ tinh bột tạo màu tím, và có thể bay hơi ngay ở nhiệt độ thường tạo chất khí có màu hồng tím, mùi khó chịu.
Tuy nhiên, do iot bay hơi ngay ở nhiệt độ thường và có độ hoạt động hóa học tương đối mạnh nên chúng ta thường không bắt gặp iot ở dạng rắn nguyên chất trong tự nhiên mà hay bắt gặp iot tồn tại trong các hợp chất của nó với các nguyên tố khác.
Nếu bạn thắc mắc vai trò của iot là gì đối với cơ thể thì chúng ta có nhiều câu trả lời khác nhau cho vấn đề này.
Trong cơ thể của chúng ta, iot giữ nhiều vai trò quan trọng khác nhau, tuy nhiên được đánh giá quan trọng nhất và quan tâm nhiều nhất trong các vai trò của iot chính là vai trò tham gia tổng hợp hormon tuyến giáp cho cơ thể.
Thông qua tác dụng của hormon tuyến giáp lên cơ thể mà sẽ giúp iot tham gia vào quá trình điều hòa nhiệt độ, điều hòa trao đổi chất, điều hòa chuyển hóa cơ bản, cấu trúc cơ thể, tham gia sự phát triển bình thường của thai nhi cả về thể chất và tinh thần,...
Iot có thể được cung cấp cho cơ thể qua nhiều nguồn khác nhau. Nguồn cung cấp iot là gì sẽ được lựa chọn dựa trên nhu cầu và khả năng của bản thân để có thể thỏa mãn tối đa sự mong muốn.
Hai nguồn bổ sung iot chính hiện nay đang được sử dụng để bổ sung iot cho cơ thể là iot có nguồn gốc tự nhiên (sữa, chế phẩm từ sữa, trứng, các loại cá, rong biển,...) hoặc các chế phẩm bổ sung iot (muối ăn, các loại thực phẩm chức năng,...).
Trong đó, iot có nguồn gốc tự nhiên được đánh giá cao hơn nhiều so với iot được cung cấp nhờ các chế phẩm tổng hợp bởi sự thân thiện với cơ thể, khả năng cung cấp thêm các chất dinh dưỡng thiết yếu khác ngoài iot,...
Thông thường, nhu cầu cung cấp iot cho cơ thể một người bình thường không mang thai hoặc người đang cho con bú được khuyến cáo ở mức khoảng 150mcg/ngày. Nhu cầu này có thể thay đổi theo lứa tuổi hoặc các tình trạng sức khỏe đặc biệt như mang thai hay đang cho con bú.
Sử dụng quá nhiều hoặc quá ít iot đều sẽ khiến cơ thể gặp phải những hậu quả sức khỏe hết sức nghiêm trọng. Vậy những hậu quả xảy ra khi sử dụng không hợp lý iot là gì?
- Thiếu iot có thể gây bướu cổ, phì đại tuyến giáp, giảm chuyển hóa năng lượng, lông tóc khô, táo bón, sợ lạnh, chậm phát triển thai nhi, đần độn,...
- Thừa iot có thể gây bướu cổ, bỏng rát (ở họng, miệng và dạ dày), nôn mửa, mạch yếu, viêm tuyến giáp, tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, hay thậm chí gây hôn mê,...
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, iot không phải là một chất gây dị ứng, nhưng các chất đi kèm trong các sản phẩm chứa iot lại có thể gây nên tình trạng dị ứng cho người sử dụng, và người ta có thể coi đây là dị ứng iot.
Vậy biểu hiện của dị ứng iot là gì? Dị ứng iot có thể gây nhiều biểu hiện khác nhau như ngứa da, phát ban, nổi mề đay, thậm chí là shock phản vệ. Đối với các bệnh nhân bị dị ứng iot, người ta có thể điều trị bằng các thuốc kháng Histamin, corticoid, hoặc adrenalin nếu bệnh nhân có shock phản vệ xảy ra.
Trong tự nhiên, không nhiều loại thực phẩm chứa iot đủ nhiều để cung cấp cho nhu cầu sử dụng iot của cơ thể. Vì vậy người ta có thể sử dụng thêm các loại thực phẩm chức năng chứa iot để bổ sung iot cho cơ thể.
Vậy các lưu ý khi sử dụng sản phẩm bổ sung iot là gì?
- Chỉ sử dụng đúng nhu cầu của cơ thể, tránh sử dụng thiếu hoặc thừa.
- Không sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng.
- Bảo quản đúng cách.
- Dừng ngay sử dụng khi có các bất thường xảy ra và thông báo với bác sĩ ngay lập tức.
Trên đây là những giới thiệu sơ lược về iot, giúp bạn trả lời cho câu hỏi "iot là gì?". Qua đó có thể thấy, iot là một khoáng chất quen thuộc và có nhiều vai trò quan trọng khác nhau đối với cơ thể. Tuy nhiên việc sử dụng iot cần thận trọng, đảm bảo đúng nhu cầu để phòng tránh các nguy cơ sức khỏe có thể xảy ra.
Nguồn tham khảo: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-Consumer/